Kiel registrite je 14:36, 10 dec. 2016 redakti ThomasPusch (diskuto \| kontribuoj) Burokratoj, Patrolantoj, Administrantoj 356 828 redaktoj Neniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 14:39, 10 dec. 2016 redakti malfari ThomasPusch (diskuto \| kontribuoj) Burokratoj, Patrolantoj, Administrantoj 356 828 redaktoj Neniu resumo de redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 13: '''Karl MAY''' {{prononco\|karl '''maj'''}} (naskiĝis la [[25-a de februaro\|25-an de februaro]] [[1842]], mortis la [[30-a de marto\|30-an de marto]] [[1912]]) estis [[Germanio\|germana]] [[verkisto]]. La 30-an de marto 1912 en [[Radebeul]] apud [[Dresdeno]] mortis Karl May en la "[[Vilao Shatterhand]]", ekde unu jarcento unu el la plej multe legataj germanaj verkistoj. Multaj figuroj de lia fantazio – '[[Winnetou]], [[Old Shatterhand]], [[Kara ben Nemsi]]'' kaj [[''Haĝi Halef Omar]]'' – atingis tian popularecon, ke la plejmulto de germanlingvaj gelegantoj estas ekde la junaĝo profunde intimaj kun ili. Lia ampleksa verkaro rezultis el eksterordinare malfavora kaj eventoplena vivo. Karl May naskiĝis la [[25-an de februaro]] [[1842]] kiel kvina el dek kvar infanoj de [[ercmontaro\|ercmontara]] teksisto en la [[Saksio\|saksa]] urbo Ernstthal (poste [[Hohenstein-Ernstthal]]), en ekstrema povreco. Li fariĝis instruisto en popollernejo, perdis kiel deknaŭjarulo jam kelkajn semajnojn poste pro negrava mispaŝo sian postenon. Pro mizero kaj obstineco li per malgrandaj friponaĵoj klopodis kontentigi siajn eksterordinaran fantazion kaj humiligitan prestiĝavidon. Sekve de tiuj misagadoj li estis devigita trasuferi malliberecon dum ok jaroj. Post sia liberiĝo ([[1874]]) li interesiĝis pri verkistaj aktivecoj. Komence li skribis antaŭ ĉio hejmecajn novelojn kaj anonimajn primitiv-romanaĉojn. La decida sukceso komenciĝis per liaj "[[Rakontoj pri vojaĝoj]]", aperintaj libroforme ekde [[1892]]. En ili May priskribis aventuraĵojn de sia heroo en ekzotikaj regionoj. Tiuj rakontoj estis verkitaj en la unua persono kaj lokiĝas antaŭ ĉio en la "[[sovaĝa okcidento]]" de Norda Ameriko aŭ en la Oriento. Li sukcesis tiagrade sugeste kaj kolorplene prezenti tiujn fikciajn raportojn kun geografiaj kaj etnografiaj detaloj, ke la rakontoj pri vojaĝoj ("Winnetou", "Old Surehand", "Tra la dezerto") ĝisdate fascinas ĉiam denove generaciojn de legantoj, kvankam ilia literatura valoro estas diversmaniere taksata. Ankaŭ la humanisma tendenco de liaj libroj kaj ties aktivado favore al subpremataj popoloj (ekzemple [[indianoj]] kaj [[kurdoj]]) certigas al tiu ĉi "Ŝekspiro de la junuloj" (laŭ [[Ernst Bloch]]) ĉiam denove aktualan intereson kaj simpation de sennombra legantaro. okcidento" de Norda Ameriko aŭ en la Oriento. Li sukcesis tiagrade sugeste kaj kolorplene prezenti tiujn fikciajn raportojn kun geografiaj kaj etnografiaj detaloj, ke la rakontoj pri vojaĝoj ("Winnetou", "Old Surehand", "[[Tra la dezerto]]") ĝisdate fascinas ĉiam denove generaciojn de legantoj, kvankam ilia literatura valoro estas diversmaniere taksata. Ankaŭ la humanisma tendenco de liaj libroj kaj ties aktivado favore al subpremataj popoloj (ekzemple [[indianoj]] kaj [[kurdoj]]) certigas al tiu ĉi "[[Ŝekspiro de la junuloj]]" (laŭ [[Ernst Bloch]]) ĉiam denove aktualan intereson kaj simpation de sennombra legantaro. Post la komenco de la [[20-a jarcento]] Karl May venis en la fokuson de multnombraj procesoj kaj gazetaraj kvereladoj. La malkovro de liaj krimaj junulpekoj, la nerajtigitaj publikaĵoj pri liaj primitivaj romanĉoj kaj atakoj kontraŭ la literatura kritiko metis lin en senfinajn batalojn pri honoro, aŭtoraj rajtoj kaj verkista agnosko kaj kaŭzis finfine iom-post-iom la elĉerpiĝon de lia sanstato. Dum tiu tempo tamen ekestis signifoplena, nun ne plu al la rakonto de aventuroj dediĉita malfrua verko, kiu en bildigitaj vizioj kaj utopioj evoluigas la transkonfesian kristanecon kaj pacajn ideojn de la aŭtoro ("Kaj paco sur tero"; "En la regno de la arĝenta leono"; "Ardistan kaj Ĝinistan").

Karl May: Malsamoj inter versioj