Glukozo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Anstataŭigo de ne plu uzota Ŝablono:EL; vidu VP:DT en Marto 2017
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{| class="wikitable floatright"
{{informkesto kemia substanco
|-style="background: green; color: white"
| Nomo = Glukozo
|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>'''Glukozo'''</big></big>
| IUPAC Nomo = 6-(hydroxymethyl)oxane-2,3,4,5-tetrol OR (2R,3R,4S,5R,6R)-6 -(hydroxymethyl)tetrahydro-2H-pyran-2,3,4,5-tetraol
|-
| Struktura formulo = [[Dosiero:Beta-D-Glucose.svg|200px]]<br />[[Dosiero:Beta-D-glucose-3D-vdW.png|200px]]
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[dosiero:Alpha-D-glucopyranose-2D-skeletal.png|200px]]</center>
| Alternativa(j) Nomo(j) = Dekstrozo
|- style="background: green; color: white"
| Mallongigoj = Glc
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Seĝoforma strukturo de la Glukozo'''
| CAS-numero = 50-99-7 (<small>D</small>-glukozo)<br />921-60-8 (<small>L</small>-glukozo)
|-
| PubChem = 5793
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[dosiero:Alpha-D-Glucopyranose.svg|200px]]</center>
| ChemSpiderID = 71358
|- style="background: green; color: white"
| SMILES = C(C1C(C(C(C(O1)O)O)O)O)O
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Haworth projekcio de la Glukozo'''
| Kemia Formulo = [[Karbono|C]]<sub>6</sub>[[Hidrogeno|H]]<sub>12</sub>[[Oksigeno|O]]<sub>6</sub>
|-
| Mola maso = 180.156 g mol<sup>−1</sup>
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[dosiero:Beta-D-glucose-3D-vdW.png|200px]]</center>
| Frostopunkto = ''α''-<small>D</small>-glukozo: 146&nbsp;°C<br />''β''-<small>D</small>-glukozo: 150&nbsp;°C
|- style="background: green; color: white"
| Mortiga dozo (LD50) = 30 g/kg
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Tridimensia strukturo de la Glukozo'''
| Denseco = 1.54 g cm<sup>−3</sup>
|-
| Danĝerosimboloj = -
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[dosiero:D-glucose-chain-2D-Fischer.png|150px]]</center>
}}
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fischer projekcio de la Glukozo'''
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<big>Alternativa(j) nomo(j)</big><br>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |
* Dekstrozo
* Vinbera sukero
|-
||[[Kemia formulo]]||<big><center>{{KemiaFormulo|<big>'''C|6|H|12|O|6}}'''</big></center></big>'''
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[http://www.commonchemistry.org/ChemicalDetail.aspx?ref=50-99-7 50-99-7]
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.5589.html 5589]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/5793 5793]
|-
|'''Merck Index'''|| 14,4459
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Aspekto]]||blanka pulvoro
|-
| [[Mola maso = ]]||180.156,063388 g ·mol<sup>−1-1</sup>
|-
| [[Denseco = ]]||1.54 g cm<sup>−3<sup/sup>
|-
|[[Fandpunkto]]||146 °C
|-
|[[Bolpunkto]]||malkomponiĝas
|-
| [[Mortiga dozo (LD50) = 30 g/kg ]]||
* 25,8 mg/kg (buŝe)
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
|-
|[[Listo da R-Deklaroj|Risko]]||[[Listo da R-Deklaroj#R21|R21]] [[Listo da R-Deklaroj#R36/37/38|R36/37/38]] [[Listo da R-Deklaroj#R46|R46]] [[Listo da R-Deklaroj#R62|R62]] [[Listo da R-Deklaroj#R63|R63]]
|-
|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||[[Listo da S-Deklaroj#S25|S25]] [[Listo da S-Deklaroj#S26|S26]] [[Listo da S-Deklaroj#S24/25|S24/25]] [[Listo da S-Deklaroj#S53|S53]]
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|Xn|Xi}}
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS etikedigo de kemiaĵoj]]
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||ne disponebla
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo-piktogramo]]||<center>{{GHS08}}</center>
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||ne disponebla
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]||ne disponebla
|-style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj<br>kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)</small></center>
}|}
 
'''Glukozo''' (aŭ '''glikozo''') estas simpla [[monosakarido|monosakarida]] sukero, unu el la plej gravaj [[karbonhidrato]]j kaj estas uzata en la [[plantoj]] kaj [[bestoj]] kiel energifonto. La glukozo estas unu el la ĉefaj produktoj de la [[fotosintezo]] kaj bazmaterialo por la spirado. Ĝia natura formo (D-glukozo) estas nomita (ĉefe en la nutroindustrio) dekstrozo.