Vikipedio

Tjurka lingvaro: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Neniu resumo de redakto
Neuzata termino, "tjurk/" estas la ĝusta PIV-a kaj ReVo-a radiko
Linio 1:
[[Dosiero:Map-TurkicLanguages.png|right|310px|thumb|Landoj kaj regionoj kie turkecajtjurkaj lingvoj estas oficiale agnoskitaj.]]
'''Turkeca''' aŭ '''tjurkaTjurka lingvaro''' estas familio de lingvoj parolataj de multaj homoj de [[Orienta Eŭropo]] ĝis [[Siberio]] kaj okcidenta [[Ĉinio]]. Tuta kvanto de parolantoj de ĉiuj turkecajtjurkaj lingvoj estas ĉirkaŭ 200 milionoj, plimulto de kiuj (ĉ. 180 milionoj) estas denaskaj parolantoj. La plej populara lingvo de la lingvaro estas [[Turka lingvo|Turka]], kiun parolas ĉ.ĉirkaŭ 40% de turkecatjurka-parolantoj.
 
== Gramatikaj ecoj ==
La plej karakterizaj ecoj de turkecatjurka lingvaro estas [[Aglutina lingvo|aglutineco]], plej ofte per sufiksoj, [[Vokala harmonio|harmonio de vokaloj]] kaj neekzisto de verbaj klasoj aŭ [[Genro (gramatiko)|gramatika sekso]]. En multaj turkecajtjurkaj lingvoj ankaŭ mankas, aŭ ekzistas nur eta kvanto de, [[prepozicio]]j, kaj diversaj aspektoj de substantivoj estas esprimitaj per [[kazo]]j kaj [[postpozicio]]j. Modernaj turkecajtjurkaj lingvoj uzas variantojn de [[cirila]], [[latina alfabeto|latina]] kaj [[araba alfabeto|araba]] skribsistemoj. Antikvaj turkecajtjurkaj lingvoj ankaŭ uzetis [[bolgara runoskribo|bolgaran]] kaj [[orĥona runoskribo|orĥonan]] runoskribojn kaj [[greka alfabeto|grekajn literojn]].
 
== Klasado ==
Linio 9:
 
== Problemoj pri klasado ==
La klasado uzata en tiu ĉi artikolo estas kreita far [[rusa]] turkecologotjurkologo O.Mudrak. Sed la [[lingvostatistika metodo]], kiu, bedaŭrinde, ne prilaboris ĉiujn turkecajntjurkajn lingvojn, donas iomete malsamajn rezultojn. Ekzemple, per ĝi karluka kaj kipĉaka grupoj estas unuigitaj kaj azerbajĝana lingvo pli proksimas al la turkmena ol al la turka.
 
== Ekzemploj de plej gravaj turkecajtjurkaj lingvoj ==
{| class="prettytable"
|+ Jen specimenoj de la plej esencaj turklingvoj
|-
! style="background:#CFCFCF;" | ''Esperanta''
! style="background:#CFCFCF;" | ''Turka''
! style="background:#CFCFCF;" | ''Azerbajĝana''
! style="background:#CFCFCF;" | ''Turkmena''
! style="background:#CFCFCF;" | ''Tatara''
! style="background:#CFCFCF;" | ''Kazaĥa''
! style="background:#CFCFCF;" | ''Kirgiza''
! style="background:#CFCFCF;" | ''Uzbeka''
! style="background:#CFCFCF;" | ''Ujgura''
|-
| "Kiaj vortoj ekzistas por paŝo de ĉevalo?" || Atın yürüyüşleri için hangi sözcükler var? || Atın yerişi üçün hansı sözler var? || Atın yörişleri barada ne hili sözler bar? || Atnıng yürişleri turında nindi süzler bar? || Atıng cürisin sıypattaytın kanday sözder bar? || Attım cürüşü cönündö kanday atayın terimder bar? || Atnıng yurişleri üçün kanday sözler bar?|| Atnıng mengiş ve yürügişliri toğısında kandak atamlarılar bar?
|-
|-
Linio 31:
 
== Altaja superlingvaro ==
Multaj lingvistoj kredas ke turkecajntjurkajn lingvojn necesas unuigi kun la [[Mongolaj lingvoj|Mongolaj]] en unu grandan [[Altajaj lingvoj|Altajan superlingvaron]]. Kelkaj eĉ proponas ankaŭ aldoni la [[Japana lingvo|Japanan]] kaj la [[Korea lingvo|Korean]]. Sed multaj aliaj fakuloj tion tute ne agnoskas.
