Marienburg: Malsamoj inter versioj

'''Marienburg''' ({{LingvoKunNomo|eo|esperant|[[Malborko]]}} (nuna Kastelo [[Malbork]]) estas majstroverko de arkitekturo defenda kaj rezideja el la malfrua [[mezepoko]]. Ĝi estas [[Monda heredaĵo de Unesko]], unu el dekkelkaj en [[Pollando]]<ref name="unesco">{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list/847 |title=Castle of the Teutonic Order in Malbork - UNESCO World Heritage Centre |publisher=Whc.unesco.org |date=1997-12-07 |accessdate=2012-07-25}}</ref><ref name="unesco1">[http://whc.unesco.org/document/9953 "Castle of the Teutonic Order in Malbork"], WHC-08/32.COM/8D, UNESCO, Paris, 22 May 2008.</ref><ref name="unesco847">[http://whc.unesco.org/en/list/847 Castle of the Teutonic Order in Malbork, World Heritage Site. ID 847. Year 1997] [[UNESCO]], [[List of World Heritage Sites in Europe|Europe and North America]]</ref>. Ĝi estas la plej granda gotika brika fortikaĵo en la mondo kun la surfaco ĉirkaŭ 21 hektaroj kaj kun la suma kub-amplekso de pli ol kvaronmiliono da kubaj metroj, entute la plej granda brika konstruaĵo manfarita de homoj. Ĝi estas [[ordeno (eklezio)|ordena]] fortikaĵo, kiu troviĝas 60 kilometrojn sudoriente de [[Dancigo]] / [[Gdansko]] ĉe la rivero Nogat, riverbuŝa disbranĉiĝo de la [[Vistulo]], ĉe la urbo ''[[Marienburg (orienta Prusio)|Marienburg]]'', ([[Pola lingvo|pole]]: [[Malbork]]), kiu ekde 1945 denove apartenas al [[Pollando]]. Ekde 1309 ĝis 1454 la fortikaĵo estis sidejo de la ĉefordenestro de la [[ordeno de germanaj kavaliroj]] en la ordena ŝtato<ref name="books363">{{cite book|author=Stephen Batchelor|title=Medieval History For Dummies|url=https://books.google.com/books?id=owQcf4jHjgEC&pg=PA363|accessdate=25 July 2012|date=21 July 2010|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-0-470-74783-4|page=363}}</ref>.

La 15-an de julio [[1410]], post la malvenko de la ordena armeo en la [[Batalo de Grunwald]], la pola-litova armeo kun [[Listo de reĝoj de Pollando|pola reĝo]] [[Ladislao la 2-a]] ([[Jogaila]]) / [[Władysław la 2-a]] sieĝis la ordenan fortikaĵon, tamen sen sukceso, kio savis la ekziston de la Ordeno. Pro la politik-ekonomia krizo en la ordena ŝtato okazis ribelo fare de la regatoj (en [[1454]]) kaj rezulte de ĝi la enkorpigo al la [[Krono de la Regno de Pollando]] ([[Pola Reĝlando]]). En majo [[1457]] la ordenestro fuĝis de la kastelo Marienburg al [[Kenigsbergo]], la ordene dungitaj soldatoj konkeris la kastelon kaj ekmarĉandis kun la pola reĝo [[Kazimiro la 4-a (Pollando-Litovio)|Kazimiro la 4-a]]. De tiam, dum pli ol tri jarcentoj la regiono je la nomo [[Reĝa Prusio]] estis parto de la pola reĝlando kun multaj privilegioj por la loka germana loĝantaro<ref name="Eckstein">[http://www.poniec.pl http://www.poniec.net/index.php?option=com_content&task=view&id=26&Itemid=45, As per Antoni Eckstein, ''History of Poniec''], published in "Roczniki Historyczne", v.II, p.92 of IH PAN (Institute of History, Polish Academy of Science), 1926</ref>.

La vasta fortikaĵo estas la plej granda [[briko|brika]] konstruaĵo en Eŭropo kaj en la tuta mondo<ref name="steinbrecht">C. Steinbrecht, ''Schloss Marienburg in Preussen'', Berlin, 1894</ref>.