Kiel registrite je 06:06, 11 okt. 2016 redakti RG72 (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 161 501 redaktoj →‎Eksteraj ligiloj ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 19:52, 1 mar. 2017 redakti malfari KuBOT (diskuto \| kontribuoj) Robotoj 112 941 redaktoj e Anstataŭigo de ne plu uzota Ŝablono:EL; vidu VP:DT en Marto 2017; kosmetikaj ŝanĝoj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: '''Kredo''' aŭ '''kredaro''' estas [[modelo]] kreita de la [[menso]] kiel adaptiĝo al la medio, ĉu natura aŭ socia, aŭ por plenumi neceson. Aludas ĝenerale al la interpretado de kona enhavo aŭ de [[fakto]] (ĉu reala aŭ imaga) el kiuj oni malkonas aŭ ne oni postulas justigon aŭ [[racio\|racian]] fundamenton. La kredo tiam konvertiĝas en fundamento de kono kiel [[vero]] aŭ kiel agomodelo, kiel [[moralo]]. '''Kredo''' aŭ '''kredaro''' grupigas iel ĉiujn individuojn kiuj kunhavas la saman modelon kaj kiuj bonigos proponon kaj agados kvazaŭ tiu estas [[vero]] (kvankam tiu ne estus tia), kolektante kaj stokante en sia scio kio alĝustiĝas al tiu, formante kulturan kaj socian interplektaĵon kio konsistigas ian grupidentecon. Linio 10: * ''internaj'', kiam originiĝas el la propra [[Pensado]] kaj konvinkiĝoj. Kredo povas havi aŭ ne havi [[empiriismo\|empirian]] bazon. Ekzemple, la religiaj kredoj, ĉar bazitaj sur [[dogmo]]j, kutime ne havas empiriajn bazojn; kio kontraŭstarigas ilin al la [[scienco]], kiu konstruiĝas el datumoj havitaj per [[eksperimenta metodo]] aŭ per preciza kalkulado. === Tipoj de kredoj === Linio 17: * La [[opinio]]jn, kiuj submetiĝas al raciaj kriterioj kiuj justigas la veron de ties enhavo: la scienco kaj ĉiu idearo submetita al la racia kritikaro kies lasta fundamento estas kredo objetive fondita en setlitaj kriterioj. * La [[ideologio]]jn kies fundamento estas la propra konsisto de la identeco de la socia grupo kaj la defendo de ties interesoj, kvankam prezentiĝas kiel [[vero]] kaj fundamento de opinioj ([[antaŭjuĝo]]j). * La [[religio]], kies enhavo kaj fundamento de vero kaj moralo, pro situi for de la kona kunteksto de la mondo kaj de la esperto, pro dia komunikado aŭ sankta aŭtoritato, ofte estas prenata kiel modelo de kredo kiu ne dependas de la homa racio, kaj plenumas funkcion de senco de vivo, kio foje konfuziĝas kun ideologio. La kredaro estas unu el la bazoj de la [[tradicio]]. Kredo estas subjetiva valorigo kiun oni faras pri si mem, pri aliuloj aŭ pri la ĉirkaŭa mondo. La plej grava kredaro estas la konvinkoj kaj la [[antaŭjuĝo]]j, kiam tiuj ne estis kontrastigitaj kun la principoj kaj metodoj de la scienco. Kiam la kredaro akceptas diskutadon kaj kontrastadon, estas diversaj tipoj de markoj de disvolviĝo, kutime klasita en jenaj du tipoj: Linio 30: * Malfermaj kredaroj: akceptas pridiskutadon kaj kontraston de iu ajn kiu aliĝu al modelo de logika analizo kaj racio surbaze de tio. :* [[postulato\|scienca kredo]] :* [[Pseŭdoscienco\|pseŭdoscienca kredo]] :* [[Historiismo\|historia kredo]] :* [[Konspira teorio\|konspira kredo]] == Vidu ankaŭ == * [[Dogmo]] == Proverbo == Ekzistas pluraj [[proverbo]]j pri kredo en la [[Proverbaro Esperanta]] de [[L. L. Zamenhof]], inter ili<ref>[http://eo.lernu.net/biblioteko/proverboj/listo.php Lernu]</ref>: * {{citaĵo\|''Malpaco pro limo fariĝas kutimo, malpaco pro kredo fariĝas heredo.''}} * {{citaĵo\|''Kiu mensogis per unu vorto, ne trovos kredon ĝis la morto.''}} * {{citaĵo\|''Ne kredu al orelo, kredu al okulo.''}} Linio 48: == Eksteraj ligiloj == * [http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=1342284 Kio estas kredo? En la hispana] ~~{{EL}}~~* {{citaĵo el la reto \| url = http://www.ipernity.com/blog/stanislavo-belov/367232 \| titolo = Manko de la kredo Linio 81: [[Kategorio:Kredo]] [[~~kategorio~~Kategorio:Sociologio]] [[~~kategorio~~Kategorio:Religio]]

Kredo: Malsamoj inter versioj