|
----
'''Geografio''' (''ge'' ''γη'' "tero", ''graphein'' ''γραφειν'' "priskribi") estas [[scienco]], kiu pristudas geografian medion de la [[Tero]], ĝian strukturon kaj dinamikon, influon kaj distribuon de ĝiaj komponentoj en la spaco.
Ĉefceloj de la geografio estas eltrovo de [[maniero]]j de racia teritoria organizo de la [[socio]] kaj naturekspluatado, kreado de fundamentoj por [[strategio]] de [[ekologio|ekologie]] sendanĝera [[evoluo]] de la [[socio]]. Gravaj objektoj de geografiaj esploroj estas interagoj de la [[homo]] kaj la [[naturo]], [[regulo|regularo]] de dislokigo kaj influo de la komponentoj de geografia medio en loka, [[regiono (geografio)|regiona]], [[nacio|nacia]], [[kontinento|kontinenta]], [[oceano|oceana]] kaj globala niveloj.
'''La mondpartoj: [[Ameriko]] - [[Azio]] - [[Eŭropo]] - [[Afriko]] - [[Oceanio]] - [[Antarkto]]'''
----
=== Geografiaj objektoj ===
:'''[[Akvofalo]]''' - '''[[Arbaro]]''' - '''[[Delto]]''' - '''[[Dezerto]]''' - '''[[Duno]]''' - '''[[Duoninsulo]]''' - '''[[Ebenaĵo]]''' - '''[[Fjordo]]''' - '''[[Marfluo]]''' - '''[[Glaciaro]]''' - '''[[Golfo]]''' - '''[[Groto]]''' - '''[[Heĝkamparo]]''' - '''[[Insulo]]''' - '''[[Kanalo]]''' - '''[[Klafto]]''' - '''[[Komunumo]]''' - '''[[Kontinento]]''' - '''[[Lago]]''' - '''[[Laguno]]''' - '''[[Lando]]''' - '''[[Erikejo]]''' - '''[[Markolo]]''' - '''[[Maro]]''' - '''[[Montaro]]''' - '''[[Monto]]''' - '''[[Nacio]]''' - '''[[Nunatako]]''' - '''[[Oceano]]''' - '''[[Ravino]]''' - '''[[Regiono]]''' - '''[[Rivero]]''' - '''[[Rojo]]''' - '''[[Roko]]''' - '''[[Stepo]]''' - '''[[Tablomonto]]''' - '''[[Tundro]]''' - '''[[Urbo]]''' - '''[[Valo]]''' - '''[[Vilaĝo]]''' - '''[[Vulkano]]'''
Vd. ankaŭ: [[Toponimio | Geografiaj Nomoj]]
----
=== Geografiaj sciencoj ===
Pro la komplikeco de la esplorobjektoj, oni dispartigas geografian sciencon je specializaj sciencdisciplinoj, nome:
:'''Branĉoj de Geografio:'''
*[[Fizika geografio]]
*[[Socio-Ekonomia Geografio]]
*[[Kartografio]] kaj [[Topografio]]
:'''Intersciencaj Geografiaj Disciplinoj:'''
*Antropogeografio ~ Etnogeografio ~ Historia Geografio ~ Lingva Geografio ~ Medicina Geografio ~ Milita Geografio ~ Rekreacia Geografio ~ Veterinara Geografio
[[Sámuel Mikoviny]]
----
=== Geografoj kaj vojaĝantoj ===
Geografio estas unu el antikvaj [[scienco]]j. La unuaj provoj por [[naturscienco|naturscienca]] klarigo de geografiaj [[fenomeno]]j, apartenas al grekaj [[filozofio|filozofoj]] de la [[Mileta skolo]] (6-a jc. a.K.) ? [[Taleso]], [[Anaksimandro]], k.a.