 
== Etnoj ==
Turka grupo de etnoj apartenas al la [[altaja lingvofamilio]]. La plej multnombraj popoloj de la grupo estas [[turkoj]], [[uzbekoj]], [[azerbajĝananoj]], [[kazaĥoj]], [[tataroj]] kaj [[ujguroj]].
 
{| class="wikitable" cellpadding=3 cellspacing=3 border=1
! Etnoj de la grupo !! Kvanto !! Propra nomo !! france !! ruse !! Priskribo !! lingvo !! Religioj
|-
| colspan=8 align=center | Oguza subgrupo
|-
| [[Turkoj]] || align=right | 53.300.000 <ref name="a">1992</ref> || Türkler /tjurkler/ || Turcs || турки /turki/
|
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Turkio]] (50 mln). En konsisto de Turkoj troviĝas subetnaj grupoj - Jurjukoj, Taĥtaĝoj, Abdaloj, Zejbekoj.
* Antropologie diversaj, sed plimulto apartenas al balkano-kaŭkaza branĉo de europoida raso.
|[[Turka lingvo|turka]].
| [[sunaismo|muzulmanoj-sunaistoj]].
|-
| [[Azerbajĝananoj]] || align=right | 17.000.000 <ref name="a"/> || azərbaycanlılar آذربایجانلیلار /azerbajĝanlilar/, azərilər آذری لر /azeriler/ || Azerbaidjanais || азербайджанцы /azerbajĝanci/
|
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[AzerbajĝanoTurkio]] (5,850 mln,<ref name="a"/>). LoĝasEn ankaŭkonsisto ende [[Irano]]Turkoj (10,43troviĝas mln),subetnaj [[Rusio]]grupoj (336- mil)Jurjukoj, [[Kartvelio]] (307 mil)Taĥtaĝoj, [[Kazaĥstano]] (90 mil)Abdaloj, [[Armenio]] kaj aliaj landojZejbekoj.
* Antropologie diversaj, sed plimulto apartenas al balkano-kaŭkaza branĉo de europoida raso.
* Dividiĝas je subetnaj grupoj: Ajrumoj, Afŝaroj, Bajatoj, Karadaganoj, Karapapaĥoj, Ŝahsevenoj.
|[[Turka lingvo|turka]].
* suda branĉo de europoida raso.
| [[sunaismo|muzulmanoj-sunaistoj]].
|[[Azera lingvo|azera]]
|-
| precipe [[ŝijaismo|muzulmanoj-ŝijaistoj]].
| [[Azerbajĝananoj]] || align=right | 17.000.000 <ref name="a"/> || azərbaycanlılar آذربایجانلیلار /azerbajĝanlilar/, azərilər آذری لر /azeriler/ || Azerbaidjanais || азербайджанцы /azerbajĝanci/
|
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Azerbajĝano]] (5,8 mln,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Irano]] (10,43 mln), [[Rusio]] (336 mil), [[Kartvelio]] (307 mil), [[Kazaĥstano]] (90 mil), [[Armenio]] kaj aliaj landoj.
* Dividiĝas je subetnaj grupoj: Ajrumoj, Afŝaroj, Bajatoj, Karadaganoj, Karapapaĥoj, Ŝahsevenoj.
* suda branĉo de europoida raso.
|[[Azera lingvo|azera]]
| precipe [[ŝijaismo|muzulmanoj-ŝijaistoj]].
|-
| Taliŝoj || align=right | 121.000 || толышон /toliŝon/ || Talychs || талыши /taliŝi/
| Popolo en sudoriento de [[Azerbajĝano]] (21,1 mil,<ref name="b">1989</ref>) kaj en nordo de [[Irano]] (100 mil,<ref name="a"/>).
| [[Taliŝa lingvo|taliŝa]], foje ankaŭ azera
| muzulmanoj-ŝijaistoj, parto - sunaistoj.
|-
| [[Turkmenoj]] || align=right | 4.600.000 || тюркменлер Türkmenler /tjurkmenler/ || Turkmenes || туркмены /turkmeni/
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Turkmenio]] (2,537 mln,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Afganio]], [[Irano]], [[Turkio]] kaj aliaj landoj.
