Ŝaho: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
mi forigis frazon kiu estis tute nekomprenebla, kaj korektis kelkajn malkorektaĵojn
mi korektis vorton kiun mi antaŭe mi miskorektis
Linio 2:
'''Ŝaho''' estas [[persa lingvo|persa]] termino por [[monarĥo]] (reganto) kiun adoptis multaj aliaj lingvoj.
 
Ŝāh (شاه), en moderna kaj mezepokameza persa lingvo Šāh (شاه), devenas de malnova persa xšāyaθiya, "[[reĝo]]", parenca kun [[Sanskrito|sanskrita]] क्षत्रिय (kšatriya) "superrego" kaj greka krasthai "al akir". Neniu rekta parenco de ĉi tiu vorto nomiĝas en Avestan, sed la rezulto de ĉi tiu kazo xši- "reg, regulo" estas trovita tie.. Ankaŭ la nomo de la tabulludo [[ŝako]] devenas de ĉi tiu persa vorto.
 
Ŝaho estis la titolo de [[Irano|iranaj]] monarĥoj, inkluziive de la [[Aĥemenida dinastio]] kiu unuigis Persion kaj konkeris ĝian vastan interkontinentan imperion ĝis estis alveno de [[Aleksandro la Granda]]. La plena titolo de la aĥemenidaj regantoj estis xšāyaθiya xšāyaθiyānām, "Reĝo de Reĝoj", kiu respondis al la meza perslingvo šāhān šāh, laŭvorte "reĝa reĝo", kaj en la moderna persa shāhanshāh (شاهنشاه). En la greka ĉi tiu frazo estis tradukita ĉar "βασιλεύς τῶν βασιλέων (basileus tōn basilēōn)", "reĝo de reĝoj", en rango iom responda al imperiestro. En ambaŭ kazoj la radiko estis mallongigita, nome ŝah. De la rilata vorto kshathra "sfero, provinco" ankaŭ malsuprenirid kshathrapavan, laŭvorte "gardanto de la sfero", kiu en okcidentaj lingvoj fariĝas "satrap" ('guberniestro') tra la greka kaj latina "satrapes".