: [[Geografia malkovro]]
: [[Anaksimandro]]
: [[Ĉeng He]]
: [[Ibn Batuta]]
: [[Vitus Bering]]
: [[François Bernier]]
: [[Samuel de Champlain]]
: [[James Cook]]
: [[Petro Kropotkin]]
: [[Kristoforo Kolumbo|Kolumbo]]
: [[Magelano]]
: [[Marko Polo]]
: [[Strabono]]
: [[Taleso]]
: [[Vasco da Gama]]
: [[Marc Aurel Stein]]
----
<!-- Interlanguage links -->
[[Kategorio:Geografio| ]]
<gallery>
Dosiero:Physical world.jpg|<!-- thumb|left|180px|gu:પૃથ્વીનો ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય નક્શો ([[:Image:Physical_world.jpg|મધ્યમ]]) ([[:Image:World-map-2004-cia-factbook-large-2m.jpg|મોટો ૨ MB]]) os:Дунейы физикон картæ hu:A Föld domborzati [[térkép]]e ([[:Kép:Fizikai világtérkép.jpg|közepes]]) ([[:Kép:Világtérkép-2004-nagyméret-2m.jpg|nagy]]) hu->eo:A Tero _domborzati_ [[mapo]]e ([[:_Kép_:_Fizikai_ _világtérkép_._jpg_|_közepes_]]) ([[:_Kép_:_Világtérkép_-2004-_nagyméret_-_2m_._jpg_|_nagy_]]) lt:Fizinis pasaulio žemėlapis ([[:Image:Physical_world.jpg|Vidutinio dydžio]]) en:Physical map of the Earth ([[:Image:Physical_world.jpg|Medium]]) ([[:Image:World-map-2004-cia-factbook-large-2m.jpg|Large 2 MB]]) en->eo:(Fizika, Fizike) mapo de la Tero ([[:Bildo:(Fizika, Fizike)_mondo.jpg|Mediumo]]) ([[:Bildo:Mondo-mapo-2004-_cia_-_factbook_-granda-_2m_.jpg|Granda 2 _MB_]]) mk:Физичка географска мапа на Земјата ([[:Image:Physical_world.jpg|Средна]]) ([[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/4/4b/World-map-2004-cia-factbook-large-2m.jpg)]] mk->eo:_Физичка_ _географска_ _мапа_ _на_ _Земјата_ ([[:_Image_:_Physical___world_._jpg_|_Средна_]]) ([[_http_://_upload_._wikimedia_._org_/_wikipedia_/_en_/4/_4b_/_World_-_map_-2004-_cia_-_factbook_-_large_-_2m_._jpg_)]] fo:Heimurin allur uk:Фізична карта світу ru:Физическая карта мира [[:Image:Physical_world.jpg|(Средняя)]] [[:Image:World-map-2004-cia-factbook-large-2m.jpg|(Большая 2 MB)]] ru->eo:_Физическая_ _карта_ _мира_ [[:_Image_:_Physical___world_._jpg_|(_Средняя_)]] [[:_Image_:_World_-_map_-2004-_cia_-_factbook_-_large_-_2m_._jpg_|(_Большая_ 2 _MB_)]] ca:Mapa físic de la Terra ([[:Image:Physical_world.jpg|Mig]]) ([[:Image:World-map-2004-cia-factbook-large-2m.jpg|Gran 2 MB]]) ca->eo:_Mapa_ _físic_ _de_ la Tero ([[:_Image_:_Physical___world_._jpg_|_Mig_]]) ([[:_Image_:_World_-_map_-2004-_cia_-_factbook_-_large_-_2m_._jpg_|_Gran_ 2 _MB_]]) ar:خارطة الارض id:Peta Wilayah Fisik di Bumi ([[:Gambar:Physical_world.jpg|Sedang]]) ([[:Gambar:World-map-2004-cia-factbook-large-2m.jpg|Besar 2 MB)]] id->eo:Mapo _Wilayah_ _Fisik_ _di_ Tero ([[:_Gambar_:_Physical___world_._jpg_|_Sedang_]]) ([[:_Gambar_:_World_-_map_-2004-_cia_-_factbook_-_large_-_2m_._jpg_|_Besar_ 2 _MB_)]] ceb:Mapang pisikal sa kalibotan ([[:Image:Physical_world.jpg|Medyum]]) ([[:Image:World-map-2004-cia-factbook-large-2m.jpg|Dako 2 MB]]) vi:phải|Bản đồ thế giới tự nhiên vi->eo:_phải_|Mapo _thế_ _giới_ _tự_ _nhiên_ -->
