Draĥmo (Moderno): Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e ŝablono prononco
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
{{Informkesto verkisto
[[Dosiero:2drachma1992bk.jpg|eta|Dudraĥma monero farita en la jaro 1992. La surskriboj signifas "Greka [[demokratio]]" kaj "2 draĥmoj".]]
|nomo =Hermann Witsius<br>([[1636]]-[[1708]])
[[Dosiero:NBG banknote-1912.jpg|eta|Monbileto de kvin draĥmoj el 1912]]
|dosiero =Hermann_Witsius_by_Heymans.jpg
'''Draĥmo''' aŭ '''drakmo''' ([[greka lingvo|greke]]: δραχμή {{prononco|''d''raĥMI|ðraxˈmi}}; multnombro δραχμές {{prononco|draĥMES|ðraxˈmes}}) estis nova [[Grekujo|Greka]] monero estigita en 1833 kaj uzita ĝis 2002, kiam anstataŭis ĝin la [[eŭro]]. La nomo venas de la [[antikva draĥmo]]. La kodo laŭ [[ISO 4217]] estas [[grd]]. Ĝin produktis kaj cirkuligis la [[Banko de Grekujo]] ekde [[1928]] kaj antaŭe la [[Nacia Banko de Grekujo]].
|priskribo =theologus Nederlandicus
|dato de naskiĝo =[[12-a de februaro]][[1636]]
|loko de naskiĝo =[[Enkhuizen]], {{NLD}}
|dato de morto =[[22-a de oktobro]] [[1708]]
|loko de morto =[[Leiden|Lejdeno]], {{NLD}}
| alma_mater = {{EL}} [[Universitato de Utrecht ]]{{EL}}[[Universitato de Franeker ]]{{EL}}[[Universitato de Lejdeno]]{{EL}}[[Regna Universitato de Groningen|Universitato de Groningen]]
}}
'''Hermann Witsius''' ([[1636]]-[[1708]]) estis nederlanda teologo, reformisto, klasikulo, hebreisto, profesoro pri teologio en la [[Universitato de Franeker]]. Kvankam teologie Witsius celis la repaciĝon inter la ortodoksio kaj la Teologio pri la Interligoj, ankaŭ konata kiel federalismo, li antaŭ ĉio estis biblia teologo kaj lia ĉefa studareo estis la sistema teologio. Li estis samtempulo de [[Johannes Coccejus|Johano Kocejo]] kaj [[Gisbertus Voetius]], kun kies sekvantoj li partoprenis en kelkaj polemikoj.
 
==Biografio==
Oni subdividis la draĥmon kiel po cent ''leptoj'' (λεπτό {{prononco|lePTO}}, multnombro λεπτά {{prononco|lePTA}}).
Li naskiĝis en [[Enkhuizen]] kaj studis en la [[Regna Universitato de Groningen|Universitatoj de Groningen]], [[Universitato de Lejdeno|Lejdeno]] kaj [[Universitato de Utrecht|Utrecht]]. Li ordeniĝis ministro kaj fariĝis [[pastoro]] en la nederlanda preĝejo de Westwoud kaj pli malfrue en Wormer, [[Goes]] kaj [[Leeuwarden|Lejvardeno]]. Li fariĝis profesoro pri teologio en la [[Universitato de Franeker]], en 1675, kaj en la [[Universitato de Utrecht]], en 1680. En 1698, li estas indikita al la [[Universitato de Lejdeno]] kiel sukcedanto de nederlanda teologo [[Friedrich Spanheim|Frederiko Spanhajmo la juna]]. Li mortis en [[Lejdeno]].
 
