Malnova Novgoroda dialekto: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto |
|||
Linio 5:
|Landoj=[[Novgoroda respubliko|Novgoroda federacia respubliko]] (hist.),<br />
[[Pskova federacia respubliko]] (hist.)
|Regiono=Okcidentaj partoj de
|Parolantoj=
|Morto=ekde 15-a jarcento; Kelkaj apartaĵoj reteniĝis en nordaj dialektoj.
Linio 39:
'''Fonologiaj trajtoj'''
* ne realigata dua palatigo, kiu estas alie trajto de ĉiuj slavaj lingvoj, (en radikoj — ''к{{Unicode|ѣ}}ле'' 'tuta' (komparu rusan ''целый'', malnovrusan ''ц{{Unicode|ѣ}}лъ''), ''х{{Unicode|ѣ}}де'' 'griza' (komparu rusan ''седой'', malnovrusan ''с{{Unicode|ѣ}}дъ''), antaŭ finaĵoj — ekz. dativo sg. ''р{{Unicode|ѣ}}к{{Unicode|ѣ}}'' "al rivero" (komparu rusan ''(к) реке'', malnovrusan ''(къ) р{{Unicode|ѣ}}ц{{Unicode|ѣ}}''), ''ног{{Unicode|ѣ}}'' "al piedo/kruro" (komparu rusan ''ноге'', malnovrusan ''ноз{{Unicode|ѣ}}''), ''рук{{Unicode|ѣ}}'' "al mano/brako" (komparu rusan ''руке'', malnovrusan ''руц{{Unicode|ѣ}}'') ktp.);
* konservo de protoslava *''kv'', *''gv'' (kiel en okcidentslavaj lingvoj). Ĉi tiuj du grupoj do ne
* parta nerealiĝo de la tria palatigo /x/, ekz. ''вьх''- "ĉi- (en ĉio, ĉiu ktp.)", komparu ''вс''- en moderna rusa lingvo kaj malnovrusa ''вьс''-);
* Forigo de fonoligia distingo inter ''c'' kaj ''ĉ'', do [[codiro]], ekz. ''ноць'' "nokto" (komparu rusan kaj malnovrusan ''ночь'').
Linio 60:
'Skribo de Ĵiznomir al Mikula: Vi aĉetis sklavinon en Pskovo, kaj pro tio arestis min la princino. ''[Evidente ŝi rekonis la sklavinon kiel tiu, kiu estas disde ŝi ŝtelita kaj Ĵiznomir estas iel kun ĉi tiu afero konektita, eble kiel ano de la Mikula familio aŭ komerca partnero.]'' Sed nun mia familio garantiis por mi. Kaj nun sendu leteron al ĉi tiu viro ''[de kiu vi aĉetis la sklavinon]'', kaj demandu lin ĉu li havas alian sklavinon. ''[Ĉi tiu alia sklavino estu donata al la princino por la tempo, en kiu la ŝtelita sklavino estas bezonata kiel "corpus delicti", tiel longe ne estas klare, kiu estas la ŝtelisto.]'' Kaj mi volas, aĉetinte ĉevalon kaj metinte viron princon sur ĝin, veni al konfrontado. Kaj vi, se ankoraŭ ne prenis monon, ne prenu ion de li ''[de vendisto de sklavoj, ĉar alikaze la plano povas sciiĝi.]''.'
=== Invito: Novgoroda skribo sur betula
[[Dosiero:Beresta.jpg|eta|Skribo sur betula ŝelo nr. 497, c. 1340-90, Novgorodo]]
(inter 1340 kaj 1380; elfosita en 1972)
Linio 78:
Konataj estas antaŭ ĉio [[betulŝelaj dokumentoj]] (ruse: ''{{lang|ru|берестяные грамоты}}''), kiuj estas skribataj plej ofte en pura dialekto kaj nur kelkfoje sub la influo de normoj de la transiraj dialektoj aŭ de la kirka slava, kaj la surskribaĵoj sur la lignaj "cilindraj seruroj" de la sakoj de la impostokolektistoj<ref>{{Citlibro|Aŭtoro = Янин В. Л.|Titolo = Очерки истории средневекового Новгорода|Jaro = 2008}}</ref>. Kelkaj malnovaj Novgorodaj dialektaj trajtoj penetris kiel eraroj en la skribajn monumentojn. Helpa ĉe la rekonstruo de la dialekto estis la konsidero kaj esplorado de aktualaj okcidentrusaj dialektoj ĉe komparado.
{{Citaĵo|Laŭ histori-lingvistika vidpunkto en 11-15-aj jarcentoj idiomaro de la Novgorodlando formis faskon de dialektoj, kies evoluado en memstaran lingvon ĉesiĝis kun la fino de sendependeco de Novgorodo kaj ĝia aliĝo al Duklando de Moskvo (t. e. tio estis siaspeca antaŭlingvo, kiu ne destinitis evolui post tiu ĉi fazo).|
== Referencoj ==
|