Izoftalata acido: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Anstataŭigo de ne plu uzota Ŝablono:EL; vidu VP:DT en Marto 2017; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 54:
Ĝi estas preparebla per oksidado de [[ksilolo|meta-ksileno]] en ĉeesto de [[kromiata acido]] aŭ pere de fandiĝo de kalia meta-sulfobenzoato aŭ meta-bromobenzoato kaj kalia formiato.<ref>[http://www.chemicalland21.com/petrochemical/PURIFIED%20ISOPHTHALIC%20ACID.htm Chemicalland21]</ref> Izoftalata acido havas bonegajn plenumkarakterizaĵojn inklude de bonega malmoleco, koroda kaj makula rezistadoj, [[hidrolizo|hidrolize]] stabila, kaj alte uzata en industriaj farbokovraĵoj.
 
== Sintezo ==
{{EL}}* Izoftalata acido produkteblas per oksidado de [[ksileno|m-ksileno]] pere de kobalto-mangana katalizilo:
<center>[[Dosiero:Meta-Xylol - meta-xylene 2.svg|80px]]&nbsp;&nbsp;+&nbsp;&nbsp;3&nbsp;O<sub>2</sub>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<math>\rightarrow</math>&nbsp;&nbsp;[[Dosiero:Isophthalic-acid-2D-skeletal.png|160px]]&nbsp;&nbsp;+&nbsp;&nbsp;2&nbsp;H<sub>2</sub>O
</center>
{{EL}}* Bilionoj da kilogramoj de izoftalata acido produkteblas ĉiujare per oksidado de [[ksilolo|meta-ksileno]] en la ĉeesto de [[kromiata acido]] kiel oksidiganto aŭ pere de kobalto-mangana katalizilo. En la laboratorio, kromiata acido uzatas kiel oksidiganto. Ĝi same estigeblas per fandado de kalia meta-sulfobenzoato aŭ meta-bromobenzoato kaj kalia formiato. Tereftalata acido same formiĝas en ĉi-lasta kazo.
 
La baria salo, same kiel ĝia heksahidrato, estas tre solvebla, kaj tio uzatas por diferencigo inter ftalata kaj tereftalata acidoj. La ''uvitata acido'' aŭ 5-metila-izoftalata acido, prepareblas per oksidigo de la [[mezitileno]] aŭ kondensiĝo de la [[piruvata acido|piroracemata acido]] kun [[Barito|baritakvo]].
 
== Uzoj ==
Aromataj dukarboksilataj acidoj, sub la formo de acilaj kloridoj (R-C=OCl), uzatas kiel antaŭaĵoj al komerce gravaj polimeroj, ekzemple de fajrorezista materialo konata kiel Nomex<ref>[https://books.google.com.br/books?id=QNMsnUbxvsIC&pg=PA153&dq=Nomex&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwi1y42P-7zJAĥDgpAKHSrQC-4Q6AEIRTAD#v=onepage&q=Nomex&f=false Handbook of Fiber Science and Technology Volume 2: High Technology ..., Parte 3], Menachem Lewin, Jack Preston</ref>. Kiam miksitaj kun [[tereftalata acido]], tiam izoftalata acido uzatas en produktado de [[rezino]]j plastaj boteloj por trinkaĵoj. La altplenuma polimero, poli-benzimidazolo estas produktata ekde izoftalata acido. Ankaŭ, la acido uzatas kiel grava krudmaterialo en la produktado de izolado-materialoj.
 
== Izomeroj ==
Izoftalata acido estas unu el la tri izomeroj de la benzenokarboksilata acido, estante aliaj la [[ftalata acido]] kaj la [[tereftalata acido]].
<center>
Linio 83:
</center>
 
== Literaturo ==
{{EL}}* [http://www.thechemco.com/chemical/isophthalic-acid/ The Chemical Company]
{{EL}}* [http://www.chemicalland21.com/petrochemical/PURIFIED%20ISOPHTHALIC%20ACID.htm Chemicalland21]
{{EL}}* [http://webbook.nist.gov/cgi/cbook.cgi?ID=C121915&Mask=80 NIST] National Institute of Standards and Technology
{{EL}}* [http://www.sigmaaldrich.com/catalog/product/aldrich/i19209?lang=pt&region=BR Sigma Aldrich]
{{EL}}* [http://cameochemicals.noaa.gov/chemical/8759 Cameo Chemicals]
{{EL}}* [http://scripts.iucr.org/cgi-bin/paper?S0567740872004844 Acta Crystallographica]
{{EL}}* [http://www.degruyter.com/view/j/ijcre.2015.13.issue-3/ijcre-2015-0032/ijcre-2015-0032.xml De Gruyter]
 
== Vidu ankaŭ ==
{{EL}}* [[Ftalata acido]]
{{EL}}* [[Tereftalata acido]]
 
== Referencoj ==
{{referencoj|3}}