Dosiero:World-map-2004-cia-factbook-large-2m.jpg|<!-- thumb|left|180px|gu:મોટો ૨ MB en:Large 2 MB en->eo:Granda 2 _MB_ fi:Maailmankartta 2004 pinnanmuodot, rajat, pääkaupungit fi->eo:_Maailmankartta_ 2004 _pinnanmuodot_, _rajat_, _pääkaupungit_ ru:(Большая 2 MB) ru->eo:(_Большая_ 2 _MB_) ca:Gran 2 MB ca->eo:_Gran_ 2 _MB_ id:Besar 2 MB) id->eo:_Besar_ 2 _MB_) ceb:Dako 2 MB -->
Dosiero:Marco Polo. Map of explore.jpg|<!-- thumb|left|180px|en:Map of the journeys of [[Marco Polo]]. en->eo:Mapo de la _journeys_ de [[Marko Polo]]. ru:Путешествия Марко Поло ceb:Mapa sa mga paglawig ni [[Marco Polo]]. -->
Dosiero:Svijet-karta-2004-cia-enciklopedija-velika-2m.jpg|<!-- thumb|left|180px|hr:Velika 2 MB hr->eo:_Velika_ 2 _MB_ -->
</gallery>
<br clear=all>
== Vidu ankaŭ jenon: ==
* [[Listo de sendependaj ŝtatoj]]
* [[Listo de urboj laŭ lando]]
* [[Mapo]]
* [[Usono]]
* [[Unuiĝinta Reĝlando]]
* [[Provincoj de Kanado]]
* [[Belgaj provincoj]]
* [[Flago]]
* [[Terscienco]]
{{Commons|Category:Geography}}
<br clear=all>
== Eksteraj ligiloj ==
{{el}} http://www.populationdata.net <!-- hr:PopulationData.net en:PopulationData.net en->eo:_PopulationData_.(reto, neta) simple:PopulationData.net tl:PopulationData.net ceb:PopulationData.net -->
{{el}} http://www.ericdigests.org/1996-4/high.htm <!-- hr:Upotreba literature u poučavanju geografije u srednjim školama. ERIC Digest. hr->eo:_Upotreba_ _literature_ u _poučavanju_ _geografije_ u _srednjim_ _školama_. _ERIC_ _Digest_. en:Using Literature To Teach Geography in High Schools. ERIC Digest. en->eo:(Uzante, Aplikadante, Aplikante, Uzadante) Literaturo Al Instrui Geografio en Alta (Lernejoj, Skoloj). _ERIC_ Digesti. simple:Using Literature To Teach Geography in High Schools. ERIC Digest. simple->eo:_Using_ Literaturo _To_ _Teach_ Geografio _in_ _High_ _Schools_. _ERIC_ _Digest_. tl:Using Literature To Teach Geography in High Schools. ERIC Digest. ceb:Using Literature To Teach Geography in High Schools. ERIC Digest. -->
