Alemana lingvo: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Aidas (diskuto | kontribuoj) |
eNeniu resumo de redakto |
||
Linio 91:
{{malneŭtraleco}}
=== El lingvoscienca vidpunkto ===
La kompreneblo de alemana por [[germana lingvo|altgermanparolantoj]] estas divers(mal)facila depende de la dialekto. Tial kelkaj [[lingvistiko|lingvistoj]] kiu diferencigas la lingvojn ĉefe laŭ la reciproka kompreneblo, konsideras la alemanan kiel memstara lingvo.
La uzo de la kriterio "
Oni povas fakte observi, ke kutime la loĝantoj de la najbaraj dialektregionoj povas reciproke interkompreniĝi, dum ju pli granda estas la distanco, des malpi interkompreniĝo eblas. Profesoro ''Meinrad Scheller'' en prelegserio pri [[ĝenerala lingvistiko]]{{Mankas fonto}} en la [[Universitato Zuriko]] kreis por ĉi-tiu fenomeno la nocion "[[dialekta kontinuo]]". Dum zurikanoj kaj ŝvaboj aŭ ŝvaboj kaj hesoj unuflanke kaj nederlandanoj kaj platgermanoj aliflanke bone interkompreniĝas, interkompreniĝo inter hesoj kaj zurikanoj aŭ hesoj kaj holandlandanoj malfacilas, kaj interkompreniĝo inter holandlandanoj kaj zurikanoj praktike maleblas.
Anstataŭ nur konsideri la interkompreniĝon, kiu ne nur de objektiva sed ankaŭ de multaj subjektivaj faktoroj dependas, alia grava kriterio ĉu temas pri du dialektoj de sama lingvo aŭ sendependaj lingvoj, estas la kohereco de la gramatiko. Kaj ĉi tie oni devas konstati, ke inter la nederlanda kaj la normgermana ekzistas relative granda kohereco gramatika, dum la alemana havas komplete malsaman gramatikan strukturon ol la germana. La verba sistemo de la alemana estas komplete alia: La germana konas ses tempoformojn, la alemana nur du, dum la alemana havas supinon, kiu entute mankas en la germana! Laŭ gramatikaj vidpunktoj fariĝas tute evidenta, ke la alemana estas memstara lingvo kaj ne simple dialekto de la germana. Se oni prenus ĉiujn lingvajn kriteriojn, tiam oni fakte kun multe pli da pravo konsideru, ke hispana, kataluna kaj itala lingvoj estas dialektoj de la sama novlatina lingvo. Konkludo: Ke oni konsideras tiujn tri lingvojn kiel lingvoj dum oni diras, ke la alemana estas dialekto germana, estas pure politika afero, sed neniel lingvistika.
=== El politika vidpunkto (Svislando) ===
Se oni prenas cinikan citaĵon de studento de [[Max Weinreich]] "[[Lingvo estas dialekto kun armeo kaj floto|Lingvo estas dialekto kun armeo kaj militŝiparo]]", tiam oni devas konstati, ke ni havas en la kazo de la alemana la escepton de la regulo. La alemana ja kvazaŭ estas la nacia ĉeflingvo de [[Svislando]] kaj tie parolata de proksimume du trionoj de la loĝantaro. Kaj Svislando ja disponas fakte post [[Rusio]] kaj [[Francio]] pri la tria plej granda kaj forte armita [[svisa armeo|armeo]] de [[Eŭropo]]{{Mankas fonto}}. La alemana (almenaŭ la svisgermana) do estas la dialekto kun armeo ...▼
▲Se oni prenas cinikan citaĵon de studento de [[Max Weinreich]] "[[Lingvo estas dialekto kun armeo kaj floto|Lingvo estas dialekto kun armeo kaj militŝiparo]]", tiam oni devas konstati, ke ni havas en la kazo de la alemana la escepton de la regulo. La alemana ja kvazaŭ estas la nacia ĉeflingvo de [[Svislando]] kaj tie parolata de proksimume du trionoj de la loĝantaro. Kaj Svislando ja disponas fakte post [[Rusio]] kaj [[Francio]] pri la tria plej granda kaj forte armita [[svisa armeo|armeo]] de [[Eŭropo]]. La alemana (almenaŭ la svisgermana) do estas la dialekto kun armeo ...
Pro tio, la alemanan en Svislando oni oficiale ne konsideras kiel lingvon.
▲La respondo al la demando estas jena: En Svislando ekzistas granda nombro da dialektaj variaĵoj de la alemana. Se oni volus oficialigi la alemanan anstataŭ la germanan kiel oficlingvon, tio kaŭzus grandan konflikton. Ĉu oni adoptu la bernan aŭ ĉu la zurikan variaĵon ĉar tiuj du kun proksimume po 1,5 milionoj da parolantoj estas certe la plej gravaj. Sed tion apencelanoj, bazelanoj aŭ valezanoj certe neniam akceptus. La germana lingvo do rolas kvazaŭ la rolon de la skriba [[Esperanto]] de alemana Svislando. Parolata la germana lingvo en Svislando ja praktike ne estas.
{{vikipedio|als|alemana}}▼
== Eksteraj ligiloj ==
▲{{vikipedio|als|alemana}}
* [http://www.alemannisch.de retejo de la societo de denaskaj alemanlingvanoj]
* [http://www.deheim.de vortaro kaj poemaro en la alemana lingvo]
|