==Vidpunktoj kaj konfliktoj==
== Historio ==
Dum la periodo kiam Witsius instruis en la [[Universitato de Franeker]], forta streĉiĝo okazis inter la sekvantoj de [[Gisbertus Voetius]] (1589-1676) kaj [[Johannes Coccejus]] (1603-1669). Gisbertus Voetius, grava skolastika reformisto kaj profesoro en la [[Universitato de Utrecht]], tiam reprezentis la ĉefan protagoniston de la Dua Nederlanda Reformacio, tiom kiom [[John Owen (teologo)|John Owen]] (1616-1683) faris por la [[Puritanismo|angla puritanismo]]. Voetius estis forta oponanto de [[Johannes Cocceius]], germana teologo naskita en [[Bremeno]], kaj kiu instruis en [[Universitato de Franeker|Franeker]] kaj [[Universitato de Lejdeno|Lejdeno]], kies teologio de interligoj, laŭ persona vidpunko de Voetius, troemfazis la historian kaj kuntekstan karakteron. Voetius kredis ke la nova metodologio de Cocceius rilate al la Skribaĵoj povus subfosi kaj la reformitan dogmaron, kaj la praktikan kristanismon. Laŭ koncepto de Voetius, la malŝato al la praktika kristanismo de Coccejus kulminus en lia malakcepto de la Sabato kiel ceremonia festo ne plu ligita al la kristanoj. La polemiko inter la sekvantoj de Voetius kaj Coccejus forskuis la Nederlandan Reformitan Eklezion eĉ post la morto de la du teologoj, dividinte la fakultatojn je teologio en koteriojn. Eventuale, ambaŭ koterioj, en multaj urboj, interkonsentis pri ĉirkaŭturno de ties pastoroj inter la sekvantoj de Voetius kaj Coccejus.
Greka draĥmo estis oficiala [[valuto]] de Grekio en kelkaj periodoj de [[Historio de Grekio|ĝia historio]]. [[Reĝlando Grekio]] estigis la draĥmon anstataŭ la [[Fenikso (monunuo)|fenikso]], en 1832.
 
==Selektita verkaro==
En [[1868]] draĥmo kuniĝis kun la [[latinida valuta unio]]. Ekde tiam do la draĥmo valoris kiel 0,29 [[gramo]]j da [[oro]] aŭ kiel 4,5 gramoj da [[arĝento]], same kiel la [[belga franko]], kiel la [[franca franko]], kiel la [[svisa franko]] kaj kiel la [[itala liro]]; kaj oni povis uzi la grekan draĥmon ankaŭ en [[Belgujo]], en [[Francujo]], en [[Svislando]] aŭ en [[Italujo]].
{{Div col|cols = 3}}
* [https://books.google.com.br/books?id=z3UrpXeVdHIC&printsec=frontcover&dq=Hermann+Witsius&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjZkoG5wMrLAhVBDJAKHR_SDi4Q6AEILTAC#v=onepage&q=Hermann%20Witsius&f=false Disputatio medica inauguralis De odontalgia ... ], [[1607]], Hermann Witsius,Adrianus Ziegler
*De judaeorum et christianorum messia. Utrecht.(1654)
*De S.S. trinitate ex judaeis contra judaeos probanda. Utrecht. (1655)
*Judaeus christianizans circa principia fidei et SS. Trinitatem (Utrecht, 1661)
*De practijk des christendoms, voorgestelt in vragen en antwoorden, mitsgaders geestelijke printen van enen onwedergeboren op zijn beste en een wedergeboren op zijn slegtste. Utrecht. (1665)
*De twist des Heeren met sijn wijngaart (met J. van der Waeyen). Leeuwarden.(1669)
*Eene ernstige betuiginge aan de afdwalende kinderen der kerke, tot wederlegginge van de gronden van J. de Labadie en de sijne. Amsterdam.(1670)
*Afscheydtpredikatie. Leeuwarden.(1675)
*De oeconomia foederum Dei cum hominibus libri IV. Leeuwarden.(1677)
*Diatribe de septem epistolarum apocalypticarum sensu historico et prophetico (Franeker, 1678)
*Exercitationes sacrae in symbolum quod apostolorum dicitur et in orationem Dominicam (Franeker, 1681)
*Aegyptiaca et Δεχάφυλον sive de Aegyptiorum sacrorum cum hebraicis collatione libri III. Amsterdam.(1683)
* [https://books.google.com.br/books?id=u0Hsu_wp46IC&printsec=frontcover&dq=Hermann+Witsius&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjZkoG5wMrLAhVBDJAKHR_SDi4Q6AEIPTAE#v=onepage&q=Hermann%20Witsius&f=false Hermanni Witsii Aegyptiaca et dekaphulon. Siue, De aegyptiacorum sacrorum ...], [[1683]]
*Dissertatio epistolica ad Ulr. Huberum de S.S. auctoritate divina ex sola ratione adstruenda. Utrecht.(1687)
*Dissertationes duae de theocratia Israëlitarum et de Rechabitis. Utrecht.(1690)
*Miscellanea sacra (Utrecht, 1692-1700, 2 vols).
* [https://books.google.com.br/books?id=xW1MAAAAcAAJ&printsec=frontcover&dq=Hermann+Witsius&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjZkoG5wMrLAhVBDJAKHR_SDi4Q6AEIJTAB#v=onepage&q=Hermann%20Witsius&f=false Miscellaneorum sacrorum libri IV], [[1692]]
*Excercitationum academicarum XII. Utrecht.(1694)
*Lijkrede op koningin Maria. Utrecht.(1695)
*Miscellanea sacra. Utrecht.(1700)
*Meletemata leidensia. Leiden.(1703)
*Disquisitio de Paulo Tarsensi, cive romano. Leiden.(1704)
* [https://books.google.com.br/books?id=1T5BAAAAcAAJ&printsec=frontcover&dq=Hermann+Witsius&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjZkoG5wMrLAhVBDJAKHR_SDi4Q6AEIRDAF#v=onepage&q=Hermann%20Witsius&f=false De Oeconomia foederum Dei cum hominibus libri quatuor], [[1744]]
{{Div col end}}
 
