Artropodoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 97:
 
Vivantaj artropodoj havas parajn ĉefe nervajn ĥordojn laŭlonge de siaj korpoj sub la ventro, kaj en ĉiu segmento la ĥordoj formas paron de [[ganglio]]j el kiuj la [[Sensa sistemo|sensaj]] kaj movaj nervoj estas cxe aliaj partoj de la segmento. Kvankam la paroj de ganglioj en ĉiu segmento ofte aperas fizike fuziitaj, ili estas konektitaj pere de [[komisuro]]j (nme relative grandaj faskoj da nervoj), kiuj donas al la artropoda nervosistemoj karakterajn "ŝtuparecan" aspekton. La cerbo estas en la kapo, encirklante kaj ĉefe ''super'' la [[ezofago]]. Ĝi konsistas el fuziitaj ganglioj de la ''prostomium'' kaj unu aŭ du el la plej antaŭaj segmentoj kiuj formas la kapon – totalo de tri paroj de ganglioj ĉe plej artropodoj, sed nur du ĉe keliceruloj, kiuj ne havas antenojn aŭ la ganglion konektita el ili. La ganglio de aliaj kaposegmentoj estas ofte proksima al la cerbo kaj funkcias kiel ties parto. Ĉe insektoj tiuj aliaj kapoganglioj kombinas en unu paro de subezofagaj ganglioj, sub kaj malantaŭ la ezofago. Araneoj faras tiun procezon iom plue, ĉar ''ĉiuj'' la segmentaj ganglioj estas aligitaj en la subezofagaj ganglioj, kiuj okupas plej el la spaco en la cefalotorako (antaŭa "super-segmento").<ref name="RuppertFoxBarnes2004P531To532">[[#refRuppert|Ruppert, Fox & Barnes (2004)]], pp. 531–532</ref>
 
{{redaktata}}
Estas du diferencaj tipoj de artropodaj ekskretaj sistemoj. En akvaj artropodoj, la fina produkto de biokemiaj reagoj kiuj [[metabolo|metabolas]] [[nitrogeno]]n estas [[amoniako]], kiu estas tiom venena thatke itĝi needsbezonas toesti besolvita diluteden asakvo muchtiom asmulte possiblekiom with watereblas. TheLa ammoniaamoniako isestas thentiam eliminatedforigita viatra anyiu permeablepermeabla membranemembrano, mainlyĉefe throughtra thela gillsbrankoj.<ref name="Garwood" /> AllĈiuj crustaceanskrustacoj useuzas thistiun systemsistemon, andkaj itsties highalta consumptionkonsumo ofde waterakvo maypovas beesti responsibleresponsa forpri thela relativerelativa lackmanko ofde successsukceso ofde crustaceanskrustacoj askiel landsurteraj animalsanimaloj.<ref name="RuppertFoxBarnes2004P529To530">[[#refRuppert|Ruppert, Fox & Barnes (2004)]], pp. 529–530</ref> VariousVariaj groupsgrupoj ofde terrestrialsurteraj arthropodsartropodoj havesendepende independentlydisvolvigis developeddiferencan asistemon: different system:la thefina end-productprodukto ofde nitrogennitrogena metabolismmetabolo isestas [[uricureata acidacido]], whichkiu canpovas beesti excretedekskreciata askiel dryseka materialmaterialo; thela [[MalpighianMalpiga tubule systemtubo]] filtersfiltras thela uricureatan acidacidon andkaj otheralian nitrogenousnitrogenan wasteforĵetaĵon outekster ofla thesango blooden inla the hemocoelhemocelon, andkaj oni forigas dumpstiujn thesematerialojn materialsen intola themalantaŭan hindgutinteston, fromel whichkiu theyili areestas expelledelpelitaj askiel [[fecesfekaĵo]].<ref name="RuppertFoxBarnes2004P529To530" /> MostPlej aquaticakvaj arthropodsartropodoj andkaj somekelkaj terrestrialsurteremaj oneshavas alsoankaŭ haveorganojn organsnome called [[nephridia]]''nefridioj'' ("littlemalgrandaj [[kidneyreno]]sj"), whichkiuj extractelprenas otheraliajn wastesforĵetaĵojn forpor excretionekskretado askiel [[urineurino]].<ref name="RuppertFoxBarnes2004P529To530" />
 
== Klasiga skemo ==