Dante Alighieri: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Estas kelkaj gramatikaj ĝustiho, kaj klarigoj kiam la senco estis ne klara. Mi aldonis kelkajn versoijn el la Dia Komedio, el la mirinda traduko de Enrico Dond,i. kiam la afero estis cititaJ. La aŭtorrajtoj estas de Itala Esperanto-Federacio |
. La teksto estis iom konfuzita, kaj konfuziga. Mi klopodis ĝin ordigi, por ke oni povu sekvi la agadojn de la diversaj frakcioj. |
||
Linio 47:
Dante pretendis,ke lia familio devenas el la antikvaj romianoj (''Infero'', XV, 76), sed la plej frua parenco kiun li povis mencii per sia familia nomo estis la [[Krucmilitoj|krucmilitinto]] Cacciaguida degli Elisei (''Paradiso'', XV, 135), naskiĝinta ne antaŭ jaro 1100. La patro de Dante, nome Alaghiero<ref name=Trecc/> aŭ [[Alighiero di Bellincione]], apartenis al la partio de la [[Blankaj Gelfoj|Blanka Geljoj,]]<nowiki/>sed ne suferis reprezaliojn post la venko de la [[Gelfoj kaj Gibelinoj|Gibelinoj]] en la [[Batalo de Montaperti]] en la mezo de la 13a jarcento. Tio sugestas, ke lin protektis prestiĝo kaj statuso,aŭ simple politika neengaĝo .<ref>{{cite book |last=Santagata |first=Marco |date=2012 |title=Dante: Il romanzo della sua vita |url= |location=Milan |publisher=Mondadori |page=21 |isbn=978-8804620266 |accessdate= }}</ref>
la Gelfoj,subtenis la [[Papo|politkkon de la eklezio,]] kontraŭ la Gibelinoj, kiunj estis protektatajs de la [[Sankta Romia Imperiestro]]. La patrino de la poeto estis Bella, verŝajne membro de la familio Abati.<ref name=Trecc/> Ŝi mortis kiam Dante ne estis ankoraŭ dekjara, kaj Alighiero edziĝis denove, al Lapa di Chiarissimo Cialuffi. Estas necerte, ĉu li edzinigis ŝin tuj, ĉar estis sociaj limigoj por vidvoj Certe ŝi donis al li du gefilojn, Francesco kaj Tana (Gaetana). Kiam Dante estis 12-jsra, li estis fianĉigita al G emma, filino de Manetto Donati, membro de la potenca familio Donati.<ref name=Trecc>{{cite book|work=Dizionario Biografico degli Italiani|publisher=[[Enciclopedia Italiana]]|url=http://www.treccani.it/enciclopedia/dante-alighieri_(Dizionario-Biografico)/|title=Alighieri, Dante|first=S.A|last=Chimenz|language=Italian|accessdate=2016-03-07}}</ref> Gefiaiĉiĝoj tiel lfru-aĝaj estis tre oftaj kaj konsistis en formala ceremonio, inkludanta kontraktojn subskribitajn antaŭ [[notario]].La geedziĝo okazis en jaro 1285, Gemma kaj Dante havis kvar gefiojn (Jakobo, Petro, Johano, Antonia). Jakobo ''(Jacopo)'' iĝis poeto, Petro ''(Pietro)'' literaturkritikisto; Antonia iĝis [[monaĥo|monaĥino]], kun nomo fratino Beatrice.. Pri Johano ''(Giovanni)'' oni scias malmulte, nur ke en tribunala akto de 1308 aperas la nomo de atestanto, "Iohannes filius Dantis Alighierii de Florentia" ({{la}} Johano, filo de Dante Alighieri el Florenco). Ĉiukaze la poeto restis enamiĝinta el Beatrice kaj al ŝe estis dediĉitaj liaj poemoj (nenu allla edzino Gemma
[[File:Antonio Cotti - Dante a Verona.jpg|thumbnail|''Dante en Verono'', de Antonio Cotti.]]
Linio 56:
[[File:Dante Alighieri01.jpg|left|thumb|upright|Statuo de Dante ĉe la [[Uffizi]], Florenco.]]
