Komunista Partio de Sovetunio: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj) Mi korektis lingvaĵon kaj stilon, forigis troaĵojn. 1922 ne estas 1917))) |
? |
||
Linio 5:
== Historio ==
La partio estis fondita en 1912 kiel '''Rusia Socialdemokratia Laboristpartio (Bolŝevikoj)''' en [[Prago]]. Dum la kongreso de Rusia Socialdemokratia Laboristpartio (RSDRP) en [[1903]], [[Vladimir Lenin]] kaj liaj sekvantoj eliris el la partio kaj fondis sian frakcion, kiun ili nomis la ''plimultaj'' ([[bolŝevikoj]]), kiun oponis la ''malplimultaj'' ([[menŝevikoj]]). Dum
La [[unua mondmilito]] signife malbonigis ekonomion de la [[Rusia imperio]]. En februaro [[1917]], en [[Petrogrado]] okazis protestoj, kiuj transformiĝis al la [[Februara revolucio]], sekve de kiu la [[Nikolao la 2-a (Rusio)|Caro]] abdikis, la [[Portempa Registaro de Rusio|Provizora Registaro]] kaj la [[Soveto]]j kaptis politikan potencon. En aprilo 1917, Germana registaro permesis fervojan vojaĝon el [[Svislando]] al Rusio por malstabiligi Rusion.<ref>Fischer, Louis (1964). The Life of Lenin. [[Londono]]: Weidenfeld and Nicolson.</ref> Post la reveno, Lenin anoncis [[Aprilajn tezojn|Aprilaj tezoj]], kiu asertas revolucian strategion en Rusio. La provizora registaro rapide malstabiliĝis post la [[Lavr Kornilov|Kornilov-puĉo]] en julio 1917. La bolŝevikoj sukcesis [[Oktobra revolucio|kapti la potencon]] kaj post la dissolvo de konstitucia asembleo en [[1918]], la bolŝevikoj iĝis la gvidanta partio de Rusio.
Post la morto de Lenin en 1924, Multaj partiaj funkciuloj kiel [[Lev Trockij]] kaj [[Josif Stalin]] konkuris por kapti politikan potencon. Josif Stalin kaptis politikan potencon. Dum la 1930-jaroj, li konsolidigis lian potencon tra [[Granda Purigo]]. La "altaj bolŝevikoj" kiel [[Lev Kamenev]] kaj [[Grigorij Zinovjev]] estis ekzekutita en 1936. La ĉefa kontraŭulo de Stalin, Trockij estis murdita de NKVD-agento [[Ramón Mercader]] en 1940.<ref>[http://www.nytimes.com/1989/01/16/world/the-new-trotsky-no-longer-a-devil.html?pagewanted=all Nova Trockij: Ne pli estas diablo], [[New York Times]], la [[16-an de januaro]] 1989 {{en}}</ref>
Dum la regado de [[Stalin]], plejparto de politika potenco koncentriĝis en la manoj de la ĝenerala sekretario de la partio, elektata de la membroj de [[Politburoo]]. En [[1952]] tiu posteno estis alinomita al la "unua sekretario", kaj "Politburoo" al "Prezidejo". Tamen en [[1966]] [[Leonid Breĵnev]] restarigis la antaŭajn nomojn. Laŭ la unua ideo, la ĉefan rolon en KPSU devis havi la partia kongreso, tamen post la morto de [[Vladimir Lenin]] la gvidan forton ekhavis la ĝenerala sekretario.
Post la morto de Stalin en 1953, Nikita Ĥruŝĉov komencis reformon, komencis kritiki kulton de personeco sub Josif Stalin. La Senstaliniga procezo influis al reformaj politikistoj kiel [[Imre Nagy (politikisto)|Imre Nagy]] kaj [[Vaclav Havel]] provis politikan mildigon en [[Hungario]] kaj [[Ĉeĥoslovakio]]. tamen Sovetunio invadis tiujn landojn kun militfortoj por ĉesigi reformojn. Post la eksigo de Hruŝĉov, [[Leonid Breĵnev]] gvidis konservatiĝon de Partio.
En [[1991]] Prezidanto de RSFSR, [[Boris Jelcin]] malpermesis la partion en Rusio. Ĝian tradicion parte daŭrigas [[Komunista Partio de Rusia Federacio]] (KPRF), unu el la plej influaj politikaj partioj de Rusio.▼
La stagnado dum la 1970-jaroj kaj 1980-jaroj kaŭzis maljuniĝon de partia ĉefeco. En 1985, [[Miĥail Gorbaĉov]] estis elektita ĝenerala sekretario. Li komencis socian kaj ekonomian reformojn, tamen la opozicio en la partio kaj sendenpendaj movadoj en respublikoj rezultis perdon de politikan monopolon de KPSU.
▲En marto [[1990]] KPSU perdis pozicion kiel sola gvidanta partio laŭ decido de [[Supera Soveto]]. En novembro [[1991]] Prezidanto de RSFSR, [[Boris Jelcin]] malpermesis la partion en Rusio. Ĝian tradicion parte daŭrigas [[Komunista Partio de Rusia Federacio]] (KPRF), unu el la plej influaj politikaj partioj de Rusio.
== Strukturo ==
La [[Kongreso de KPSU|Partia kongreso]] elektis la Centran Komitaton (ЦК/CK), kiu, siavice, elektadis membrojn de la [[Politburoo]]. La [[Centra Komitato de Komunista Partio de Sovetunio|Centra Komitato]] estis la ĉefa gvidorgano de la partio. La partia kongreso unue okazis ĉiujare, poste, speciale dum regado de [[Stalin]], estis kunvokata multe pli malofte. Tia strukturo kongruis kun la proklamata de KPSU principo de "demokratia centralismo".
En la malsupra tavolo partia organizo konsistis el partiaj ĉeloj, kunligitaj de partiaj komitatoj (mallonge: partkomo). Partkomon estris elektita de ĝiaj anoj sekretario.
== Referencoj ==
{{referencoj}}
== Vidu ankaŭ ==
| |||