Zika febro: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→Epidemiologio: Aldonis sekciojn "Yap Insuloj" kaj "Oceanio", tradukitajn el la angla-lingva Vikipedio |
Aldonis paragrafojn, tradukitajn el la anglalingva Vikipedio |
||
Linio 167:
Je la 24a de januaro 2016 la [[Monda Organizaĵo pri Sano]] avertis, ke la viruso tre eble disvastiĝos al preskaŭ ĉiuj landoj de la Amerikoj, ĉar la portanta specio, la moskito ''Aedes aegypti'', troviĝas en ĉiuj landoj en la regiono, krom Kanado kaj kontinenta Ĉilio (la [[moskito]]<nowiki/>n kaj [[Dengo|dengon]] oni trovis en Insulo Pasko de Ĉilio, je kelkaj 3500 kilometroj (2200 mejloj) for de ĝia plej proksima punkto en la Ĉilio ĉeftero, ekde 2002).<ref name="ZikaVirusLikelySpread"/><ref name="DetectionFlavivirusMosquitoes"/>
==Historio==
===Mikrocefalio kaj aliaj kondiĉoj ĉe novnaskitoj===
Post la unua ekinfektiĝo de Zika en Nordorienta Brazilo, kuracistoj notis tre grandan kreskiĝon de la nombro da raportoj pri infanoj, kiuj naskiĝis kun [[Mikrocefalio|mikrocefalio]], kun 20-oble pli da kaŭzoj, ol oni atendis.<ref name="RomeroDec30">{{cite news |last1=Romero |url=http://www.nytimes.com/2015/12/31/world/americas/alarm-spreads-in-brazil-over-a-virus-and-a-surge-in-malformed-infants.html?_r=0 |title=Alarm Spreads in Brazil Over a Virus and a Surge in Malformed Infants |work=[[The New York Times]] |date=30 December 2015 |accessdate=24 January 2016 |first1=Simon}}</ref><ref name="Zika Virus May be Linked to Surge in Rare Syndrome in Brazil">{{cite news |first1=Simon |last1=Romero |url=http://www.nytimes.com/2016/01/22/world/americas/zika-virus-may-be-linked-to-surge-in-rare-syndrome-in-brazil.html |title=Zika Virus May be Linked to Surge in Rare Syndrome in Brazil |work=[[The New York Times]] |date=21 January 2016 |accessdate=13 March 2016 |last2=McNeil |first2=Donald G., Jr.}}</ref> Pluraj el ĉi tiuj kazoj poste konfirmiĝis. Tio instigis oficialulojn de la MOS antaŭdiri, ke oni trovos, ke proksimume 2,500 infanoj, kiuj naskiĝis en Brazilo, suferos Mikrocefalion ligitan al Zika.<ref name="WP-WHO predicts">{{cite news | url=https://www.washingtonpost.com/news/to-your-health/wp/2016/03/22/zika-in-brazil-more-than-2500-births-with-microcephaly-who-predicts/ | title=Zika: More than 2,500 babies born with microcephaly in Brazil, WHO predicts | work=Washington Post | date=22 March 2016 | accessdate=23 March 2016 | author=Sun, Lena H.}}</ref><ref name="NYT-WHO Predicts">{{cite news | url=http://www.nytimes.com/2016/03/23/health/zika-colombia-microcephaly-world-health-organization.html | title=Birth Defects Tied to Zika in Panama | work=New York Times | date=22 March 2016 | accessdate=23 March 2016 | author=Tavernise, Sabrina}}</ref> Je la 10a de Marzo 2016, esplorgrupo de la Medicina Fako, Universitato de Ljubljano, Slovenio, estrita de juna esploristo Jernej Mlakar, M.D., publikigis artikolon en The New England Journal of Medicine (La Nov-Anglia Ĵurnalo de Medicino), kiu ligas la Zikan viruson al mikrocefalio.<ref name="MlakarKorva2016">{{cite journal | url=http://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa1600651 | title=Zika Virus Associated with Microcephaly | date=10 March 2016 | last=Mlakar | first=Jernej | last2=Korva | first2=Misa | last3=Tul | first3=Nataša | last4=Popović | first4=Mara | last5=Poljšak-Prijatelj | first5=Mateja | last6=Mraz | first6=Jerica | last7=Kolenc | first7=Marko | last8=Resman Rus | first8=Katarina | last9=Vesnaver Vipotnik | first9=Tina | journal=New England Journal of Medicine | volume=374 | issue=10 | pages=951–958 | issn=0028-4793 | doi=10.1056/NEJMoa1600651 | pmid=26862926 | display-authors=3}}</ref>
