Turka lingvo: Malsamoj inter versioj

|Denaske=

|Fremdlingve=

|Fam2=[[Tjurka lingvaro]]

|Reguligita de=

|ISO2B=

|SIL=

La '''turka lingvo''' ({{lang-tr|Türkçe|ligilo=ne}} aŭ ''{{lang|tr|Türk dili}}'') estas la lingvo parolata de [[turkoj]], popolo kiu ĉefe loĝas en [[Anatolio]], duoninsulo inter la [[Nigra Maro]] kaj la [[Mediteraneo]] (turke: ¨Blanka Maro¨). Ĝi estas la oficiala ŝtata lingvo de [[Turkio]] kie oni parolas ekde la [[Mezepoko]], kiam la turkoj devenaj de Centra Azio instaliĝis en Anatolio, kiu tiam estis parto de la [[Bizanca Imperio]].

La plejmulto de turkoj estas turkianoj, sed ekzistas historiaj turkaj komunumoj ankaŭ en [[Bulgario]] (kie la lingvo ĝuas ian ŝtatan agnoskon) kaj [[Kipro]] (kie ĝi estas oficiala same kiel la [[greka]], krom ke ĝi estas la oficial lingvo de la memproklamita Turka Respubliko Norda Kipro), kaj modernaj komunumoj da turkaj migrintoj en multaj landoj de okcidenta [[Eŭropo]], precipe [[Germanio]], kie ili instaliĝis dum la dua duono de la [[20a jarcento]]. En kelkaj balkaniaj zonoj oni parolas varianton konata kiel [[Osmanida turka lingvo|otomana turka]] (''{{lang|tr|Osmanlı Türkçesi}}''), kiu montras diferencojn rilate al la turka de Turkio. Inverse kelkaj turkianoj parolas aliajn lingvojn, kiel ekzemple la [[araba lingvo|araba]], kaj ''zazaĝi'' kaj ''kurmanĝi'' (la [[kurda lingvo|kurda]]).

La turka ({{lang|tr|Türkçe}}) estas ano de la [[lingva familio]] de la [[Tjurka lingvaro|turkecatjurka lingvaro]] kun ĉirkaŭ 200 milionoj da parolantoj en Azio kaj Eŭropo. La geografia etendo de tiu familio ampleksas ekde la okcidento de [[Ĉinio]] ĝis [[Balkanio]]. Tiu familio formas parton siavice de la branĉo [[Altaja lingvaro|altaja]] de la iama grupo de ural-altajaj lingvoj. Ĝiaj plej proksimaj parencoj inter tiuj estas la [[turkmena lingvo|turkmena]], [[Tatara lingvo|tatara]] kaj [[azerbajĝana lingvo|azerbajĝana]] lingvoj.

La turka estas [[aglutina lingvo]], kiel la [[eŭska]] aŭ la [[japana]], kaj tiele baziĝas sur sistemo de [[afikso]]j aldoneblaj al la radiko de la vortoj kiuj permesas esprimi grandan kvanton de signifoj kun malmultaj vortoj. La turka uzas preskaŭ nur [[sufikso]]jn. Ties morfologio apenaŭ havas esceptojn kaj ĝi estas tre regulema. Ne ekzistas la gramatika genro. La sintaksa ordo estas [[Subjekto Objekto Verbo]]; temas pri lingvo de fina kerno, uzas [[Postpozicio|postpoziciojn]] (tiuj tendencoj estaskunhavataj ankaŭ de la eŭska aŭ de la japana, kvankam ne estas [[Filogenetiko|filogenetika rilato]] kun tiuj lingvoj).

Oni uzas latinan abocon kun literoj [[diakrita signo|diakritaj]] (kiel la plimulto de la latinskribaj lingvoj, ankaŭ Esperanto) ekde la regado de [[Mustafa Kemal Atatürk]], la unua estro de la moderna turka ŝtato. Oni uzis diversajn [[skribsistemo]]jn por la turka lingvo. Dum la [[Otomana Imperio]], estis uzata modifita [[araba alfabeto]], ekde la [[13a jarcento]] ĝis la [[1920-aj jaroj]]. Atatürk ankaŭ fondis la turkan lingvan instituton, kiu celis "turkigi" la lingvon, malpliigante la uzadon de arabaj radikoj, kaj kreante nov-vortojn. Tiu klopodo enkadriĝis ene de variaj iniciatoj por okcidentigi la landon kaj kontribui al ties modernigo.

* '''G''', '''g''' [g], [ɟ] post ''e'', ''i'', ''ö'', ''ü'' et ''a''

* '''K''', '''k''' [k], [c] antaŭ ''e'', ''i'', ''ö'', ''ü'' kaj ''a''

Same kiel ĉe la [[suoma]], la [[japana]], aŭ [[esperanto]], ankaŭ la gramatiko de la turka estas alglua. Oni formas vortojn per kunmeto de radikoj.

Multas postafiksoj, kaj ili plejparte estas paraj, do ¨-lar¨ (e-o: ¨-j¨) povas esti -lar aŭ -ler, depende de la antaŭa vokalo. Tio estas, vokaloj en la turka estas ¨agordaj¨ - estas kvar buŝaj (aŭ malvastaj) vokaloj, kaj kvar gorĝaj (aŭ vastaj) vokaloj, kaj malofte miksiĝas buŝajn (e, i, ö, ü) kaj gorĝajn vokalojn (a, ı, o, u). ekz.: arkadaşlar, Özellikler.

||Turko || Türk

* Brendemoen, B. (1996). "Conference on Turkish in Contact, Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS) in the Humanities and Social Sciences, Wassenaar, 5–6 February 1996".