| [[Turkmena lingvo|turkmena]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Gagauzoj]] || align=right | 220.000 <ref name="a"/>. || Gagauzlar || Gagaouzes || гагаузы /gagauzi/
| Popolo en [[Moldavio]] (153 mil) kaj [[Ukrajnio]] (32 mil,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Rusio]] (ĉ. 10 mil), [[Bulgario]], [[Rumanio]], [[Grekio]] kaj [[Turkio]].
|[[Gagauza lingvo|gagauza]].
| [[ortodoksa kristanismo|kristanoj-ortodoksuloj]].
|-
| [[Kaĝaroj]] || align=right | 30.000 (1987) || Qacarlar /kaĝarlar/ || Kadjars || каджары (kaĝari)
| Popolo en nordo de [[Irano]]. Devenas de unu el kizilbaŝaj triboj.
| de turka grupo.
| muzulmanoj-ŝijaistoj, parto - sunaistoj.
|-
| Taliŝoj || align=right | 121.000 || толышон /toliŝon/ || Talychs || талыши /taliŝi/
| Popolo en sudoriento de [[Azerbajĝano]] (21,1 mil,<ref name="b">1989</ref>) kaj en nordo de [[Irano]] (100 mil,<ref name="a"/>).
| [[Taliŝa lingvo|taliŝa]], foje ankaŭ azera
| muzulmanoj-ŝijaistoj, parto - sunaistoj.
|-
| [[Turkmenoj]] || align=right | 4.600.000 || тюркменлер Türkmenler /tjurkmenler/ || Turkmenes || туркмены /turkmeni/
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Turkmenio]] (2,537 mln,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Afganio]], [[Irano]], [[Turkio]] kaj aliaj landoj.
| [[Turkmena lingvo|turkmena]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Gagauzoj]] || align=right | 220.000 <ref name="a"/>. || Gagauzlar || Gagaouzes || гагаузы /gagauzi/
| Popolo en [[Moldavio]] (153 mil) kaj [[Ukrajnio]] (32 mil,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Rusio]] (ĉ. 10 mil), [[Bulgario]], [[Rumanio]], [[Grekio]] kaj [[Turkio]].
|[[Gagauza lingvo|gagauza]].
| [[ortodoksa kristanismo|kristanoj-ortodoksuloj]].
|-
| [[Kaĝaroj]] || align=right | 30.000 (1987) || Qacarlar /kaĝarlar/ || Kadjars || каджары (kaĝari)
| Popolo en nordo de [[Irano]]. Devenas de unu el kizilbaŝaj triboj.
| de turka grupo.
| muzulmanoj-ŝijaistoj, parto - sunaistoj.
|-
| colspan=8 align=center | Kipĉaka subgrupo
|-
| [[Kazaĥoj]] || align=right |9.420.000 || қазақтар {{IPA|qɑzɑqtɑr}} || Kazakhs || казахи (kazaĥi)
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Kazaĥstano]] (pli ol 6,54 mln,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Uzbekistano]] (808 mil), [[Turkmenio]] (87 mil), [[Kirgizio]] (37 mil), [[Taĝikio]] kaj [[Rusio]] (635,9 mil); en [[Ĉinio]] (1,115 mln,<ref name="a"/>), [[Mongolio]] (125 mil) k.a.
|[[Kazaĥa lingvo|kazaĥa]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Kazaĥoj]] || align=right |9.420.000 || қазақтар {{IPA|qɑzɑqtɑr}} || Kazakhs || казахи (kazaĥi)
| Nogajoj || 90.666 en Rusio, ĉ. 90 mil en [[Turkio]] <ref name="a"/> || Ногъайлар Nogaylar /nogajlar/ || Nogais || ногайцы /nogajci/
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Kazaĥstano]] (pli ol 6,54 mln,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Uzbekistano]] (808 mil), [[Turkmenio]] (87 mil), [[Kirgizio]] (37 mil), [[Taĝikio]] kaj [[Rusio]] (635,9 mil); en [[Ĉinio]] (1,115 mln,<ref name="a"/>), [[Mongolio]] (125 mil) k.a.
