Stanislao la 1-a: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Moldur (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
Moldur (diskuto | kontribuoj) e Informkesto reganto kun Informkesteroj |
||
Linio 1:
{{Informkesto reganto
[[Dosiero:Mányoki Stanislaus Leszczyński.png|250px|eta|<center>Stanisław la 1-a Leszczyński]]▼
| nomo = Stanislao Leszczyński
| titolo = Reĝo de [[Respubliko de Ambaŭ Nacioj]] [[Dosiero:Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodow.svg|30px]]
[[Dosiero:Nancy Place Stanislas BW 2015-07-18 16-38-36.jpg|Statuo de Stanisław Leszczyński en [[Nancy]]|thumb|250px|left]]▼
| dosiero =
'''Stanislao la 1-a''' de [[Pollando-Litovio|Pollando kaj Litovio]], {{lingv|pl|e}} '''Stanisław Leszczyński''' ({{prononco|staˈniswaf lɛʂˈtʂɨɲski}}, esperantigite '''Stanislav Leŝĉinski'''), {{lingv|lt|e}} '''Stanislovas Leščinskis''' (naskiĝinta en [[Lvivo]] (nuna [[Ukrainio]]), la {{daton|20|oktobro|1677}}; mortinta en [[Lunéville]] ([[Francio]]), la {{daton|23|februaro|1766}}) estis dujoje reĝo de [[Respubliko de Ambaŭ Nacioj]] (Rzeczpospolita), [[duko]] de [[Loreno]], filozofo kaj verkisto. Sub la nomo ''Stanislao la 1-a'' li estis reĝo de Respubliko de Ambaŭ Nacioj ekde [[1704]] ĝis [[1709]], kaj denove de [[1733]] ĝis [[1736]]. Poste li ekestis fine [[Duko]] de Loreno kaj ''[[duklando Bar|Bar]]'' per la traktato de [[Vieno]] de [[1738]] kaj tenis tiun pozicion ĝis sia morto.▼
| priskribo de dosiero =
| regado =
Li estis elektita la reĝo kiam tirana reĝo [[Aŭgusto la Forta]] eskapis el Pollando-Litovio post detronigo lin de la pola nobelaro pro la malsaĝa regado en la batalo kun [[Svisio]]. Leszczyński reĝis tiam kvin jaroj provante pacigi la malbone regitan reĝlandon kaj batalon. En [[1712]] Leszczyński lasis sian kronon por Aŭgusto la 2-a kaj poste provis batale gajni ĝin denove. En [[1733]] Leszczyński estis nove kronigita post morto de Aŭgusto promesante la valorajn reformojn por la regno kaj [[Sejmo (Pollando)|Sejmo]] (pola parlamento) kiu ne enkondukis ilin dum la tuta epoko de Aŭgusto. Li estis tamen batale forpelita de [[Aŭgusto la 3-a (Pollando-Litovio)|Aŭgusto la 3-a]]. ▼
| kronado =
| devena nomo = {{lingv|pl|e}} '''Stanisław Leszczyński''' ({{prononco|staˈniswaf lɛʂˈtʂɨɲski}}, esperantigite '''Stanislav Leŝĉinski''', {{lingv|lt|e}} '''Stanislovas Leščinskis'''
Li estis nomita ''Reĝo filozofo'' ĉar li disvastigadis la ideojn de [[klasikismo]]. Li estis aŭtoro de "Dzieło dobroczynnego filozofa" (france:''Œuvres du philosophe bienfaisant'', esp: ''Verkoj de la bonfarema filozofo'') kaj "Głos wolny, wolność ubezpieczający" (esp: ''Libera voĉo, sekuriganta liberecon''). Li estis propaganto de demokracio kaj bonfaremeco por la pli alta bono de nacio. Kiam Leszczyński loĝis en [[Nancio]], la fama filozofo [[Voltero]] laboris ĉe li dum tri jaroj. Per verkoj de Leszczyński inspiriĝis ankaŭ [[Jean-Jacques Rousseau]] kiu opinis Respublikon de Ambaŭ Nacioj kiel la lando kiu estas la materialo por la plej bona en la strukturo de la ŝtata potenco. Li eĉ proponis la reformojn por ĝi ke ĝi fariĝu perfekta- inspirigante per la verkoj de Leszczyński. Stanisław Leszczyński kreis en [[Nancy]] ''Académie de Stanislas''- Akademion de Stanislao.▼
Pri Leszczyński [[Giuseppe Verdi]] kreis operon ''[[Un giorno di regno]]''. Lia persono estas ankaŭ uzita en la teatra farso ''[[Reĝo Ubu]]'' de [[Alfred Jarry]].▼
| kesteroj =
{{informkestero sinsekvo
|titolo=[[Listo de reĝoj de Pollando|Reĝo de Pollando]] kaj <br />[[Listo de regantoj de Litovio|grandduko de Litovio]]
|dosiero=Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodow.svg
Linio 21 ⟶ 19:
|post2=[[Aŭgusto la 3-a (Pollando-Litovio)|Aŭgusto la 3-a]], "la Saksa"
}}
{{informkestero sinsekvo
|titolo=[[Duko]] de [[Loreno]] kaj [[duklando Bar|Bar]]
|dosiero=Blason_Lorraine.svg
Linio 28 ⟶ 26:
|post=[[Ludoviko la 15-a (Francio)]] (aneksita de Francio)
}}
}}
▲[[Dosiero:Mányoki Stanislaus Leszczyński.png|250px|eta|<center>Stanisław la 1-a Leszczyński]]
▲[[Dosiero:Nancy Place Stanislas BW 2015-07-18 16-38-36.jpg|Statuo de Stanisław Leszczyński en [[Nancy]]|thumb|250px|left]]
▲'''Stanislao la 1-a''' de [[Pollando-Litovio|Pollando kaj Litovio]]
▲Li estis elektita la reĝo kiam tirana reĝo [[Aŭgusto la Forta]] eskapis el Pollando-Litovio post detronigo lin de la pola nobelaro pro la malsaĝa regado en la batalo kun [[Svisio]]. Leszczyński reĝis tiam kvin jaroj provante pacigi la malbone regitan reĝlandon kaj batalon. En [[1712]] Leszczyński lasis sian kronon por Aŭgusto la 2-a kaj poste provis batale gajni ĝin denove. En [[1733]] Leszczyński estis nove kronigita post morto de Aŭgusto promesante la valorajn reformojn por la regno kaj [[Sejmo (Pollando)|Sejmo]] (pola parlamento) kiu ne enkondukis ilin dum la tuta epoko de Aŭgusto. Li estis tamen batale forpelita de [[Aŭgusto la 3-a (Pollando-Litovio)|Aŭgusto la 3-a]].
▲Li estis nomita ''Reĝo filozofo'' ĉar li disvastigadis la ideojn de [[klasikismo]]. Li estis aŭtoro de "Dzieło dobroczynnego filozofa" (france:''Œuvres du philosophe bienfaisant'', esp: ''Verkoj de la bonfarema filozofo'') kaj "Głos wolny, wolność ubezpieczający" (esp: ''Libera voĉo, sekuriganta liberecon''). Li estis propaganto de
▲Pri Leszczyński [[Giuseppe Verdi]] kreis operon ''[[Un giorno di regno]]''. Lia persono estas ankaŭ uzita en la teatra farso ''[[Reĝo Ubu]]'' de [[Alfred Jarry]].
== Vidu ankaŭ ==
Linio 35 ⟶ 43:
* [[Loreno]]
* [[Maria Leszczyńska]], lia filino, reĝedzino de Francio
{{Vivtempo|1677|1766|}}
| |||