Vikipedio

Serbio kaj Montenegro: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
Robotoj
112 941 redaktoj
e Anstataŭigo de ne plu uzota Ŝablono:EL; vidu VP:DT en Marto 2017
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{Informkesto pereinta ŝtato
{{Landtabelo |
| nomoenlokalingvonomo = Serbio kaj Montenegro<br
| />Srbijaorigina inomo Crna Gora<br /> = Државна заједница<br />Србије и Црне горе<br />Državna zajednica Srbije i Crne Gore
| jaro de estiĝo = 1992
| flago = [[Dosiero:Flago-de-Serbio+Montenegro.svg|150px|<center>La flago de Serbio kaj Montenegro]]
| jaro de pereo = 2006
| blazono = [[Dosiero:Coat of arms of Serbia and Montenegro.svg|120px|<center>La blazono de Serbio kaj Montenegro]]
| pli antaŭ = jes
| nacia himno = [[Hej Sloveni]]
| antaŭ 1 = Socialisma Federacia Respubliko Jugoslavio
| lokigo-bildo = [[Dosiero:LocationSerbiaAndMontenegro.png|Lokigo]]
| antaŭ 1 flago = Flag of SFR Yugoslavia.svg
| lingvoj = [[serba lingvo|serba]], loke ankaŭ [[albana lingvo|albana]]
| pli post = jes
| ĉefurbo = [[Beogrado]] (2.200 mil)▼
| post 1 = Serbio
| religio = katolikoj (69%), [[ortodoksismo]](62,6%), [[romkatolikismo]] (5,8%), protestantoj (1%); islamanoj 19%; aliaj 11,6% (parte ne-religiaj)
| post 1 flago = Flag of Serbia.svg
| km2 = 102.350
| post 2 = Montenegro
| akvo = 0,25%
| post 2 flago = Flag of Montenegro.svg
| loĝantaro = 10.518 mil (1995)
| post 3 = Kosovo
| loĝdenso = 104
| post 3 flago = Flag of Kosovo.svg
| valuto = Euro | valuta kodo = EUR kaj CSD
| larĝeco de la 1-a kolumno =
| horzono = +1 (en somero +2)
| flago = Flag of Serbia and Montenegro.svg
| ttt = yu
| flago grandeco = 110px
| landkodo = CS (antaŭe YU)
| blazono = Coat of arms of Serbia and Montenegro.svg
| tel = 381
| blazono grandeco = 90px
| politika sistemo = [[Respubliko]]
| mapo =
| ŝtatestro = [[prezidento]] ''Svetozar Marović''
| mapo grandeco =
| ĉefministro = ?
| mapo noto =
| nacia tago = ?
▲| ĉefurbo = [[Beogrado]] (2.200 mil)
| sendependeco = 28 aprilo 1992 de [[Jugoslavio]]
| areo = 152.350km
| areo noto = (2006)
| nombro de loĝantoj = 10.842.545
| nombro de loĝantoj noto = (2006)
| lingvoj = [[serbokroata lingvo]] (1992-1997)<br>[[serba lingvo]](1997-2006)
| nacieca konsisto = [[Serboj]] <small>(75%, 1995)</small>, [[Albanoj]] <small>(15%, 1995)</small>, Montenegroj <small>(5%, 1995)</small>
| religio = [[ortodoksismo]] kaj aliaj
| monunuo = Jugoslava dinarov(en Serbio)<br>Germana marko (en Montenegro)
| ŝtata formo = [[federacio|federacia respubliko]] (1992-2003)<br>[[Konfederacio]] (2003-2006)
| patrina lando =
| estiĝo = la [[30-an de decembro]] [[1992]]
| pereo = la [[3-an de junio]] [[2006]]
}}
'''Serbujo kaj Montenegro''' (aŭ '''Serbio kaj Montenegro''') estis respubliko de la [[28-a de aprilo]] [[1992]] ĝis la [[3-a de junio]] [[2006]] de la [[Balkana duoninsulo]]. Ĝi entenis la nuntempajn sendependajn ŝtatojn de [[Serbio]] kaj [[Montenegro]].▼
 