==Literaturo==
Fakte ekde la komenco de la [[Unua Mondmilito]], oficiale ekde [[1926]], draĥmo ne plu anis je la latinida unio pro la malfondiĝo de tiu unio.
{{Div col|cols = 3}}
* [https://books.google.com.br/books?id=GGhKAwAAQBAJ&pg=PA102&dq=Hermann+Witsius&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwiy68yywcrLAhUDl5AKHSngDXU4ChDoAQgbMAA#v=onepage&q=Hermann%20Witsius&f=false Major Themes in the Reformed Tradition], Donald K. McKim
* [https://books.google.com.br/books?id=3hlIAgAAQBAJ&pg=PT719&dq=Hermann+Witsius&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjZkoG5wMrLAhVBDJAKHR_SDi4Q6AEIYDAJ#v=onepage&q=Hermann%20Witsius&f=false The Moody Handbook of Theology], Paul P Enns
* [https://books.google.com.br/books?id=ZoXKr_0l9A4C&pg=PA207&dq=Hermann+Witsius&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjZkoG5wMrLAhVBDJAKHR_SDi4Q6AEIUTAH#v=onepage&q=Hermann%20Witsius&f=false Life of the Late John Duncan, LL.D., Professor of Hebrew and Oriental ...], David Brown
* [http://www.theopedia.com/herman-witsius Theopedia]
* [http://www.preteristarchive.com/StudyArchive/w/witsius-herman.html Preteristarchive]
* [https://books.google.com.br/books?id=LTJzBwAAQBAJ&pg=PA109&lpg=PA109&dq=Hermann+Witsius&source=bl&ots=nLzi5QRqOL&sig=EBueEfqmnkBĜco6LtaffK62qUM&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwĵ25KhwsrLAhUCipAKHfMnAQg4ChDoAQgbMAA#v=onepage&q=Hermann%20Witsius&f=false Hermann Samuel Reimarus (1694-1768): Classicist, Hebraist, Enlightenment ...], Ulrich Groetsch
* [https://books.google.com.br/books?id=GGhKAwAAQBAJ&pg=PA102&lpg=PA102&dq=Hermann+Witsius&source=bl&ots=pNvvOe1vŜ&sig=ANVbWqTWGCCtVG_PoB70Iidxw9k&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwĵ25KhwsrLAhUCipAKHfMnAQg4ChDoAQhGMAc#v=onepage&q=Hermann%20Witsius&f=false Major Themes in the Reformed Tradition], Donald K. McKim
* [http://www.theologynetwork.org/studying-theologyrs/getting-stuck-in/the-character-of-a-genuine-theologian.htm Theology Network]
* [http://www.prdl.org/author_view.php?s=100&limit=20&a_id=91&sort= Post-reformation Digital Library]
{{Div col end}}
 
