Civilizo: Malsamoj inter versioj

Civilizoj estas organizataj en dense loĝataj setlejoj dividataj en [[hierarkio|hierarkiaj]] [[socia klaso|sociaj klasoj]] kun reganta elito kaj subulaj urbaj kaj ruraj loĝantaroj, kiuj engaĝiĝas en intensiva [[agrikulturo]], [[minado]], malgrandskala fabrikado kaj [[komerco]]. Civilizo koncentrigas povon, etendante homan kontrolon super la resto de naturo, inklude super aliaj homaj estaĵoj.<ref>Michael Mann, ''The Sources of Social Power,'' Cambridge University Press, 1986, vol.1 pp.34-41.</ref>

 

La plej frua apero de civilizoj estas ĝenerale asociata kun la finaj stadioj de la [[Neolitika Revolucio]], rezulte en la relative rapida procezo de [[ŝtato|ŝtatformigo]], politika disvolviĝo asociata kun la apero de reganta elito. Tiu neolitikaj teknologio kaj vivostilo estis establitaj unue en [[Mezoriento]] (por ekzemplo ĉe [[Göbekli Tepe]], el ĉirkaŭ 9,130 a.K.), kaj poste en la basenoj de la riveroj [[Jangzio]] kaj [[Flava Rivero]] en [[Ĉinio]] (por ekzemplo ĉe Pengtuŝana kulturo el 7,500 a.K.), kaj poste etendiĝis. Sed ankaŭ similaj "revolucioj" ekis sendepende el 7,000 a.K. en lokoj kiaj ĉe la [[Civilizacio Norte Chico]] en [[Peruo]]<ref>Haas, Jonathan; Winifred Creamer, Alvaro Ruiz (23a de Decembro 2004). "Dating the Late Archaic occupation of the Norte Chico region in Peru," ''Nature'' 432 (7020): 1020–1023. doi:10.1038/nature03146. PMID 15616561</ref> kaj [[Mezameriko]] ĉe la rivero [[Balsaso]]. Tiuj estis inter la lulilaj ses civilizoj tutmonde kiuj aperis sendepende.<ref>Kennett, Douglas J.; Winterhalder, Bruce (2006). ''Behavioral Ecology and the Transition to Agriculture''. University of California Press. pp. 121–. ISBN 978-0-520-24647-8. Alirita la 27an de Decembro 2010.</ref> [[Mezopotamio]] estas la loko de la plej fruaj disvolviĝoj de la Neolitika Revolucio el ĉirkaŭ 10,000 a.K. Ĝi estis identigita kiel estinta "inspirinta kelkajn el la plej gravaj disvolvigoj en la homa historio inklude la inventon de la [[rado]], de la plantado de la unuaj cerealaj [[Agrokultivaĵo|kultivadoj]] kaj la disvolvigo de la [[Manskribaj literoj|kursiva]] [[skribmaniero]], de [[matematiko]], [[astronomio]] kaj [[agrikulturo]]."<ref name="historyandpolicy">{{cite web|url=http://www.historyandpolicy.org/papers/policy-paper-13.html|title=Iraq, past, present and future: a thoroughly-modern mandate?|last=Milton-Edwards|first=Beverley|date=May 2003|work=History & Policy|publisher=History & Policy|accessdate=9a de Decembro 2010|location=[[Unuiĝinta Reĝlando]]}}</ref>