Ĵurnalismo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Alifono (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
Alifono (diskuto | kontribuoj) Global Voices |
||
Linio 43:
== Esperanto kaj ĵurnalismo ==
La plej malnova esperantista ĵurnalista asocio estas [[Tutmonda Esperantista Ĵurnalista Asocio]], mallonge TEĴA, fondita en la jaro 1946 kaj post diversaj periodoj de stagnado kaj eĉ ĉesigo, ĝi estis formale reaktivigita en la jaro 2005.
En [[2010]] estis establita lgrupo da Esperantistoj-Ĵurnalistoj en la socia reto [[Ipernity]]<ref>[http://www.ipernity.com/group/163115 La grupo da Esperantistoj-Ĵurnalistoj en Ipernity]</ref>. La celo de tiu ĉi grupo estis uzadi la lingvon kiel ilo por internacia kunlaboro en diverslandaj amaskomunikiloj. En la sama jaro la grupo enhavis 9 membrojn el [[Belgio]], [[Irano]], [[Nederlando]], [[Meksiko]], [[Norvegio]], [[Rusio]], [[Slovakio]] kaj [[Tajvano]]. La kolektivo malmulte aktivis kaj nur en 2011 la rusia revuo "''Petroviĉ''" publikigis kvin artikolojn de esperanto-ĵurnalistoj el Niĝerio, Kipro, Usono, Hispanio, Urugvajo kaj Brazilo <ref>Stanislav Belov, ''[http://www.liberafolio.org/arkivo/www.liberafolio.org/Members/Stanislav/aperis-rusia-revuo-kun-artikoloj-de-esperanistoj-jurnalistoj/ Aperis rusa revuo de esperantistoj-ĵurnalistoj]'', Libera Folio, 8-a januaro 2011.</ref>
Esperanto ankaŭ estis krome akceptita kiel lingvo en kiu volontulaj kontribuantoj kaj tradukistoj eblas raporti en civitanaj retaj ĵurnaloj kiel ''Réseau Voltaire International'' (''Reto Voltaire Internacia''<ref>ne-aliancita gazetara reto fondita en 1994 en la Eŭropa Parlamento sur kies retejo [http://www.voltairenet.org voltairenet.org] Esperanto estis nur por mallonga periodo elektebla lingvo por tradukitaj artikoloj en Esperanto. La plimulto de artikoloj estas haveblaj en '''ok ĉefaj lingvoj''' (araba, germana, angla, hispana, franca, portugala, rusa kaj turka). La plej gravaj artikoloj estas ankaŭ disponeblaj en '''kvin kromaj lingvoj''' (greka, nederlanda, norvega, persa kaj pola). Nur kelkaj artikoloj estas disponeblaj nur en '''4 aliaj lingvoj''' kiel la ĉina, finna, ĉeĥa, rumana. (2017)</ref>'')'' kaj ''Global Voices'' ([[Tutmondaj Voĉoj]]).
Laŭ kontrakto en septembro 2002 inter la direktoro de la Pariza ''Le Monde diplomatique'' kun la ĉefredaktisto de ''[[Le Monde diplomatique en Esperanto]] (ankaŭ nomata DIPLO)'', la Esperanta eldono devigis sin ĉiumonate aperigi en disponigita retpaĝo minimume la Esperantigitan ĉefartikolon.
=== Esperanto-periodaĵoj ===
[[Dosiero:Kovrilo_Monato_majo_2008.png|eta|200px|''[[Monato (gazeto)|Monato]]'', [[majo]] [[2008]]|maldekstra]]
De la komenco de la historio de Esperanto, la unuaj esperantistoj dediĉis sin al publikado ne nur de lernolibroj sed ankaŭ de gazetoj kiuj utilu por disvastigo de Esperanto sed ankaŭ de ligilo inter esperantistoj. ''Esperanto-gazeto'' estas [[periodaĵo]] (tradicie, sed malprecize nomita [[gazeto]]) aŭ en [[Esperanto]] aŭ en alia lingvo pri Esperanto. Kelkfoje oni inkluzivas ankaŭ alilingvajn periodaĵojn, kiuj dum certa tempo publikigis regulan rubrikon skribitan en Esperanto. Kontraŭ la [[bibliografio|bibliografia]] kutimo en [[biblioteko]]j oni tradicie ne inkluzivas publikigaĵojn kun longa aper-ritmo kiel [[jarlibro]]j, [[kongreslibro]]j, regule aperantaj [[adreslibro]]j kaj similaj.
La terminoj por Esperanto-periodaĵoj forte varias, ekzemple ''letero'', ''folioj'', ''informilo'', ''cirkulero'', ''gazeto'', ''revuo'', ''ĵurnalo'', ''magazino'' kaj aliaj. La uzo ofte estas malpreciza. Tiu ĉi artikolo pro tio ne distingas periodaĵojn laŭ tiuj kategorioj.
Linio 52 ⟶ 59:
De la unua Esperanto-periodaĵo, ''[[La Esperantisto]]'', aperis pli ol dek mil titoloj de tre malsama amplekso, enhavo, daŭro kaj kvalito (vidu la bazan literaturon malsupre). La plejmulto nur mallonge aperis, la averaĝa daŭro estas ĉirkaŭ 5 jaroj.