|[[Kazaĥa lingvo|kazaĥa]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| Nogajoj || 90.666 en Rusio, ĉ. 90 mil en [[Turkio]] <ref name="a"/> || Ногъайлар Nogaylar /nogajlar/ || Nogais || ногайцы /nogajci/
| Popolo en [[Rusio|Rusia Federacio]], precipe en Stavropola regiono, en [[Dagestano]], ankaŭ en [[Karaĉajio-Ĉerkesio]], en [[Ĉeĉenio]] kaj [[Inguŝio]]. En Turkio loĝas en regionoj de [[Adana]], [[Eskişehir]] kaj [[Ceyhan]]
|[[Nogaja lingvo|nogaja]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Tataroj]] || align=right |5.520.000 6,71 mln ||татарлар tatarlar || Tatares || татары /tatari/
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Tatarstano]] (1,765 mln,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Baŝkirio]], [[Maria Respubliko]], [[Mordovio]], [[Udmurtio]], [[Ĉuvaŝio]], en aliaj regionoj de Rusia Federacio. Oni nomas tatarojn ankaŭ turklingvaj popoloj de [[Siberio]] (siberiaj tataroj), Krimeo (krimeaj tataroj) k.a. En Rusia Federacio (sen krimeaj tataroj) 5,52 mln <ref name="a"/>.
| [[Tatara lingvo|tatara]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| Nagajbakoj[[Tataroj]] || align=right | 65.520.000 <ref6,71 name="a"/>mln ||татарлар нагайбәкләр nağaybäklär /nahajbaklar/tatarlar || NagaibaksTatares || нагайбакитатары /nagajbakitatari/
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Tatarstano]] (1,765 mln,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Baŝkirio]], [[Maria Respubliko]], [[Mordovio]], [[Udmurtio]], [[Ĉuvaŝio]], en aliaj regionoj de Rusia Federacio. Oni nomas tatarojn ankaŭ turklingvaj popoloj de [[Siberio]] (siberiaj tataroj), Krimeo (krimeaj tataroj) k.a. En Rusia Federacio (sen krimeaj tataroj) 5,52 mln <ref name="a"/>.
| Etnografia grupo de tataroj, idoj de baptitaj en XVI jc nogajanoj. Loĝas en [[Baŝkirio]] kaj [[Ĉeljabinska oblasto]] (Rusia Federacio).
| [[Tatara lingvo|tatara]].
| kristanoj-ortodoksuloj.
|-
| [[Kirgizoj]] || align=right | 2.660.000 || кыргыздар /kirgizdar/ || Kirghizes || киргизы /kirgizi/
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Kirgizio]] (2,23 mln). en [[Uzbekistano]] 175 mil, [[Taĝikio]] 64 mil. [[Rusio]] 42 mil <ref name="a"/>; en [[Ĉinio]] 150 mil (1987).
|[[Kirgiza lingvo|kirgiza]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Baŝkiroj]] || align=right |1.420.000 || башҡорттар başqorttar /baŝkorttar/ || Bachkirs || башкиры /baŝkiri/
| Popolo en [[Rusio]], ĉefloĝantoj de [[Baŝkirio]] (864 mil). Entute en Rusia Federacio ĉ. 1,35 mln <ref name="a"/>. Loĝas ankaŭ en [[Kazaĥstano]] (42 mil), [[Uzbekistano]] (35 mil) k.a.
|[[Baŝkira lingvo|baŝkira]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Karakalpakoj]] || align=right | 423.000 || қарақалпақлар qaraqalpaqlar /karakalpaklar/ || Karakalpaks || каракалпаки /karakalpaki/
| Popolo en [[Mez-Azio]], precipe en [[Uzbekistano]], en [[Karakalpakstano]] (412 mil,<ref name="a"/>); 5 mil Loĝas ankaŭ en [[Afganio]] <ref name="a"/>. en [[Rusio]] - 6 mil
|[[Karakalpaka lingvo|karakalpaka]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Kumikoj]] || align=right | 282.000 <ref name="a"/> || Къумукълар /kumuklar/ || Koumyks || кумыки (kumiki)
| Popolo en [[Dagestano]] (232 mil).
| [[Kumika lingvo|kumika]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Krimeaj tataroj]] || align=right | 272.000 || qırımtatarlar къырымтатарлар /kirimtatarlar/, qırımlar, къырымлар /kirimlar/ || Tatars de Crimée || крымские татары /krimskije tatari/
| Popolo en [[Ukrajnio]] ([[Krimeo]], Hersona regiono), ankaŭ en [[Uzbekistano]], Rusia Federacio ([[Nord-Kaŭkazio]]). Ĉ. 272 mil <ref name="a"/>.
