Nordio: Malsamoj inter versioj

'''Nordio''' aŭ '''Nordlandoj''' (svede, norvege kaj dane ''Norden' ("La Nordo")', finne ''Pohjola'' [(POHjola] ("Nordo"); ”La Nordo” kaj ”Nordo”) estas komuna nomo por la nord-eŭropaj landoj, kiuj estas historie ligitaj pro la [[Unio de Kalmar]] kaj nun membras en la [[Nordlanda Konsilistaro]], do por la sendependaj landoj [[NorvegujoNorvegio]], [[SvedujoSvedio]], [[FinnujoFinnlando]], [[DanujoDanio]] kaj [[Islando]] kaj la memregaj regionoj [[Gronlando]] (DanujoDanio), [[Feroaj Insuloj]] (Danio) kaj [[Alando]] (FinnujoFinnlando).

** [[islandaIslanda lingvo|islanda]]

Jena regionigo estas parte geografia, parte historia, parte politika.

Geografie, pro la aparteco kaj distanco al la kultura kaj milita centro de [[Eŭropo]] ([[Grekio]], [[Italio]], [[Francio]], [[Germanio]], [[Rusio]]..., ktp).

Historie, ĉar la skandinavoj kaj la islandanoj kaj la [[svedlingvaj finnlandanoj]] kaj la feroanoj ĉiuj idas de la ĝermanaj [[vikingoj]], parolante lingvojn[[pranordlanda vikingidajnlingvo|pranordlandidan]] kaj tial parte interkompreneblaj, precipe en Skandinavio, kie danoj, norvegoj kaj svedoj plej ofte ne bezonas kroman interlingvon. La alia lingvaro de Nordio estas la [[Finn-ugra lingvaro|finn-ugra]], parolata fare de finnoj kaj [[sameoj]] en la tuta plejnordejo kontinenta de Nordio (kaj iom en najbara provinco de [[Rusio]]). La kulturoj kaj regaj sistemoj de la nordiaj landoj tre similas unu la alian. Ĉiuj ĝermanaj landoj de Nordio ([[Norvegio]],krom [[Danio]]Finnlando, [[Svedio]],kaj ankaŭ [[IslandoEstonio]] (kaj aliaj landoj), uzas [[krono (valuto)|krono]]n kiel valuton. Finnlande uzatas [[Eŭro]]n.

Politike, pere de la [[Nordia Konsilio]], kiu seĝas en Islando. Tie kunvenas la nordiaj ĉefpolitikistoj de temp' al tempo, sed nur temas pri ideumejo, ne pri potenca organizo kiel [[Eŭropa Unio]]. {{fonto mankas|Multaj nordianoj tamen revis pri Nordia Unio, kion ili trovas pli natura unio ol la E.U.}} Eble tial la nordianoj estas la plej rezistemaj kontraŭ Eŭropa unuiĝo: Elel la kvin, nur Danio, Svedio kaj Finnlando membras en la unio menciita.

Norvegio kaj Islando membras en [[NATO]] kune kun Danio, dum Svedio internacie neŭtralas, kaj Finnlando iom dubemas pro la proksimeco al eksa [[Soveta Unio]].

Politike, oni ankaŭ kalkulas Nord-Amerikan insulegon [[GroenlandoGronlando]]n

al Nordio (pro ties aparteneco al Danio).

Geografie kaj historie, oni ofte kunkalkulas la [[Ŝetlandaj Insuloj|Ŝetlandajn Insulojn]] kaj GroenlandonGronlandon kaj [[Baltio]]n (ĉiuj iam kun vikingidaj enloĝantoj) kaj la finn-ugrajn regionojn de Rusio ([[Karelio]] kaj certajn partojn de la duoninsulo [[Kola]]).

Antaŭ pli ol mil jaroj, la nordianoj multe ĝenis al la mondo, vikingumante tra Eŭropo, ĉeeŭropaj [[Azio]] kaj [[Afriko]], kaj eĉ en [[Groenlando]]Gronlando kaj [[Nordameriko]], kiujn ili kiel la unuaj eŭropanoj malkovris. Hodiaŭ, la kvin landoj estas fame konataj tra la mondo kiel pacamaj demokratioj kopiindaj.

La [[Mezepoko|mezepokan]] historion de Nordio markis longedaŭraj militoj kaj [[malvarma milito|malvarmaj]] kaj realaj inter la partoj okcidenta kaj orienta, reciproke regataj de Danio kaj Svedio. Pro tio, oni eĉ proponis [[Nordia flago|Nordian flagon]] {{fonto mankas<!-- ĉu ĉi tiu fakte estas la kialo de la farboj? -->|kombinantan je la farboj}} de la flagoj dana kaj sveda: ruĝa [[Skandinava kruco]] sur flava fono. Hodiaŭ ĝin nur utiligas kelkaj [[Nordiisto]]j.

|'''Jarcento'''||colspan=6|'''Norda politika tuteco'''

== BildgalerioBildoj ==