Somermeza festo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
786r (diskuto | kontribuoj)
ne tute certas, minime ne pri la nordia tradicio. bazaj informoj laŭ svwp, enwp kaj dawp. "mezsumero" bona nomo, sed mallongiĝas la titoloj.
Linio 1:
[[Dosiero:Midsummer bonfire.jpg|thumbeta|Ĝojfajro en [[Mäntsälä]], [[Finlando]].]]
[[Dosiero:Midsommar på Årsnäs.png|thumbeta|Somermeza festo, [[Årsnäs]], [[Svedio]].]]
[[Dosiero:Midsommardans av Anders Zorn 1897.jpg|thumbeta|Pentraĵo el 1897 de [[Anders Zorn]] titolita ''Somermeza danco''.]]
La '''Somermeza festo''' referencas al lafestoj somerakiujn oni celebras ĉefe en [[Nord-Eŭropo]], kiu havas antaŭ-kristanaj originoj. La nuntempa celebrado okazas dum la [[somera solstico]]la je(ofte la [[21-a de junio]]), kaj laalie antaŭ-kristanajproksime festojen kiujntago oniinter celebrasla ĉefe19-a enkaj [[Nord25-Eŭropo]]a junio. Pro la kristana influo, laen festokelkaj nunlandoj okazasoni jeankaŭ celebras la [[nomtago]] de [[Johano la Baptisto|Sankta Johano]] (la baptisto) jaen la [[24-a de junio]], dokaj faktehavas trila tagojnsomermeza postfesto ladum faktatiu solsticotago.
 
Tiel, ekzemple en [[Finnlando]], la festo nomiĝas ''Juhannus'', en [[Islando]] ''Jónsmessa'', kaj la tago de Sankta Johano en [[Danio]], [[Norvegio]] (''Sankthans'') kaj en kelkaj anglolingvaj areoj (''S:t John's Day''). En [[Svedio]] kaj Finnlando la festotagoj ĉiam estas dum la vendredo kaj sabato inter tiuj datumoj, ekde la 1950-jaroj. En Svedio la festo nomiĝas ''midsommar'' (“mezsumero“), kaj tipike por la [[nordio|nordiaj landoj]] aŭ Nord-Eŭropo, oni ĉefe celebras la vesperon antaŭ la ĉefa tago – do, la somermeza aŭ mezsomera vespero (''midsommarafton'') en la vendredo (kiel oni ankaŭ ĉefe celebras la kristnaska vespero). La sama okazas en Danio kaj Norvegio kun ''Sankthansaften'', la Sankthans-vespero. Eŭropeaj somermezaj tradicioj kaj celebradoj ĉefe gravas en Nord-Eŭropo – [[Nordio]] kaj [[Balto]] – sed ankaŭ estas celebrata en pluraj aliaj partoj de Eŭropo, kaj ankaŭ alialoke.
 
==Historio deHistorio Mezsomero==
LaTradicie somermezaen festo dum antaŭaj tempoj estis ligita al la somera solstico. La[[Nordio]], homoj kredis ke la plantoj tiam estis pli sanigaj kaj havis magiajn fortojn. Pro tio oni plukis ilin dum tiu nokto. Oni ekbruligis ĝojfajrojn por protekti sin kontraŭ obskuraj fortoj pri kiuj oni kredis ke ili libere ludis ekde la momento kiam la hornombro da taglumo malpliiĝis.
 
== Novpaganismo ==
==Mezsomero por novpaganismanoj==
Kiel ĉio kiu rilatas al [[novpaganismo]], la maniero festi la priskribitajn festojn estas malsama de unu [[koveno]] al la alia. Ĉi tiuj estas nur generalaj priskriboj.
 
=== Vikanoj ===
Lijtho estas fajra festivalo de transiro, festata la 22-an de junio. Ĝi estas ĝojiga tempo kaj okazas bruligoj de fajretoj kaj multaj dancoj, sed ankaŭ estas ĝi tempo dum kiu pensu pri multaj aferoj kiuj temas pri plibonigado de la vivo. Planoj kaj forigado de malbonaj emoj (ĉar fajraj festivaloj estas purigaj) estas la ĉefaj farendaĵoj.
 
====Lijtho laŭ Vikana Mitologio====
Lijtho festas la plenkreskulecon kaj la fortecon de la Lumdio. Li estas la plej forta dum ĉi tiu festivalo, sed poste maljuniĝas kaj la lumo malkreskas.
 
==Festo enEn diversaj landoj ==
* Danio: ''Sankt Hans''
* Estonio: ''Jaanipäev''
Linio 24:
* Latvio: ''Jāņi''
* Litovio: ''Rasos'', kristanigita al nomo ''Joninės''
:: Vidu la artikolon '''[[Rasos]]''', kaj pri la novpaganisma festado aparte ankaŭ la artikolon [[Romuva (kulto)|Romuva]].
* Norvegio: ''Sankthans''
* Rusio, Belorusio, Pollando, Ukrainio: Ivan-Kupola-tago (ruse ''Иван-Купала''; beloruse ''Купалле''; ukraine ''Івана Купала''; pole ''Noc Kupały'' aŭ ''Noc Iwana Kupały'')