Karbona monooksido: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Robin van der Vliet movis paĝon Karbona unuoksido al Karbona monooksido anstataŭigante alidirektilon
Laŭ PIV, "unuoksido" ne vere uzatas
Linio 1:
'''Karbona munuoksidomonooksido''' ([[kemia formulo]]: '''CO''') estas (en [[normalaj kondiĉoj]]) senkolora, senodora [[gaso]]. Ĝi estas iomete pli malpeza ol la aero, sed ĝi havas la saman molekulan pezon kiel [[nitrogeno]]. Ĝi likviĝas je
-192 °C (81 [[Kelvino|K]]) sub atmosfera premo kaj solidiĝas je -205 °C (68 K), kaj en akvo apenaŭ solviĝas.
 
Ekbrulante, ĝi brulas per blueta flamo al [[karbona dioksido]].
 
:<math>\mathrm{2\ CO\ +\ O_2\longrightarrow\ 2\ CO_2}</math>
 
Ĝi estas bona [[redukto (kemio)|reduktilo]], uzata en la [[metalurgio]]. En [[organometala kemio]] karbona unuoksidomonooksido funkcias kiel [[ligento]] ekzemple al metaloj kiel [[rodio]], [[tungsteno]] kaj multaj aliaj.
 
Por homoj kaj bestoj karbona unuoksidomonooksido estas danĝera [[veneno]], ĉar ĝi ligiĝas al [[hemoglobino]] multe pli forte ol la dezirata [[oksigeno]], kaj tiel blokas la transporton de oksigeno en la korpo. Tiu ĉi estas danĝere kiam temas pri [[forno]]j malbone konservitaj, ĉar nekompleta brulado de la [[fuelo]] povas formi karbona unuoksidonmonooksidon. La [[naziismo|nazioj]] murdis judojn per ĝi antaŭ uzi [[Hidrogena cianido|hidrogenan cianidon]].
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Karbona unuoksido detektilo]]