== Vidu ankaŭ ==
Pro grandega [[inflacio]], en novembro [[1944]] oni decidis enkonduki novan draĥmon, la duan: 50 000 000 000 malnovaj draĥmoj po valoris unu novan draĥmon.
* [[Samuel Maresius|Samuel Marezo]] ([[1599]]-[[1673]])
 
* [[Johannes Coccejus|Johano Kocejo]] ([[1603]]-[[1669]])
Sed ankaŭ tiu ege inflaciis, kaj do en [[1953]] Grekujo aliĝis al la [[ekonomia modelo de Bretton Woods]]. En [[1954]] la lando enkondukis ree novan (trian) draĥmon: mil "duaj draĥmoj" tiam valoris po unu "trian"; kaj oni decidis, ke la tria draĥmo valoru fikse 30 [[Usona dolaro|Usonajn dolarojn]]. Sed en [[1973]] Grekujo forlasis la Bretton-Woods-sistemon, kaj ekde tiam la draĥmo valoris malpli kaj malpli rilate al la dolaro.
* [[Gisbertus Voetius]] ([[1589]]-[[1676]])
 
* [[Andreas Essenius]] ([[1618]]-[[1677]])
La {{daton|1|januaro|1999}}, [[Grekujo]] akceptis la [[Eŭropa Valutoŝanĝa Mekanismo II|Eŭropan Valutoŝanĝan Mekanismon 2-an]]: oni fiksis la kurzon inter draĥmo kaj [[eŭro]] kiel po 340,75 draĥmoj por unu eŭro,<ref> [https://www.ecb.europa.eu/euro/exchange/gr/html/index.en.html Eŭropa Centra Banko]</ref> kun maksimuma malsamiĝo je 15%. La eŭron oni fakte enkondukis la {{daton|31|decembro|2000}}.
* [[Johannes Hoornbeek]] ([[1617]]-[[1666]])
 
* [[Paulus Voet]] ([[1619]]-[[1667]])
Nun kelkaj partioj postulas, ke oni reenkonduku la drakmon, ekzemple [[Drakmo Greka Demokratia Movo Kvin Steloj]] fondita en majo 2013 de [[Theodoros Katsanevas]].<ref> [http://www.handelsblatt.com/politik/international/neue-anti-euro-partei-eine-drachme-fuer-griechenland/v_detail_tab_print/8221298.html Eine Drachme für Griechenland] {{de}}</ref>
* [[Hugo Grotius]] ([[1583]]-[[1645]])
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Draĥmo (Antikvo)]]
 
==Referencoj==
{{Referencojreferencoj|3}}
{{Portalo|Nederlando|Religio}}
 
{{ĝermo|Nederlando|teologo}}
==Eksteraj ligiloj==
* [http://news.bbc.co.uk/hi/english/static/in_depth/business/2001/euro_cash/spent_currencies/drachma.stm Resumo pri la historio de la draĥmo] {{en}}
* Oficialaj informoj pri la draĥmo de la banko de Grekujo: [http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Euro/drachma.aspx greke] kaj [http://www.bankofgreece.gr/Pages/en/Euro/drachma.aspx angle]
* [http://www.kairatos.com.gr/eyr.htm De la obolo al la draĥmo kaj de la draĥmo al la eŭro] {{el}}
 
{{vivtempo|1636|1708|Witsius, Hermann}}
{{Navigilo naciaj eŭropaj valutoj, kiuj enfluis la eŭropan valuton Eŭro}}
 
[[Kategorio:Nederlandaj teologoj]]
{{ĝermo}}
[[Kategorio:Nederlandaj reformistoj]]
[[Kategorio:Nederlandaj hebreistoj]]
[[Kategorio:Nederlandaj klasikuloj]]
 
[[Kategorio:Historiaj monunuojTeologoj]]
[[Kategorio:Ekonomio de GrekioReformistoj]]
[[Kategorio:Historio de GrekioHebreistoj]]
[[Kategorio:Klasikuloj]]