| [[Krime-tatara lingvo|krime-tatara]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Karaĉajoj]]Nagajbakoj || align=right |150 6.000 <ref name="a"/> || къарачайлыланагайбәкләр /karaĉajlila/, таўлулаnağaybäklär /taŭlulanahajbaklar/ || KaratchaeviensNagaibaks || карачаевцынагайбаки /karaĉajevcinagajbaki/
| Etnografia grupo de tataroj, idoj de baptitaj en XVI jc nogajanoj. Loĝas en [[Baŝkirio]] kaj [[Ĉeljabinska oblasto]] (Rusia Federacio).
| Popolo en [[Karaĉajio-Ĉerkesio]] (129 mil) kaj Stavropola regiono.
|tatara.
| [[karaĉaja-balkara lingvo|karaĉaj-balkara]]
| kristanoj-ortodoksuloj.
| muzulmanoj-sunaistoj
|-
| [[BalkarojKirgizoj]] || align=right | 782.660.000 || Таулулакыргыздар /taululakirgizdar/ || BalkarsKirghizes || балкарцыкиргизы /balkarcikirgizi/
| Popolo, enĉefloĝantoj de [[RusioKirgizio]] (2,23 mln). en [[Kabardio-BalkarioUzbekistano]] (71175 mil)., Entute[[Taĝikio]] en64 Rusiamil. Federacio[[Rusio]] 7842 mil <ref name="a"/>.; en [[Ĉinio]] 150 mil (1987).
|[[Kirgiza lingvo|kirgiza]].
| karaĉaj-balkara.
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Baŝkiroj]] || align=right |1.420.000 || башҡорттар başqorttar /baŝkorttar/ || Bachkirs || башкиры /baŝkiri/
| Popolo en [[Rusio]], ĉefloĝantoj de [[Baŝkirio]] (864 mil). Entute en Rusia Federacio ĉ. 1,35 mln <ref name="a"/>. Loĝas ankaŭ en [[Kazaĥstano]] (42 mil), [[Uzbekistano]] (35 mil) k.a.
|[[Baŝkira lingvo|baŝkira]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Karakalpakoj]] || align=right | 423.000 || қарақалпақлар qaraqalpaqlar /karakalpaklar/ || Karakalpaks || каракалпаки /karakalpaki/
| Popolo en [[Mez-Azio]], precipe en [[Uzbekistano]], en [[Karakalpakstano]] (412 mil,<ref name="a"/>); 5 mil Loĝas ankaŭ en [[Afganio]] <ref name="a"/>. en [[Rusio]] - 6 mil
|[[Karakalpaka lingvo|karakalpaka]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Kumikoj]] || align=right | 282.000 <ref name="a"/> || Къумукълар /kumuklar/ || Koumyks || кумыки (kumiki)
| Popolo en [[Dagestano]] (232 mil).
| [[Kumika lingvo|kumika]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Krimeaj tataroj]] || align=right | 272.000 || qırımtatarlar къырымтатарлар /kirimtatarlar/, qırımlar, къырымлар /kirimlar/ || Tatars de Crimée || крымские татары /krimskije tatari/
| Popolo en [[Ukrajnio]] ([[Krimeo]], Hersona regiono), ankaŭ en [[Uzbekistano]], Rusia Federacio ([[Nord-Kaŭkazio]]). Ĉ. 272 mil <ref name="a"/>.
| [[Krime-tatara lingvo|krime-tatara]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Karaĉajoj]] || align=right |150.000 <ref name="a"/> || къарачайлыла /karaĉajlila/, таўлула /taŭlula/ || Karatchaeviens || карачаевцы /karaĉajevci/
| Popolo en [[Karaĉajio-Ĉerkesio]] (129 mil) kaj Stavropola regiono.
| [[karaĉaja-balkara lingvo|karaĉaj-balkara]]
| muzulmanoj-sunaistoj
|-
| [[Balkaroj]] || align=right | 78.000 || Таулула /taulula/ || Balkars || балкарцы /balkarci/
| Popolo en [[Rusio]], en [[Kabardio-Balkario]] (71 mil). Entute en Rusia Federacio 78 mil <ref name="a"/>.
| karaĉaj-balkara.
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| colspan=8 align=center | Karluka subgrupo
|-
| [[Uzbekoj]] || align=right | 18.500.000 || Ўзбеклар O‘zbeklar /uzbeklar/ || Ouzbeks || узбеки /uzbeki/
|
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Uzbekistano]] (14,145 mln,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Afganio]] (pli ol 1,7 mln), [[Taĝikio]] (ĉ. 1,2 mln), [[Kazaĥstano]] (332 mil) k.a.