[[Gazetoteko Lanti]]
[[La Esperanta Gazetejo]]{{ĉefartikolo|Esperanto-gazeto}}
=== Kritiko ===
Krom proponi ciferecajn eldon-formojn, pluraj esperanto-periodaĵoj devus ŝanĝi siajn distribuan strategion kaj enspezfontojn, ekzemple pli efike distribui revuon senpage (almenaŭ en elektronika versio) kaj tiel draste plivastigi la legantaron? Alia ekzemplo oferti aplikaĵon por legi Esperantlingvajn revuojn en epub-versio<ref name=":0">Stanislav Belov, [http://www.ipernity.com/blog/stanislavo-belov/775167 ''La eksplodo de la ĵurnalismo: konturoj de la estonteco''] - recenzo de la libro kun 'leciono por Esperantujo' 29-a januaro 2015, socia reto Ypernity, konsultita la 16-an junio 2017.</ref>. Alia pripensinda strategio povus esti la kreadon de sendependa, enhavoriĉa kaj reagema retejo al kiu retemulaj legantoj ofte revenas ne nur monate sed semajne, tiam eble ili per donacetoj deziras pluvivigi la retejon kaj kunlabori en ĝi ?<ref name=":0" /> Ankaŭ redakcia politiko, akceptanta nur la unufojajn publikigaĵojn (do ankau refuto de ajna blogaĵo, kiuj povas kelkfoje superi la eldonkvanton de plejparto de la esperanto-eldonaĵoj) ankaŭ estas arkaika kaj tute sensenca<ref name=":0" />.
Restas ankaŭ pli esplori novajn vojojn per novaj teknologioj per kiuj ĉio povas okazi aŭtomate. Bona ekzemplo en Esperantujo jam estas la retejo [http://novajhoj.weebly.com/index.html Studio], kiu kunigas informfluojn el plej diversaj Esperanto-medioj, klasifikas ilin laŭ formoj (tekstoj, sonregistraĵoj, videoj) kaj temoj, kaj prezentas tiujn al vizitantoj en komforta maniero<ref name=":0" />.
== Vidu ankaŭ ==
[[Tutmonda Esperantista Ĵurnalista Asocio]] (mallonge TEĴA)[[Dosiero:1905-01-ge-front.jpg|eta|200px|[[Germana Esperantisto]], [[januaro]] [[1905]]]][[Gazeto]]
[[Interreto]]
[[Indymedia]]
[[Esploranta ĵurnalismo]]
[[Ĵurnalista etiko]]
[[Aĉetebla ĵurnalisto]]
[[Fotoĵurnalismo]]
[[Intervjuo]]
== Referencoj ==
Linio 72 ⟶ 94:
== Bibliografio ==
Ignacio Ramonet, ''La eksplodo de ĵurnalismo'', trad. M.J. Cárdenas Cápiro, V. Lutermano, eld. MAS, Edegem (Antverpeno), 2013, 104 paĝoj, ISBN 9782918300953
* Harcup, Tony (2009), Journalism: Principles and Practice, Thousand Oaks, California: Sage Publications, ISBN 978-1847872500, OCLC 280437077
* Sterling, Christopher H. (eld.), Encyclopedia of journalism, Thousand Oaks, California: SAGE, 2009, 6 vols.
* Borjesson, Kristina (eld.), Into the Buzzsaw. Leading Journalists expose The Myth of a Free Press, New York: Prometheus Books, 2002
* Campbell, W. Joseph, Getting It Wrong: Ten of the Greatest Misreported Stories in American Journalism, Berkeley: University of California Press, 2010. ISBN 9780520262096
* Maniam, V.S, A Life in Journalism, Yes Dee Publishing Pvt Ltd, 2009, ISBN 9788190844918
* Baroud, Ramsy, Learn the Language, Don't Generalize, Start at the Bottom: The Things I Learned Writing About the Middle East, CounterPunch.org, 2014-01-02
* Dikanga Kazadi J.-M., Cours de méthodologie de l'Information I, G1 SIC, UNILU, 2011-2012, inédit.
* Florence Aubenas kaj Miguel Benasayag, La Fabrication de l'information. Les journalistes et l'idéologie de la communication, éd. La Découverte.
Linio 103 ⟶ 128:
* William Buzy, Les journalistes n'ont pas lu Darwin, Encre et Plume, 2010.
* Jules Mbuyu Kabange, Les fonctions de la conférence de rédaction dans un organe de presse audiovisuelle, 2012.
Martín Vivaldi, G.: Géneros periodísticos, Madrid, Paraninfo, 1977. Rodríguez Ruibal, Antonio: Periodismo turístico. Análisis del turismo a través de las portadas. Barcelona, Editorial UOC, 2009. Río Reynaga, Julio del: Teoría y práctica de los géneros periodísticos informativos. México, Editorial Diana, 1991.
== Eksteraj ligiloj ==
[http://www.ipernity.com/group/163115 La grupo da Esperantistoj-Ĵurnalistoj en Ipernity] {{eo}} [http://www.rsf.fr TTT-paĝo de Reporters sans frontières (en angla, franca, hispana)]
[http://www.journalism.org Paĝo por kvalita ĵurnalismo]
[http://www.esperanto.be/fel/mon/mon_etik.php Etika kodo de ĵurnalismaj principoj] {{eo}}
[http://iran_esperanto.tripod.com/ Iranaj Esperantistaj Reporteroj] (malaktula)
Retejo de la esperanto-novaĵejo [http://novajhoj.weebly.com/index.html Studio]
[http://www.flatearthnews.net/ Pri la libro "Flat Earth News" de Nick Davies]
[http://www.septicisle.info/2008/02/book-review-flat-earth-news-by-nick.html Recenzo (en la angla) pri la libro "Flat Earth News"]
{{havenda artikolo|Ĵurnalismo}}
| |||