{{el}} http://ericdigests.org/1992-5/geography.htm <!-- hr:Učenje geografije u školi i kod kuće. ERIC Digest. hr->eo:_Učenje_ _geografije_ u _školi_ _i_ _kod_ _kuće_. _ERIC_ _Digest_. en:Teaching Geography at School and Home. ERIC Digest. en->eo:(Instruante, Instruado, Dekutimigante, Lernigante) Geografio je Lernejo kaj (Hejmo, Domo). _ERIC_ Digesti. simple:Teaching Geography at School and Home. ERIC Digest. simple->eo:_Teaching_ Geografio _at_ Lernejo _and_ _Home_. _ERIC_ _Digest_. tl:Teaching Geography at School and Home. ERIC Digest. ceb:Teaching Geography at School and Home. ERIC Digest. -->
{{el}} http://ericdigests.org/1996-1/geography.htm <!-- hr:Nacionalni standardi geografskog sadržaja. ERIC Digest. en:The National Geography Content Standards. ERIC Digest. en->eo:La Nacia Geografio Enhavo (Normoj, Standardoj). _ERIC_ Digesti. simple:The National Geography Content Standards. ERIC Digest. simple->eo:_The_ _National_ Geografio _Content_ _Standards_. _ERIC_ _Digest_. tl:The National Geography Content Standards. ERIC Digest. ceb:The National Geography Content Standards. ERIC Digest. -->
{{Aldonaj bildoj}}
{{Aldonaj eksteraj ligiloj}}
[[ab:Географи]]
[[af:Geografie]]
[[als:Geografie]]
[[an:Cheografía]]
[[ar:جغرافيا]]
[[ast:Xeografía]]
[[az:Coğrafiya]]
[[ba:География]]
[[be:Геаграфія]]
[[bg:География]]
[[bn:ভূগোল]]
[[br:Jeografi]]
[[bs:Geografija]]
[[ca:Geografia]]
[[ceb:Heyograpiya]]
[[co:Geografia]]
[[cs:Geografie]]
[[csb:Geògrafijô]]
[[cy:Daearyddiaeth]]
[[da:Geografi]]
[[de:Geographie]]
[[el:Γεωγραφία]]
[[en:Geography]]
[[es:Geografía]]
[[et:Geograafia]]
[[eu:Geografia]]
[[fi:Maantiede]]
[[fo:Landafrøði]]
[[fr:Géographie]]
[[fur:Gjeografie]]
[[fy:Geografy]]
[[gl:Xeografía]]
[[gu:ભૂગોળ]]
[[he:גאוגרפיה]]
[[hi:भूगोल]]
[[hr:Geografija]]
[[hu:Földrajztudomány]]
[[ia:Geographia]]
[[id:Geografi]]
[[ie:Geografie]]
[[io:Geografio]]
[[it:Geografia]]
[[ja:地理学]]
[[ka:გეოგრაფია]]
[[ko:지리학]]
[[ks:Geografia]]
[[kv:География]]
[[ky:География]]
[[la:Geographia]]
[[lad:Jeografiya]]
[[lb:Geographie]]
[[li:Geografie]]
[[lt:Geografija]]
[[lv:Ģeogrāfija]]
[[mg:Jeografia]]
[[mh:Geografia]]
[[mk:Географија]]
[[ms:Geografi]]
[[mt:Ġeografija]]
[[nds:Geographie]]
[[nl:Geografie]]
[[nn:Geografi]]
[[no:Geografi]]
[[oc:Geografia]]
[[os:Географи]]
[[pl:Geografia]]
[[pt:Geografia]]
[[rm:Geografia]]
[[ro:Geografie]]
[[ru:География]]
[[sc:Zeografia]]
[[scn:Geografia]]
[[simple:Geography]]
[[sk:Geografia]]
[[sl:Geografija]]
[[sr:Географија]]
[[sv:Geografi]]
[[sw:Jiografia]]
[[ta:புவியியல்]]
[[te:భూగోళ శాస్త్రము]]
[[th:ภูมิศาสตร์]]
[[tl:Heograpiya]]
[[to:Geografia]]
[[tr:Coğrafya]]
[[uk:Географія]]
[[ur:جغرافيہ]]
[[vi:Địa lý học]]
[[vo:Taledav]]
[[zh:地理学]]
| 