Gronlando: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
786r (diskuto | kontribuoj)
"GRL"? kiel la ŝablono ne vere funkcias?
Linio 1:
{{Informkesto lando
| nomoenlokalingvo = {{lang-kl|Kalaallit Nunaat}}<br />{{lang-da|Grønland}}
| eonomo = Gronlando
| flago = [[Dosiero:Flag of Greenland.svg|150px|[[Flago de Gronlando]]]]
| blazono = [[Dosiero:Coat of arms Greenland.svg|100px|Blazono de Gronlando]]
| nacia himno = {{fremdlingve|kl|[[Nunarput utoqqarsuanngoravit]]}}<br />Nia lando, kiu iĝis tiel maljuna
| nacia devizo =
| lokigo-bildo = [[Dosiero:Greenland (orthographic projection).svg|250px|Situo]]
| oficiala lingvo = [[Gronlanda lingvo|gronlanda]]<br />(ĝis junio 2009 ankaŭ [[Dana lingvo|dana]])
| lingvoj =
| ĉefurbo = [[Nuko (Gronlando)|Nuko]]
| religio = [[luteranismo]]
| km2 = 2166086
| akvo = 81.1 (ĉefe glaco)
| loĝantoj =
| loĝantaro = 56344
Linio 33:
| MEP = [[Usona dolaro|$]]1,1 mlrd
| MEP jaro = 2001
| MEP pokapa = $ 19.000 (kaj 15.520 € 2008).
}}
'''Gronlando''' aŭ '''Grenlando''', en arkaika Esperanto ankaŭ '''Groenlando''' ({{lang-kl|Kalaallit Nunaat}}, "lando de gronlandanoj"; {{lang-da|Grønland}} [gronlan], "Verdlando") estas insulo en [[Nordameriko]], en [[Arkto|arkta]] parto de [[Atlantiko]].
Linio 39:
Ĝi estas parto de la Dana Reĝlando kiel aŭtonoma teritorio.
 
* '''Landkodo:''' GL.
* '''Areo:''' {{unuo|2166086|km²}}.
* '''Loĝantaro:''' {{unuo|56344}} (2007). {{unuo|57100}} (2008), el ili {{unuo|48000}} inuitoj.
* '''Oficialaj kaj parolataj lingvoj:''' [[Gronlanda lingvo|gronlanda]] (eskima/inuita) kaj [[Dana lingvo|dana]]
* '''Adm. centro:''' [[Nuko (Gronlando)|Nuko]] ({{langi|kl|Nuuk}}, {{langi|kl|Godthåb}}).
 
* '''Oficialaj lingvoj:''' [[Gronlanda lingvo|gronlanda]] (eskima/inuita) kaj [[Dana lingvo|dana]]
Ĝi estas kun {{unuo|2166086|km²}} [[Listo de insuloj laŭ areo|la plej granda insulo en la mondo]] (ne kalkulante kontinentojn kiel [[Aŭstralio]]). Ĉirkaŭ 81 % da teritorio estas kovritaj de [[glacio]].
* '''Parolataj lingvoj:''' gronlanda kaj dana
 
* '''Pokapa GNP:''' $19.000 (2001), 15.520 € (2008).
Gronlando estis [[kolonio]] al la [[Norvegio|norvega]] krono, ene de dan-norvega [[persona unio]], ĝis [[1814]], kiam ĝi iĝis formale dana kolonio. Ĝi iĝis plensenca parto de Reĝlando Danio en 1953. Dana parlamento (''[[Folketinget]]'') koncedis aŭtonoman regon ({{langi|da|hjemmestyre}}) la {{daton|1|majo|1979}}, efikonte sekvajare.
 
Ĝi estas [[Listo de insuloj laŭ areo|la plej granda insulo en la mondo]] (ne kalkulante kontinentojn kiel [[Aŭstralio]]).
Ĉirkaŭ 81 % da teritorio estas kovritaj de [[glacio]].
Gronlando estis [[kolonio]] al la [[Norvegio|norvega]] krono ĝis [[1814]], kiam ĝi iĝis formale dana kolonio, ene de dan-norvega [[persona unio]].
Ĝi iĝis plensenca parto de Reĝlando Danio en [[1953]].
Dana parlamento (''[[Folketinget]]'') koncedis aŭtonoman regon ({{langi|da|hjemmestyre}}) la {{daton|1|majo|1979}}, efikonte sekvajare.
[[Reĝino de Danio]] [[Margareto la 2-a (Danio)|Margareto la 2-a]] restas gronlanda regnestro.
 
Linio 78 ⟶ 72:
{{ĉefartikolo|Historio de Gronlando}}
 
Oni ne scias, kiam la gronlandaj indiĝenoj atingis ĝin. Islandaj pioniroj trovis ĝin senhoma ĉirkaŭ la jaro [[986]]. Ili establis tri loĝlokojn proksime de la sudokcidenta pinto de la insulo, loĝadotaj dum iom da jarcentoj.
Islandaj pioniroj trovis ĝin senhoma ĉirkaŭ la jaro [[986]].
Ili establis tri loĝlokojn proksime de la sudokcidenta pinto de la insulo, loĝadotaj dum iom da jarcentoj.
 
La nomo "Gronlando" venas de la [[skandinavoj]].
Laŭ [[islanda sagao|islandaj sagaoj]], [[Eriko la ruĝa|Eiríkur Rauði]] (Erik la Ruĝa) ekziliĝis el [[Islando]] pro murdo.
Li, kun sia familio kaj sklavoj, foriris per [[vikinga ŝipo]] al onidira lando nordokcidenten.
Li nomis la landon "[[verdo|Verda]] Lando" por logi pliajn pionirojn.
La skandinavoj pli-malpli bone kunvivis apud enloĝantajn [[eskimoj]]n, kaj oni tien sendis kristanan episkopon.
En [[1386]], Gronlando iĝis parto de la [[Unio de Kalmar]] kaj poste de la duobla monarĥio [[Danio-Norvegio]].
 
Laŭ [[islanda sagao|islandaj sagaoj]], [[Eriko la ruĝa|Eiríkur Rauði]] (Erik la Ruĝa) ekziliĝis el [[Islando]] pro murdo. Li, kun sia familio kaj sklavoj, foriris per [[vikinga ŝipo]] al onidira lando nordokcidenten. Li nomis la landon "[[verdo|Verda]] Lando" por logi pliajn pionirojn.
Post kvincent jaroj, la loĝlokoj simple malaperis, probable pro malsatego dum klimataĉo de [[Malgranda Glaciepoko]] de [[15-a jarcento]].
 
La ostoj tiamaj montras ŝpurojn de nutraĉado.
La skandinavoj pli-malpli bone kunvivis apud enloĝantajn [[eskimoj]]n, kaj oni tien sendis kristanan episkopon. En [[1386]], Gronlando iĝis parto de la [[Unio de Kalmar]] kaj poste de la duobla monarĥio [[Danio-Norvegio]].
 
Post kvincent jaroj, la loĝlokoj simple malaperis, probable pro malsatego dum klimataĉo de [[Malgranda Glaciepoko]] de [[15-a jarcento]]. La ostoj tiamaj montras ŝpurojn de nutraĉado.
 
Danio tenis posedon de la mortanta kolonio laŭ [[Traktato de Kielo]] ([[1815]]).