Granda Ĉilia Tertremo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Valdivia after earthquake, 1960.jpg|thumb|250px|Strato de [[Valdivia (Ĉilio)|Valdivia]] post la tertremo de la [[22a de Majomajo]] 1960]]
La '''Tertremo de Valdivia en 1960''' aŭ simple la '''Granda Ĉilia Tertremo''' (en hispana ''Terremoto de Valdivia/Gran terremoto de Chile'') okazinta la [[22an de majo]] [[1960]] estas ĝis nun la [[Listo de tertremoj#Plej grandaj tertremoj laŭ forto|plej forta]] tertremo iam registrita surtere, kun forto 9.,5 laŭ la [[Momant-magnituda skalo]]. Ĝi okazis vespere (19:11 [[GMT]], 15:11 loka horo) kaj ties rezulta [[cunamo]] tuŝis sudan Ĉilion, Havajon, Japanion, Filipinojn, orientan Novzelandon, sudorientan Aŭstralion, kaj la insularo de [[Aleutoj]] en [[Alasko]].
 
La [[surcentro]] estis ĉe [[Lumaco]] ĉirkaŭ 570 km sude de [[Santiago (Ĉilio)|Santiago]], kaj [[Temuco (Ĉilio)|Temuco]] estis la plej proksima granda urbo, dum [[Valdivia (Ĉilio)|Valdivia]] estis la plej tuŝita urbo. La tertremo kaŭzis lokajn cunamojn kiuj draste frapis la marbordon de Ĉilio, per ondoj sw ĝis 25 m. La ĉefa cunamo trakuris la tutan Pacifikan Oceanon kaj detruis la urbon [[Hilo (Havajo)]]. Ondoj tiom altaj kiom ĝis 10.,7 m estis registritaj je 10, 000 km for de la surcentro, kaj tiom for kiom ĝis Japanio kaj Filipinoj.
 
Estis publikitaj diversaj ĉirkaŭkalkuloj de la totala nombro de homaj perdoj pro la tertremo kaj la cunamoj, el kiuj la usona koncerna servo ''United States Geological Survey'' citis studojn pri 2, 231, 3,000, aŭ 5, 700 mortoj<ref name="USGS_articles">{{cite web | url = http://neic.usgs.gov/neis/eq_depot/world/1960_05_22_articles.html | accessdate =11 January 2007 | publisher = U.S. Geological Survey |title= The Largest Earthquake in the World – Articles |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070107005353/http://neic.usgs.gov/neis/eq_depot/world/1960_05_22_articles.html |archivedate = 7 January 2007}}</ref> kaj alia fonto uzis ĉirkaŭkalkulon de 6,000 mortoj.<ref name="CRED">{{cite web | url = http://www.em-dat.net | accessdate =9 January 2007 | publisher = Centre for Research on the Epidemiology of Disasters (CRED) |title= Emergency & Disasters Data Base| archiveurl = http://www.webcitation.org/5PlwRXxGj | archivedate = 21 June 2007| deadurl=no}}</ref>
 
== Notoj ==