Pruvi ke Zika kaŭzas ci tiujn efikojn estas malfacile kaj malsimpla pro pluraj kialoj.<ref name="Not Ready">{{cite news|last1=Fine Maron|first1=Dina|title=Zika–Microcephaly Link: Public health officials are not yet ready to say the connection is causal|url=http://www.scientificamerican.com/article/what-would-it-take-to-prove-the-zika-microcephaly-link1/|accessdate=13 March 2016|work=Scientific American|date=28 January 2016}}</ref><ref name="Proof Months Away">{{cite news|last1=McNeil Jr.|first1=Donald G.|title=Proof of Zika's Role in Birth Defects Still Months Away, W.H.O. Says|url=http://www.nytimes.com/2016/02/20/health/zika-virus-microcephaly-birth-defects-proof-who.html|accessdate=13 March 2016|work=New York Times|date=19 February 2016}}</ref> Ekzemple, la efikoj ĉe novnaskito eble ne vidiĝos ĝis pluraj monatoj post la unua infektiĝo ĉe la patrino, longe post la tempo, kiam Zika estas facile detektebla ĉe la korpo.<ref name="Not Ready"/> Aldone, oni devas ankoraŭ esplori por eltrovi la mekanismon, per kiu Zika produktas ĉi tiujn efikojn.<ref name="autogenerated1">{{cite web|title=WHO statement on the 2nd meeting of IHR Emergency Committee on Zika virus and observed increase in neurological disorders and neonatal malformations|url=http://www.who.int/mediacentre/news/statements/2016/2nd-emergency-committee-zika/en/|website=World Health Organization|accessdate=13 March 2016|date=8 March 2016}}</ref>
Post la unua ekinfektiĝo, studoj, kiuj uzas plurajn malsamajn rimedojn, trovis pruvojn pri ligo, kiu instigas, ke publik-sanaj oficialuloj konkludu, ke ĝi aperas pli kaj pli verŝajne, ke la viruso ligiĝas al mikrocefalio kaj abortiĝo.<ref name="autogenerated1"/><ref>{{cite news|last1=McNeil|first1=Donald G., Jr.|last2=Saint Louis|first2=Catherine|title=Two Studies Strengthen Links Between the Zika Virus and Serious Birth Defects|url=http://www.nytimes.com/2016/03/05/health/zika-virus-microcephaly-fetus-birth-defects.html|accessdate=13 March 2016|work=New York Times|date=4 March 2016}}</ref> Je la 1a de Februaro, 2016, la [[Monda Organizaĵo pri Sano]] deklaris, ke la lastempe raportitaj aroj da mikrocefalio kaj aliaj neŭrologaj malsanoj estas Publik-Sana Krizo de Internacia Efiko.<ref name="why is this situation a PHEIC?">{{cite journal |display-authors=3 |first1=David L |first10=Pedro F C |first11=Silvia |first12=K U |url=http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(16)00320-2/abstract |title=Zika virus and microcephaly: why is this situation a PHEIC? |date=20 February 2016 |last2=Hodgson |first2=Abraham |last3=Sall |first3=Amadou Alpha |last4=Freedman |first4=David O |last5=Staples |first5=J Erin |last6=Althabe |first6=Fernando |last7=Baruah |first7=Kalpana |last8=Mahmud |first8=Ghazala |last1=Heymann |last10=Vasconcelos |last11=Bino |last12=Meno |last9=Kandun |first9=Nyoman |journal=[[The Lancet]] |volume=387 |issue=10020 |pages=719–721 |doi=10.1016/S0140-6736(16)00320-2}}</ref> Je la 8a de Marzo 2016, la komitato de la MOS rekonfirmis, ke la ligo inter Zika kaj neŭrologaj malsanoj koncernas la tutan mondon.<ref name="autogenerated1"/>
La Zika viruso unue ligiĝis kun mikrocefalio ĉe novnaskitoj ĉe la Brazila amasinfektiĝo.
Dum 2016, estis 2,782 suspektitaj kazoj de mikrocefalio, kompare kun 147 en 2014 kaj 167 en 2013.<ref name="RomeroDec30"/> Konfirmiĝon de multaj el la lasttempaj kazoj oni ankoraŭ atendas,<ref>{{cite web |url=https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2016/01/29/brazil-may-have-fewer-zika-related-microcephaly-cases-than-previously-reported/ |title=Brazil may have fewer Zika-related microcephaly cases than previously reported}}</ref> kaj estas malfacile taksi, kiom da kazoj estis neraportitaj, antaŭ ol la lasttempa konsciiĝo pri la risko de virusaj infektiĝoj.<ref>{{cite web |url=http://www.the-scientist.com/?articles.view/articleNo/45297/title/Brazil-s-Pre-Zika-Microcephaly-Cases/ |title=Brazil's Pre-Zika Microcephaly Cases}}</ref>
[[File:Videoconferência na Sala Nacional de Coordenação e Controle para Enfrentamento da dengue, chikungunya e Zika vírus, em Brasília. (24576476372).jpg|thumb|left|Brazila prezidanto [[Dilma Rousseff]] ĉe videokonferenco pri la Zika viruso ĉe la Nacia Centro por Prizorgado de Danĝerstatoj.]]
== Referencoj ==
| |||