Piridino: Malsamoj inter versioj

|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[dosieroDosiero:Pyridine-2D-full.svg|200px]][[dosieroDosiero:Pyridine_numbers.svg|200px]]

|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[dosieroDosiero:Pyridine-CRC-MW-3D-balls.png|200px]][[dosieroDosiero:Pyridine-CRC-MW-3D-vdW.png|200px]]

|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||{{EL}}{{EL}}[http://www.commonchemistry.org/ChemicalDetail.aspx?ref=110-86-1 110-86-1]

|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||{{EL}}{{EL}}[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.1020.html 1020]

|[[PubChem|PubChem-kodo]]||{{EL}}{{EL}}[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/1049 1049]

|[[Aspekto]]||{{EL}}{{EL}}senkolora ĝis flaveca likvaĵo

|[[Mola maso]]||{{EL}}{{EL}}79.10 g mol^-1

|[[Denseco]]||{{EL}}{{EL}}0.9819 g/cm³

|[[Fandopunkto]]||{{EL}}{{EL}}−41.6 &nbsp;°C (−42.9 &nbsp;°F; 231.6 K)

|[[Bolpunkto]]||{{EL}}{{EL}}115.2 &nbsp;°C (239.4 &nbsp;°F; 388.3 K)

|[[Ekflama temperaturo]]||{{EL}}{{EL}}21 &nbsp;°C

|[[Refrakta indico]]||{{EL}}{{EL}}{{refraktindico|T=20|λ=761|k=4.0|1.509}}

|[[Solvebleco]]||{{EL}}{{EL}}[[Akvo]]:Tute miksebla

|[[Listo da R-Deklaroj|Risko]]||{{EL}}{{EL}}[[Listo da R-Deklaroj#R20|R20]] [[Listo da R-Deklaroj#R21|R21]] [[Listo da R-Deklaroj#R22|R22]] [[Listo da R-Deklaroj#R34|R34]] [[Listo da R-Deklaroj#R36|R36]] [[Listo da R-Deklaroj#R38|R38]]

|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||{{EL}}{{EL}}[[Listo da S-Deklaroj#S(2)|S(2)]] [[Listo da S-Deklaroj#S26|S26]] [[Listo da S-Deklaroj#S28|S28]]

== Historio ==

Piridino malkovriĝis de la skota kemiisto [[Thomas Anderson (kemiisto)|Thomans Anderson]] (1819-1874)<ref>[https://books.google.com.br/books?id=6I3_CAAAQBAJ&pg=PA394&dq=Pyridine+Thomas+Anderson&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwiMuOeUnuzRAhUEfZAKHaZ-DSYQ6AEIHDAA#v=onepage&q=Pyridine%20Thomas%20Anderson&f=false Industrial Aromatic Chemistry: Raw Materials · Processes · Products], Heinz-Gerhard Franck, Jürgen W. Stadelhofer</ref> en 1849<ref>[http://theinfolist.com/php/HTMLGet.php?FindGo=Pyridine TheInfoList.com]</ref>, kiel unu el la konstituantoj de la ostoleo<ref>Oleo de Dippel aŭ ostoleo estas nitrogena rezidua produkto de la detruiga osta distiliĝo. Ĝi estas viskoza malhela likvaĵo kun malagrabla odoro, malkovrita de [[Johann Konrad Dippel]] (1673-1734).</ref>. Post du jaroj, Andersono izolis puran piridinon per frakcia distilado de la oleo.

Piridino estas [[kruda materialo]] kaj antaŭanto por sennombraj agrikulturaj kaj farmaciaj kemiaĵoj kaj ankaŭ grava [[solvanto]] kaj reakcianto. Piridino aldoniĝas al [[etanolo]] por igi ĝin maltaŭga por drinkado. Ĝi same uzatas kiel [[In vitro|invitra]] sintezo por la [[DNA]], en la sintezo de la sulfapiridino, -- kiu estas drogo uzatas kontraŭ bakteriaj kaj virusaj infektiĝoj --, [[Histamino|antihistaminaj]] drogoj, tripelennamino -- drogo uzata kiel kontraŭjuka kaj unua-generacia antihistaminoj --, samkiel akvo forpeliloj, baktericidoj, kaj [[herbicido]]j.

Kelkaj kemiaj kombinaĵoj, kvankam ne sintezitaj rekte el la piridino, enhavas ties ringan strukturon. Inter ili troviĝas la B-vitaminoj niacino kaj piridoksalo, la kontraŭtuberkuloza drogo izoniazido, [[nikotino]] kaj aliaj nitrogenhavaj plantaj produktoj. Historie piridino produktiĝis el la [[terkarbo]] kiel [[kromprodukto]] de la karbogasigado. Tamen, altaj konsumoj por piridino rezultis en disvolviĝo de pli ekonomiaj sintezaj metodoj ekde la acetaldehido kaj la amoniako, kaj en la tuta mondo pli ol dudek mil tunoj da piridinoj produktiĝas ĉiujare.

[[Aleksej Ĉiĉibabin]] (1871-1945) estis rusa kemiisto kiu unue malkovris la metodon pri sintezado de kemiaĵoj surbaze de la piridinaj ringoj.<ref>[https://books.google.com.br/books?id=28yADQAAQBAJ&pg=PA194&dq=Chichibabin+pyridine&hl=pt-BR&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=Chichibabin%20pyridine&f=false Nitrogenation Strategy for the Synthesis of N-containing Compounds], Ning Jiao</ref>

== Vidu ankaŭ aliajn kemiajn strukturojn heterociklajn ==

Niacin_structure.svg|<center><big>[[Nikotinata acido|Niacino]] aŭ '''Vitamino B3'''</big></center>

== Referencoj ==