▲La '''SerbujoSerbio kaj Montenegro''' (aŭekzistis ĝis 2003 kiel '''SerbioFederacia kajRespubliko MontenegroJugoslavio (FRJ)''') estis respublikoŝtato deinter la [[28-a de aprilo]] [[1992]] ĝis la [[3-a de junio]] [[2006]] delokiĝita laen [[Balkana duoninsulo]]. ĜiSerbio kaj Montenegro naskiĝis dum la [[disfalo de Jugoslavio]], kaj entenis la nuntempajn sendependajn ŝtatojn de [[Serbio]] kaj [[Montenegro]], [[Kosovo]].
* '''Urboj:''' ''[[Beogrado]]'' (2.200 mil), ''[[Podgorica]]'' (96 mil), ''[[Niŝ]]'' (161 mil).
* '''Loĝantaro:''' 10.518 mil (1995), inter ili - serboj ĉa. 75 %, albanoj ĉa. 15%, montenegranoj 5%, hungaroj ĉa. 4%, [[ciganoj]].
* '''Monunuo:''' [[dinaro]] (= 100 [[parao]]j) en Serbio, [[eŭro]] (1 EUR = 100 cendoj) en Montenegro.
* '''Organizoj:''' [[UNO]] ([[1945]])
 
== Historio ==
Inter [[1991]] kaj [[1992]], [[Socialisma Federacia Respubliko Jugoslavio]] (SFRJ) disfaliĝis pro la serbaj radikal-naciismaj politikoj de [[Slobodan Miloŝeviĉ]], kiu gvidis Serba registaro. Respublikoj kiel [[Slovenio]], [[Kroatio]], [[Bosnio-Hercegovino]] kaj [[Makedonio]] iĝis sendependenca ŝtato dum la [[Jugoslavaj militoj]]. En [[1992]], [[Serbio|Serba SR]] kaj [[Montenegro|Montenegra SR]] kreis novan federacian ŝtaton kiel postenulo de SFRJ. Sed pro helpo de serbaj militkrimoj kontraŭ aliaj nacioj, Internacia komunumo kiel [[UN]] nuligis poston de Federacia Respubliko Jugoslavio kiel leĝa posteulo de SFRJ. La posto de SFRJ de-jure ekzistis ĝis 2000.
La unio Serbio kaj Montenegro ĝis februaro 2003 nomiĝis Jugoslavio. Oni deklaris Jugoslavion [[respubliko]] la [[17-an de oktobro]] [[1918]].
 
En [[1998]] akriĝis politika situacio en [[Kosova Aŭtonomio]] de [[SerbioKosovo]], kie plejmulton de la loĝantaro konsistigas [[albanoj]]. Kontraŭstaro transformiĝis al serioza konfliktomilitkonflikto. Malgraŭ la longdaŭraj interparoloj tie daŭrigadis [[etna purigado]], laŭ takso de kelkaj internaciaj organizoj. Post multfojaj avertoj, [[NATO]]-militfortoj bombardiskomencis bombadon sur serbajn militbazojn kaj strategiajn objektojn (estis damaĝitaj samtempe malsanulejoj kaj i. a. ambasadejo de Ĉinio). NunKiel surrezulto lade Kosovaoperado teritoriokontraŭ estasserba dislokigitaj pacfortojakcio, sedUN lapacfortoj situaciokomencis restasadministri eksplodigeblaKosovon.▼
Dum [[1991]]-[[1992|92]] pro la akriĝintaj interetnaj rilatoj disiĝis JSFR (Jugoslavia Socialisma Federacia Respubliko), kiu ekzistis de [[1945]]. El ĝia konsisto eliris [[Slovenio]], [[Kroatio]], [[Bosnio-Hercegovino]] kaj [[Makedonio]]. En [[1992]] [[Serbio]] kaj [[Montenegro]] kreis unian ŝtaton, sed internacia komunumo ne agnoskis ĝin kiel leĝan posteulon de la iama federacio.
 
