|
== Movado ==
Kiel aliaj movantaj objektoj, kiuj sekvas la bazajn leĝojn de fiziko, aeroplano emas moviĝi laŭ la rekta linio, se nenia ekstera forto estas uzata por ŝanĝi ĝian direkton. La rapideco, per kiu la motoro turnas la helicon, estas regata de la akcelilo. Se oni malfermas, la akcelilon, tio pliigas la aeran rapidecon kaj levas la aeroplanon pli alten.
SameLa grava estas la levilo, kiu regas la supreniran kaj malsupreniran movojn de aeroplano ([[empenerono). Ĝi]]j estas horizontala, ĉarnirata surface alligata al la empeno (empen-alo). Kiam la piloto tiras malantaŭen la regstangon, aŭ direktostangon, la levilo (empenerono) estas levata supren. La aero, kiu frapas la levatan empeneronon, puŝas la empenon malsupren kaj la alon supren. La puŝforto de la helico tiras la aeroplanon supren. Male, kiam la piloto puŝas la regstangon antaŭen, la empenerono estas klinata malsupren. Tio levas la empeneronon supren kaj la alon malsupren.
=== Yawing ===
Du partoj de aeroplano regas ĝiajn turniĝojn al la dekstra kaj maldekstra direktoj. La [[rudro]]j (direkterono), vertikala surfaco, kiu estas ĉarnirata al la empeno (=la tuto, vertikalaj kaj horizontalaj "vostaj" surfacoj), svingas la direkteron dekstren aŭ maldekstren, sammaniere kiel parto de la empeno, empenerono, svingiĝas supren aŭ malsupren. Surtere, ĝi estas uzata por stiri la aeroplanon, kiel la ŝipa rudro funkcias. En la aero, tamen, la ĉefa funkcio de la rudro ne estas turnigi la aeroplanon, sed helpi ĝin en formado kaj normaligo de turniĝado (kun kun aleronoj).
=== Rolling ===
La [[alerono]]jaleronoj, malgrandaj partoj de la malantaŭa eĝo de la [[alo]], proksimaj al la alo-pintoj, estas ĉarnirataj kaj estas ligataj en tia maniero ke, kiam unu el ili leviĝas, la alia malleviĝas. Tiu movo levas unu aleronon kaj mallevas la alian.
Kiam la alerono sur la dekstra flugilo malleviĝas, sur la dekstra alo leviĝas kaj la aeroplano kliniĝos maldekstren, La [[levoforto]] sur la dekstra alo ne plu estas plene suprenira parto de la forto tiras la aeroplanon maldekstren. Tio, kune kun la rudro, stigas maldekstran turniĝadon; t.e. la aeroplano estas levata ± ĉirkaŭ la turniĝo.
== Flugo ==
=== Ekflugo ===
Ekflugo estas unua paŝo por flugo. Aviadiloj ofte havas du motorojn: [[Piŝta motoro|Piŝtmotoron]] kaj [[JetmotoronJetmotoro]]n. La proceduro por flugo estas determinita laŭ motoro de aviadilo. Aviadilo kun [[Piŝta motoro|piŝtmotoro]] mem povas komencistarti. Kiel en [[aŭtomobilo]], la baza mekanismo de piŝta motoropiŝtmotoro estas sama, tial piŝtmotora aviadilo mem povas starti.
Kontraste al piŝtmotoro, aviadilo kun [[jetmotoro]] bezonas povon el eksteraj povfontoj kiel GPU (Ground Power Unit, Tera Pova Ento) kaj APU (Auxiliary Power Unit, Helpanta Pova Ento). Kiam ili donas povon al motoroj, motoro komencas proceduron: Uzante aeron kaj fuelon, brulita gaso donas povonmovforton al aerplano. Kaj kiam motorpovo atingis en "Idla [[rivolua nombro|RPM]]", motoro donas plenan rapidon por eklevilevi el tero: tial aerplano povas ekflugi.
=== Krozo ===
=== Surterigo ===
Surteriĝo estas lasta kaj la plej malfacila paŝo en flugo. Aviadilaj katastrofoj ofte okazis dum la surterigo, tial pilotoj kiel kapitano direkte kontrolas ĉiun surterigan paŝonproceduron. Nuntempe danke al ILS (Instrumental Landing System, Instrumenta Surteriga Sistemo) kaj efektiva ATC (Air Traffic Control, Aera Trafika Kontrolo), akcidentoj pro surterigo malplioftiĝis.
Por surterigi sur aerdromo kaj flughaveno, bezonas permeson por surterigo el ATC. Post ke piloto riceviskonfirmis informon por surterigo (loko de kurejo, direko por aliro), Tempo de surterigo), laŭ gvido de ATC pilotoj komencas surterigan proceduron. Kiam direkto de flughavena kurejo kaj de aviadilo estas sama, piloto malkreskas motorpovon kaj malaltigas surterigaparaton. Aviadilo malrapide aliras sur kurejo kaj surteriĝas laŭ gvido de ILS. Post la surterigo, piloto finas flugon laŭ regulo.
== Aviadilaj fabrikantoj ==
|
