Solovecaj insuloj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
RG72 (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 23:
La '''Solovecaj insuloj''' aŭ '''Solovki''' ([[rusa lingvo|ruse]] ''Соловецкие острова'' aŭ ''Соловки'') estas insularo en nordokcidenta parto de [[Rusio]], en [[Arĥangelska provinco]]. Ĝi situas en la [[Blanka maro]], en la Onjega-golfo.
 
Ĝi konsistas el 3tri pli grandaj insuloj (Solovec, Bolŝaja Muksalma kaj Anserskij) kaj multaj aliaj malpli grandaj. Ili havas la komunan surfacon de ĉ. 347 km². La insuloj estas rokaj (granita kaj gnejsa), ilin kovras miksaj [[arbaro]]j, malofte eĉ [[marĉo]]j.
 
La plej alta pinto estas la Golgota-monteto (107 m) sur la Anserskij-insulo.
Linio 29:
La soloveca klostro estas la plej granda [[monaĥejo]] de Rusio. Ĝi estis fondita en la samnoma insulo en la [[15-a jarcento]].
 
En [[1974]], la Solovecki-Solovecaj insuloj iĝis historiaj kaj arkitekturaj muzeoj kaj natura rezervejo de Sovetunio. Nun la monaĥejo tie estas reestablita, multaj turistoj vizitas la insulojn por vidi ties kulturajn kaj naturajn vidindaĵojn, inter ili estas ankaŭ multaj pilgrimantoj.
Iom post la [[Oktobra Revolucio]], la monaĥejo iĝis ĝermo de la rusa [[gulago|gulag]]-sistemo kaj iĝis [[prizono]]. Miloj da [[antikomunismo|kontraŭrevoluciuloj]] mortis tie en la 1920-aj jaroj.
 
== SolovkiSoloveca punlaborejo ==
En [[1974]], la Solovecki-insuloj iĝis historiaj kaj arkitekturaj muzeoj kaj natura rezervejo de Sovetunio. Nun la monaĥejo tie estas reestablita, multaj turistoj vizitas la insulojn por vidi ties kulturajn kaj naturajn vidindaĵojn, inter ili estas ankaŭ multaj pilgrimantoj.
Post fermo de la Soloveca monaĥejo en 1920 ĝiaj ejoj malplenis kaj en 1923 en ili establiĝis la novkreita Soloveca punlaborejo. Ĝi funkciis ĝis 1933, kiam la punlaborejo estis likvidita kaj sur ĝia bazo funkciis sekcio de BeltBaltLag (punlaborejo, konstruinta [[Kanalo Blanka maro - Balta maro|Blankomaran kanalon]].
 
Dum la [[Granda purigo]], pli ol 9,500 malliberuloj pafmortiĝis de NKVD kaj enteriĝis en [[Sandarmoĥ]], ekde la [[11-ana de aŭgusto]] 1937 alĝis la [[24-ana de decembro]] 1938. Enpli novembrool 1937,9500 kielmalliberuloj partoestis depafmurditaj purigo,kaj enterigitaj en [[Sandarmoĥ]]. En novembro 1937 [[kapitano]] de NKVD Miĥail Matvejev pafmortigis 1,1111111 malliberulojn poren kvar tagoj.<ref>Miĥail Fiŝman,
== Solovki punlaborejo ==
[https://themoscowtimes.com/articles/the-shadow-of-the-gulag-eighty-years-on-from-the-great-purge-stalin-is-striking-back-and-historians-are-the-victims-58172 Stalina ombro: Kiel Gulaga historiisto iĝis viktimo de malluma historio de Rusio], la 9-an de junio 2017, Moscow Times.</ref> La Soloveca punlaborejo servis kiel modelo por la formiĝonta [[GULAG]].
Post la [[Oktobra revolucio]] en 1917, Lenin ordonis krei punlaborejon en Solovki monaĥejo. Solovki punlaborejo estis unua punlaborejo en Sovetunio, kiu iĝis prototipo de soveta punlaboreja sistemo, [[Gulago|Gulag]].
 
Ĝis 1939 en la Solovecaj insuloj funkciis la Soloveca prizono de speciala destino, kie troviĝis politikaj malliberuloj. Ĝi estis fermita pro la komenciĝinta en 1939 [[Vintra milito]] kontraŭ la apuda [[Finnlando]].
Dum la [[Granda purigo]], pli ol 9,500 malliberuloj pafmortiĝis de NKVD kaj enteriĝis en [[Sandarmoĥ]], ekde la [[11-an de aŭgusto]] 1937 al [[24-an de decembro]] 1938. En novembro 1937, kiel parto de purigo, [[kapitano]] de NKVD Miĥail Matvejev pafmortigis 1,111 malliberulojn por kvar tagoj.<ref>Miĥail Fiŝman,
[https://themoscowtimes.com/articles/the-shadow-of-the-gulag-eighty-years-on-from-the-great-purge-stalin-is-striking-back-and-historians-are-the-victims-58172 Stalina ombro: Kiel Gulaga historiisto iĝis viktimo de malluma historio de Rusio], la 9-an de junio 2017, Moscow Times.</ref>
 
=== Famaj malliberuloj ===
La punlaborejo fermiĝis en 1939 pro la proksimeco de landlimo kun [[Finnlando]].
* [[Dmitrij Liĥaĉov]]:, Rusiarusa filologo kaj akademiulo
 
* [[Mirĵakip Dulatuli]]:, Kazaĥakazaĥa poeto kaj verkisto
=== Malliberuloj ===
* [[Karlo Ŝtajner]]:, Jugoslavajugoslava komunisto
* [[Dmitrij Liĥaĉov]]: Rusia filologo kaj akademiulo
* [[Mirĵakip Dulatuli]]: Kazaĥa poeto kaj verkisto
* [[Karlo Ŝtajner]]: Jugoslava komunisto
 
== Referencoj ==