Arjoj: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto |
Pligrandigis artikolon kun informoj tradukitaj rekte de portugallingva vikipedio |
||
Linio 1:
La vorto '''arjo''', kiel nomo de etna grupo, havas diversajn signifojn. La plej specifa signifo estas tiu subgrupo de la hind-eŭropanoj kiuj setlis sur la alta ebenaĵo persa en la malfrua parto de al tria jarmilo a.K. Sekve, la indikon "arjoj" povas signifi ankaŭ la diversajn popolojn de la stepo centra azia - la hind-eŭropanojn- kiuj disvastiĝis al Eŭropo kaj aliaj regionoj, post la ŝtonepoko. La vorto arjo havas sian devenon en la [[Sanskrito|sanskrita]] ''आर्य'' (''ārya'') kaj signifas ''nobla''.<ref group=noto name=hodiaŭ/>
La vorto '''arjo''' havas sian devenon en la [[Sanskrito|sanskrita]] ''आर्य'' (''ārya'') kaj signifas ''nobla''.<ref group=noto name=hodiaŭ/> Laŭ tradicia interpretado, la nocio ''ārya'' ne rilatas al la etno, sed al kultiveco kaj pastreco de personoj en la [[vedoj|veda]] socia sistemo, la [[varno]].<ref>Bhágavata Purána 6.16.43</ref> Ankaŭ konata citaĵo ''कृण्वन्तो विश्वमार्यम् ''(''kṛṇvanto viśvam āryam'' -"Ili farigu ĉiujn (aŭ la tutan universon) ''arjojn''")<ref>Rig Véda 9.63.5</ref> konfirmas, ke la nocio ''arjo'' rilatis al nenia konkreta raso aŭ etno.▼
Ĝis lastatempe, oni kredis ke la arjoj invadis la subkontinenton hindan ĉirkaŭ 1500 a.K., veninte de la nordo, tra Punĝabo, kaj disiĝante tra [[Hinda subkontinento|Hindujo]], Persujo, kaj apudaj lokoj, kaj ke posteuloj de la hind-eŭropanoj fondis la hindan civilizacion, konkerinte la lokajn popolojn kaj starigante la kast-sistemon, speciale la superajn kastojn: la [[Brahmano|brahmanoj]], [[Kŝatrijo|kŝatrijoj]] kaj [[Vajŝjo|vajŝjoj]]. Ties kulturo fiksiĝis plej specife en la [[vedoj]], ĉefe [[Rigvedo]], konsiderata kiel la plej malnova. Tamen, ĉi tiu hipotezo pri arja invado en Hindujon estis pridemandita en la fino de la [[19-a jarcento|19a jarcento]], pro iuj malkovroj arĥeologiaj kaj geologiaj, kaj reinterpretado de pli malnovaj evidentaĵoj, kune kun pli bona kompreno de la genetika spektro.
== Fiuzo nacisocialisma ==▼
En la ideologio de la [[nazioj]] la termino ''arjoj'' estis uzata por ano de pli supera raso (ekz. germanoj kontraŭe al [[judoj]]). Entreprenoj, domoj kaj aliaj posedaĵoj kiuj transiris el juda mano en la direkton respektive posedon de germanoj estis ''arjigitaj''. Ekzistis ankaŭ dokumentoj nomitaj ''Ariernachweis'' per kiuj atestitis ke la prapatroj estus de "arja deveno".▼
Ĉiosame, ĉi tiu esprimo "arjo" rilatas ankaŭ al la historio de lingvoj, al la pra-arja, la lingva branĉo komuna al la prauloj de hind-arjoj, kaj hind-persoj, kaj al la du grandaj lingvaj subbranĉoj, la lingvoj hind-arjaj, kaj hind-persaj. Ĝi povas rilati ankaŭ al lingvoj nomataj nun pra-hind-eŭropaj, pra-hind-persa, kaj hind-persa. Ĝi estas iam uzata por signifi ĉiujn lingvojn hind-eŭropajn.
== Veda tradicio ==
▲
La esprimo gajnis alian signifon en nazia idologio, bazite sur teorioj de diversaj aŭtoroj evioluciistaj de la 19a jarcento, oni uzis ĝin por klasifiki iun supozitan komunan rason de hind-eŭropanoj kaj ties posteulojn nemiksitajn kun aliaj popoloj. Pro ĉi tio, ekzistas ĝenerala konfuzo, arjoj estas ĝenerale indentigitaj kun ĝermanaj popoloj, speciale norduloj.
▲En la
==Vidu ankaŭ==
| |||