* Apartenas al Pamira-Fergana branĉo de europoida raso.
|[[Uzbeka lingvo|uzbeka]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Ujguroj]] || align=right | 7.770.000 || ئۇيغۇرلار Уйғурлар Uyghurlar /ujgurlar/ || Ouigours || уйгуры /ujguri/
| Popolo en [[Ĉinio]] (7,5 mln,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Kazaĥstano]], [[Kirgizio]], [[Uzbekistano]] k.a.
|[[Ujgura lingvo|ujgura]].
| muzulmanoj-sunaistoj
|-
| colspan=8 align=center | Sudsiberia subgrupo
|-
| [[Tuvoj]] || align=right | 207.000 <ref name="a"/> || тывалар /tivalar/ || Touvas || тувинцы /tuvinci/
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Tuvio]] (198,4 mil). Entute en [[Rusio]] 206,2 mil <ref name="a"/>. Loĝas ankaŭ en [[Mongolio]] kaj [[Ĉinio]].
| [[Tuva lingvo|tuva]].
| [[lamaismo|budhistoj-lamaistoj]].
|-
| [[Ĥakasoj]] || align=right | 80.300 || тадарлар /tadarlar/ || Hakasses || хакасы /ĥakasi/, malnove абаканские татары aŭ минусинские татары (abakanaj aŭ minusinaj tataroj)
| Popolo en [[Ĥakasio]] (62,9 mil), [[Rusio|Rusia Federacio]]
|[[Ĥakasa lingvo|ĥakasa]].
| tradicie [[ŝamanismo|ŝamanistoj]], multaj kristanoj-ortodoksuloj
|-
| [[Altajanoj]] || align=right | 130 000 || алтай-кижи /altaj-kiĵi/ || Altaiens || алтайцы /altajci/
| Popolo en [[Altaja Respubliko]] (59 mil). Kvanto: en [[Rusio|Rusia Federacio]] 69 mil <ref name="a"/>.
| altaja.
| kristanoj-ortodoksuloj, parto - [[baptismo|baptistoj]]; konservas tradiciajn kredojn.
|-
| colspan=8 align=center | Jakuta subgrupo
|-
| [[Jakutoj]] || align=right | 380.000 <ref name="a"/> ||сахалар /saĥalar/ || Yakoutes || якуты /jakuti/
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Jakutio]] (365 mil)
| [[Jakuta lingvo|jakuta]].
| kristanoj-ortodoksuloj, iuj kredantoj je [[Ajii]]
|-
| colspan=8 align=center | Bolgara subgrupo
|-
| [[Ĉuvaŝoj]] || align=right | 1.845.000 || чăвашсем /ĉavaŝsem/ || Tchouvaches || чуваши /ĉuvaŝi/
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Ĉuvaŝio]] (907,6 mil), Loĝas ankaŭ en [[Baŝkirio]], [[Tatarstano]], najbaraj regionoj. Entute en Rusia Federacio 1773,6 mil <ref name="a"/>.
| [[Ĉuvaŝa lingvo|ĉuvaŝa]].
| kristanoj-ortodoksuloj
|}
 
== Nova Tjurka Alfabeto ==
{{Ĉefartikolo|Nova Tjurka Alfabeto}}
'''Nova Tjurka Alfabeto''' (tatare яңа əлифба/jaꞑa əlifʙa, baŝkire яңы əлифбə, "nova alfabeto"), mallonge яңалиф/jaꞑalif, ebla esperantigo janalifo, estas projekto de unuigita latinida alfabeto por tjurkaj lingvoj kreita en [[Sovetunio]] en la fino de 1920-aj jaroj. En 1928 ĝi estis oficiale enkondukita en tjurklingvaj sovetaj republikoj kaj aŭtonomaj respublikoj de RSFSR anstataŭ arabidaj alfabetoj kiuj tie tradicie utiliĝis. Tamen en 1938–1940 janalifo estas urĝe anstataŭigita per alfabetoj surbaze de [[cirila skribo]] kaj do estas ne plu uzata.
Linio 185:
== Notoj kaj referencoj ==
{{projektoj|commons=Category:Turkic languages}}
{{Referencoj}}
<references />
 
{{ĝermo|lingvoj}}
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Tjurka_lingvaro"