En [[1274]], kiam li estisnur naŭ- jara, Dante unuafoje vidis dum meso [[Beatrice Portinari]] ([[1266]]–[[1290]]), nome filinon de [[Folco Portinari]], kaj enamiĝis al ŝi, eĉ ne parolinte al ŝi. Ŝi forte inspiris a liaj verkojn. . En [[1285]] Dante edziĝis al [[Gemma Donati]] kies fianĉo li
Post tiu unua, hazarda renkonto, li Li vidis Beatrice plurfoje kiam li estis eble18-jara ,sed probable nur interŝangante salutojn su strate, kajli neniam konis ŝin bone. Fakte tio estis klara ekzemplo de la tiel nomita [[korteza amo]], nome sento evoluinta en franca kaj provenca poezioj de antaŭaj jarcentoj.Dante spertis tian amon simile al aliaj poetoj, sed lia esprimo pestis unika. Danke al tia amo Dante lasis sian spuron per nova skolo, kiun li mem baptis ''[[dolce stil novo]]'' (''dolĉa stilo nova),'', kaj li kun la aliaj samskolanoj esploradis neniam antaŭe emfazitajn aspektojn de amo. Tia estis lia amo alBeatrice (simila estos, kelkajn jardekojn poste, la amo de[[Petrarko]] alLaura), En multaj el liaj poemoj, ŝi estas priskribita kiel duon-dia, rigardanta lin konstante kaj donanta spiritan instruadon, foje akre, kaj esta s ŝ,i kiu,farigas al li la voja ĝon de l Dia Komedio, :"Mi, Beatriĉe. iri vin instigas /; al mia loko la sopir' min trenas / la amo movis min kaj paroligas" (Infero, II 70),
Linio 62:
. . Beatrice mortis en 1290, Dante tiam serĉis rifuĝon en Latinlingva literaturo .L iia verko ''[[Convivio]]'' (Bankedo) komprenigas, ke li legis la ''De consolatione philosophiae La konsolo per filozofio)'' de [[Boecio]] kaj la ''[[Laelius de Amicitia|De Amicitia (Pi amikeco)]]'' de [[Cicerono]]. Li poste dediĉis sin al la filozofiaj studoj de religiaj lernejoj kiel tiu de Dominikanoj en [[Santa Maria Novella]]. Li partoprenis en la disputoj kiuj estisinter la du ĉefaj [[Ordenoj almozantaj]] (nome [[Franciskanoj]] kaj [[Dominikanoj]]) publike aŭ nerekte agantaj en Florenco, la unuaj klarigante la doktrinojn de mistikuloj kaj de Sankta [[Bonaventura]], kaj la duaj aeksponante la teoriojn de Sankta [[Tomaso de Akvino]].
Kiam li estis 18-jara, Dante renkontiĝis kun [[Guido Cavalcanti]], [[Lapo Gianni]], [[Cino da Pistoia]] ( kune ili iĝis la plej konataj poetoj de la ''dolĉa stilo nova)'' kaj li frekventis la lernejon de [[Brunetto Latini]]; k u poste ricevis specialan mencion en la ''Dia Komedio'' (''Infero'', XV, 28) :"Revenas angorige la memoro /de via patra vbildo, bona kara /kiam vi min instruis hor' post horo /kiel sin eternigas viv' homara". Spuroj de tiuj kontaktoj estas etstas inkluditaj en la posta ''Vita Nuova'' (Vivo nova")''.kaj en la "Dia Komedio"''
[[File:Purgatory (Purgatorio).jpg|thumb|Ilustracio por Purgatorio de Doré.]]
Linio 74 ⟶ 72:
===Politiko kaj Florenco===
En [[1289|jaro 1289]] Dante
La [[Gelfo]]j subtenis la [[papo]]n kaj la [[Gibelino]]j la imperiestron (en [[Germanio]]) de la [[Sankta Romia Imperio]]. [[Italio]] en la tagoj de Dante estis elŝirita de ilia ada milito. En Florenco, Gelfoj jam venkis sed ili frakciiĝis en interbatalantajn [[Blankaj Gelfoj|Blankajn Gelfojn]] kaj [[Nigraj Gelfoj|Nigrajn Gelfojn]].En [[1289]], Dante batalis en la [[batalo de Campaldino]] (11-a de junio 1289) apogante la florencajn Gelfojn kon. La [[Gelfo]]j subtenis la [[papo]]n kaj la [[Gibelino]]j la imperiestron (en [[Germanio]]) de la [[Sankta Romia Imperio]]. [[Italio]] en la tagoj de Dante estis en la mezxo de tiu daŭra de milito..
Poste en 1294
En [[1296]], Dante klare partoprenis
Post venki super la Gibelinoj, la Gelfoj dividiĝis en du frakcioj: nome la Blankaj Gelfoj (''Guelfi Bianchi'') — la partio de Dante, estrita de Vieri dei Cerchi — kaj la Nigraj Gelfoj (''Guelfi Neri''), estritaj de [[Corso Donati]]. Kvankam la disiĝo okazis dekomence laŭ familistirpoj, aperis ideologiaj diferencoj baze sur la kontraŭaj vidpunktoj pri la papa rolo en la Florencaj aferoj, kaj tiele la Nigraj Gelfoj subtenis la Papon kaj la Blankaj Gelfoj deziris pli da libero el Romo. La Blankaj Gelfoj ekpviĝis la unuaj kaj elpelis la Nigrajn Gelfojn. Responde, la papo [[Bonifaco la 8-a]] planis militan okupadon de Florenco. En 1301, oni esperis ke Karlo de Valois, frato de la reĝo [[Filipo la 4-a (Francio)|Filipo la 4-a de Francio]] vizitu Florencon ĉar la Papo estis nomuminta lin kiel pacfaranto por [[Toskanio]]. Sed la urba registaro estis malbone traktinta kun la papaj ambasadoroj kelkajn semajnojn antaŭe, serĉante sendependecon el la papa influo. Oni supozas, ke Karlo estis ricevinta aliajn neoficialajn instrukciojn, tiele la konsilantaro sendis delegitaron al Romo por certiĝi pri la intencoj de la papo. Dante estis unu el la delegitoj.
| |||