Post la [[Jugoslavaj militoj]], FRJ perdis multajn landojn de SFRJ. En 2000 kvar studentoj de Universitato de Beogrado arestiĝis por kontraŭ-registara grafitio. Post la aresto de studentoj, multaj serboj protestis kontraŭ regado de Miloŝeviĉ kaj , kiu poste konata kiel "Buldoza revolucio". Kiel rezulto de popolaj protestoj, Miloŝeviĉ perdis povon kaj serb-naciismaj politikoj ankaŭ finiĝis.
▲En [[1998]] akriĝis politika situacio en [[Kosova Aŭtonomio]] de [[Serbio]], kie plejmulton de la loĝantaro konsistigas [[albanoj]]. Kontraŭstaro transformiĝis al serioza konflikto. Malgraŭ la longdaŭraj interparoloj tie daŭrigadis [[etna purigado]], laŭ takso de kelkaj internaciaj organizoj. Post multfojaj avertoj [[NATO]]-militfortoj bombardis serbajn militbazojn kaj strategiajn objektojn (estis damaĝitaj samtempe malsanulejoj kaj i. a. ambasadejo de Ĉinio). Nun sur la Kosova teritorio estas dislokigitaj pacfortoj, sed la situacio restas eksplodigebla.
 
Post la elpostenigo de Miloŝeviĉ, serba registaro provis permesi pli rajton al Montenegro kaj Kosovo. La [[4-an de februaro]] [[2003]] la jugoslavia parlamento decidis ŝanĝi lapolitikan sistemon el Federacio al ŝtata unio (Konfederacio), kaj ŝangi ŝtatan nomon al "Serbio kaj Montenegro". Tamen problemo pri interrilato inter membroŝtatoj estis ne solvita. Post la [[montenegra referendumo de la 3-a de junio 2006]] kies rezulto favoris je 55,5% la sendependiĝo de la ŝtato, laMontenegro serbiaiĝis parlamentosendependenca aperigisŝtato lael Serbio. La [[5-an de junio]] deklaron[[2006]] Serba parlamento deklaris pri ekesto de [[Serbio|Respubliko de Serbio]].
 
== HeredaĵoPolitika Sistemo ==
La Serbio kaj Montenegro estis komununa ŝtato de Serbio kaj Montenegro. Dum la unua periodo de Federacia Respubliko Jugoslavio (FRJ), FRJ estis fakte gvidis de Slobodan Miloŝeviĉ, kiu estis prezidanto de Serbio ĝis 1997. Serba registaro fakte gvidis federacian registaron de FRJ. Ekzemple, Federacia ĉefministro Milan Paniĉ perdis povon en 1993 pro konflikto kun Miloŝeviĉ.
Durmitora nacia parko, ''Kotor'' kaj ĝia golfo, ''Stari Ras'' kaj ''Sopoĉan'', monaĥejo ''Studenica''.
 
Serbaj naciismaj politikoj dum la 1990-jaroj akriĝis situacion de FRJ. Por solvi ekonomikajn problemojn, Montenegro komencis uzadon de [[Germana marko]] ĝis 1999. En 2003, Federacia parlamento sanĝis federacian politikan sistemon al Konfederacio. Dum la dua periodo inter 2003 kaj 2006, Serbio kaj Montenegro ekzistis kiel komununa ŝtato. Serba registaro kaj Montegra registaro sendepende administris siajn landojn.
== Eksteraj ligiloj ==
 
* http://www.b92.net <!-- _B92_ -->
La komununa ŝtato de Serbio kaj Montenegro estis finita, kial Montenegro iĝis sendependa ŝtato en 2006.
 
<gallery>
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Serbio_kaj_Montenegro"