Komunista Partio de Sovetunio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
?
Neniu resumo de redakto
Linio 7:
La partio estis fondita en 1912 kiel '''Rusia Socialdemokratia Laboristpartio (Bolŝevikoj)''' en [[Prago]]. Dum la kongreso de Rusia Socialdemokratia Laboristpartio (RSDRP) en [[1903]], [[Vladimir Lenin]] kaj liaj sekvantoj eliris el la partio kaj fondis sian frakcion, kiun ili nomis la ''plimultaj'' ([[bolŝevikoj]]), kiun oponis la ''malplimultaj'' ([[menŝevikoj]]). Dum plimultaj partianoj opiniis ke socialisma revolucio okazos en evoluinta kapitalisma lando kiel sekvo de la kapitalisma krizo, Lenin kaj liaj sekvantoj asertis, ke la revolucio povos okazi eĉ en la [[Rusia imperio]], malgraŭ ĝia malforta industrio kaj ĉefe kamparana loĝantaro.
 
La [[unua mondmilito]] signife malbonigis ekonomion de la [[Rusia imperio]]. En februaro [[1917]], en [[Petrogrado]] okazis protestoj, kiuj transformiĝis al la [[Februara revolucio]], sekve de kiu la [[Nikolao la 2-a (Rusio)|Caro]] abdikis, la [[Portempa Registaro de Rusio|Provizora Registaro]] kaj la [[Soveto]]j kaptis politikan potencon. En aprilo 1917, Germana registaro permesis fervojan vojaĝon el [[Svislando]] al Rusio por malstabiligi Rusion.<ref>Fischer, Louis (1964). The Life of Lenin. [[Londono]]: Weidenfeld and Nicolson.</ref> Post la reveno, Lenin anoncis [[Aprilajn tezojn|Aprilaj tezoj|Aprilajn tezojn]], kiu asertas revolucianstrategiojn por strategionrevolucio en Rusio. La provizora registaro rapide malstabiliĝis post la [[Lavr Kornilov|Kornilov-puĉo]] en julio 1917. La bolŝevikoj sukcesis [[Oktobra revolucio|kapti la potencon]] kaj post la dissolvo de konstitucia asembleo en [[1918]], la bolŝevikoj iĝis la gvidanta partio de Rusio.
 
Post la morto de Lenin en 1924, Multaj partiaj funkciuloj kiel [[Lev Trockij]] kaj [[Josif Stalin]] konkuris por kapti politikan potencon. Josif Stalin kaptis politikan potencon. Dum la 1930-jaroj, li konsolidigis lian potencon tra [[Granda Purigo]]. La "altaj bolŝevikoj" kiel [[Lev Kamenev]] kaj [[Grigorij Zinovjev]] estis ekzekutita en 1936. La ĉefa kontraŭulo de Stalin, Trockij estis murdita de NKVD-agento [[Ramón Mercader]] en 1940.<ref>[http://www.nytimes.com/1989/01/16/world/the-new-trotsky-no-longer-a-devil.html?pagewanted=all Nova Trockij: Ne pli estas diablo], [[New York Times]], la [[16-an de januaro]] 1989 {{en}}</ref>
Linio 13:
Dum la regado de [[Stalin]], plejparto de politika potenco koncentriĝis en la manoj de la ĝenerala sekretario de la partio, elektata de la membroj de [[Politburoo]]. En [[1952]] tiu posteno estis alinomita al la "unua sekretario", kaj "Politburoo" al "Prezidejo". Tamen en [[1966]] [[Leonid Breĵnev]] restarigis la antaŭajn nomojn. Laŭ la unua ideo, la ĉefan rolon en KPSU devis havi la partia kongreso, tamen post la morto de [[Vladimir Lenin]] la gvidan forton ekhavis la ĝenerala sekretario.
 
Post la morto de Stalin en 1953, Nikita Ĥruŝĉov komencisiĝis reformon,ĝenerala komencissekreatrio kritikikritikis kulton de personeco sub Josif Stalin, komencis politikan mildiĝon en Sovetunio. La Senstaliniga procezoSenstalinigo influis al reformaj politikistoj kiel [[Imre Nagy (politikisto)|Imre Nagy]] kaj [[Vaclav Havel]] provis politikan mildigon en [[Hungario]] kaj [[Ĉeĥoslovakio]]. tamen Sovetunio invadis tiujn landojn kun militfortoj por ĉesigi reformojn. Post la eksigo de Hruŝĉov, [[Leonid Breĵnev]] gvidis konservatiĝon de Partio. Dum la regado de Breĵnev, la hegemoniaj politikoj kiel [[Hungara revolucio de 1956|Invado en Hungario]] kaj [[Praga Printempo]] malbonigis diplomatikan rilaton de Sovetunio. Speciale [[Ĉina-Soveta disiĝo]] kaj [[Soveta-afgana milito|Afgana milito]] kaŭzis diplomatikan izoladon de Sovetunio.
 
La stagnado dum la 1970-jaroj kaj 1980-jaroj kaŭzis maljuniĝon de partia ĉefeco. En 1985, [[Miĥail Gorbaĉov]] estis elektita ĝenerala sekretario. Li komencis socian kaj ekonomian reformojn, tamen la opozicio en la partio kaj sendenpendaj movadoj en respublikoj rezultis perdon de politikan monopolon de KPSU.