Jezidoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
vidu la diskutpaĝan noton
Linio 35:
La originoj de jezidismo troviĝas en la mezorienta antaŭhistorio. Kvankam la jezidoj parolas la kurdan, ilia religio montras fortan influon de arkaika [[Mitraismo]], mezopotamiajn religiajn tradiciojn, [[Kristanismo]]n kaj fine, [[Islamo]]n. Ilia ĉefa sankta ejo estas en Laliŝ, nordoriente de Mosulo. La propra nomo de la jezidoj por ili mem estas "Êzidî" aŭ "Êzîdî" aŭ, en kelkaj areoj, "Dasinî" (la lasta, strikte parolante, estas triba nomo). Kelkaj akademiuloj derivis la nomon jezido de malnovpersa "yazata" (dia estaĵo), dum aliaj diras ke ĝi estas derivado de la umajada kalifo Jazido la 1-a (Yazid bin Muawiyah), honorita de la jezidoj kiel enkarniĝo de la dia cifero Sultan Ezi (tio jam ne estas vaste akceptita). Jezidoj, kredas ke sia nomo estas derivita de la vorto Yezdan aŭ Êzid "dio". La kulturaj praktikoj de jezidoj estas observeble kurdaj, kaj preskaŭ ĉiuj parolas la nordan kurdan lingvon, kun la escepto de la vilaĝoj ''Bashiqa'' kaj ''Bahazane'' en norda [[Irako]], kie la [[araba]] estas parolata. La [[norda kurda]] estas la lingvo de preskaŭ ĉiuj buŝe diritaj religiaj tradicioj de la jezidoj. Tiel, religiaj originoj estas iom kompleksaj.
 
La [[religio]] de la jezidoj estas tre [[sinkretismo|sinkretisma]]: Sufia influo povas esti vidata en la religia vortprovizo, precipe en la terminologio de la [[esotera literaturo]], sed multe de la mitologio estas ne-islama. Iliaj kosmogonioj certe havas multajn oftajn punktojn kun la malnovpersaj religioj. Frue verkistoj provis priskribi jezidajn originojn, kun Islamo, persaj religioj kaj paganismo. Tamen, publikaĵoj ekde la [[1990-aj jaroj]] montris tian aliron kiel tro simplisma.
 
La origino de la jezida religio nun estas kutime vidita de akademiuloj kiel kompleksa procezo de [[sinkretismo]], per kio la kredsistemo kaj praktikoj de loka kredo havis profundan influon sur la religieco de anoj de sufia ordeno en la kurdaj montoj, kaj ĝi deviis de islamaj normoj relative baldaŭ post la morto de sia fondinto. Li ekloĝis en la valo de Laliŝ en la frua [[12-a jarcento]]. Li mortis en [[1162]], kaj lia tombo ĉe [[Laliŝ]] estas la fokuso de jezida pilgrimado.