Piramo kaj Tisbe: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 11:
==Rakont-intrigo==
 
Piramo kaj Tisbe estis du babiloniaj gejunuloj kiuj loĝis dum la reĝineco de Semiramis. Ili loĝis en du kunlimaj loĝejoj, kaj amis sin reciproke malgraŭ ilia gepatra malpermesecomalpermeso, streĉita pro la rivaleco el la du familioj.
 
[[Dosiero:Tisbe, de J. W. Watterhouse, 1909.jpg|thumb|Tisbe, romantikisma pentraĵo de J.W Watterhouse, 1909.]]
[[Dosiero:Hans Baldung 023.jpg|eta|220px|[[Hans Baldung]] Grien, ''Piramo kaj Tizba'', ĉ. 1530-1531]]
Ili komunikis sin per ekvidojn, mansignojn aŭ grimacojn, ĝis ili malkovris breĉon en la muro kiu separis iliajn hejmojn. Nur voĉo trapasis tiatian mallarĝamallarĝan breĉobreĉon kaj la dolĉaj am-mesaĝoj kaj flustroj trapasis ree la fandofendon. Tiel, ili kapablis paroli, enamiĝi al la alia, desirideziri sin reciproke ĉiuĉiun sekundosekundon pli intense. Ĝis noktonnokto; kiam ili determinis ke la venonta noktiĝo, kiam jam ĉio kuŝis silente, ili forkurus neviditaj kaj renkontis apud la monumento de Nino, subŝirme de blankberujo, kiu tie staris, apud la fonto.
 
Tisbe alvenis unua, sed leonino kiu alvenis ĉasinte por trinki akvon el la fonto timigis ŝin, kaj Tisbe ekforkuris tuj kiam ŝi rigardetis la faŭkojn el la ĉi-fojo trankvila besto, serĉante ŝirmon sub la truo el ŝtono. Forkurante, ŝi lasis sian vualon. La leonino kvazaŭ infanludis per la vualo, tinkturante ĝin per sango. Kiam Piramo alvenis, li malkovris la piedsignojn kaj la nun-ruĝan vualon, kaj pensanta ke la leonino mortigis sian karulinon, elprenis sian ponardon kaj trapikis sian bruston per ĝi. Lia sango tinkturis violkolore la fruktojn el la arbo, kaj el tio devenas la koloro el la morusbero, laŭ Ovidio. Fakte, ene de Latina tradicio, la terminon ''Pyramea arbor'' (''Arbo de Piramo'') oni uzis por nomi la morusberon.
 
Tisbe, timema, eliris el ŝia kaŝejo, kaj kiam ŝi alvenis al la ejon, kaj rigardis kiel la morusberojnmorusberoj ŝanĝiĝisŝanĝis iliajsiajn kolorojkolorojn, dubinte ĉu ĝi estis la determinita ejo aŭ ne, ekrigardis sian fianĉon, kun la ponardo ene de la brusto, kaj ĉie-tegita per sango. Ŝi brakumis lin, elprenis la ponardon, kaj memmortigis sin tuj, memponardante sin.
Forkurante, ŝi lasis sian vualon. La leonino kvazaŭinfanludis per la vualon, tinkturante ĝin per sango. Kiam Piramo alvenis, li malkovris la piedsignojn kaj la nun-ruĝan vualon, kaj pensanta ke la leonino mortigis sian karulinon, elprenis sian ponardon kaj trapikis sian bruston per ĝi.
 
La gedioj, malĝojiĝitaj pro tia tragedio, permesis ke iliaj gepatroj cindrigis iliajn kadavrojn kaj savu ilajniliajn cindrojn ene de la sama ujo, kaj ekde tiun tagon la fruktoj el la morusbero restis tinkturitaj violkolore.
Lia sango tinkturis violkolore la fruktojn el la arbo, kaj el tie; devenas la koloron el la morusbero, laŭ Ovidio.
 
Fakte, ene de Latina tradicio, la termino ''Pyramea arbor'' ('''<<Arbo de Piramo>>''') oni uzis por nomi la morusberon.
 
Tisbe, timema, eliris el ŝia kaŝejo, kaj kiam ŝi alvenis al la ejon, kaj rigardis kiel la morusberojn ŝanĝiĝis iliaj koloroj, dubinte ĉu ĝi estis la determinita ejo aŭ ne, ekrigardis sian fianĉon, kun la ponardo ene de la brusto, kaj ĉie-tegita per sango.
 
Ŝi brakumis lin, elprenis la ponardon, kaj memmortigis sin tuj, memponardante sin.
 
La gedioj, malĝojiĝitaj pro tia tragedio, permesis ke iliaj gepatroj cindrigis iliajn kadavrojn kaj savu ilajn cindrojn ene de la sama ujo, kaj ekde tiun tagon la fruktoj el la morusbero restis tinkturitaj violkolore.
 
==Aliaŭtoraj adaptaĵoj==
 
•AliajAliaj aŭtoroj el la malfrua Antikveco ( Elstaraselstaras '''Nono''', poetistopoeto, kiu verkis greke) rakontis version iom malsimila al tiu, el Ovidio. Ili lokigas la scenaron en Cilicio, kaj montras kiel Tisbe memmortigas sin unua, malkovrinte ke ŝi gravediĝis (pro timo kontraŭ ŝiaj gepatroj), kaj sekve al tio, Piramo agas same; do la gejunuloj metamorfoziĝas tiam: Piramo iĝas rivero; kaj Tisbe iĝas fonto.
Fakte, rivero nomiĝita Piramo trafluas Cilicion.
 
•LaLa intrigo de Piramo kaj Tisbe aperas dufoje en [[Ŝekspiro]]. La ĉefintrigo el ''Romeo kaj Julieta'' (1595) estis elprenita, ĉu el la Latina rakonto el Ovidio el la ''Metamorfozoj'', ĉu el la tradukaĵo de tiu verko farita de Goldingen, en 1567. Kaj, ankaŭ aperas en la komedio ''La revo el somera nokto'' (Akto V, sceno I), rolita de duopo da kamparanoj.
 
 
 
•La intrigo de Piramo kaj Tisbe aperas dufoje en Ŝekspiro. La ĉefintrigo el Romeo kaj Julieta (1595) estis elprenita, ĉu el la Latina rakonto el Ovidio el la Metamorfozoj, ĉu el la tradukaĵo de tiu verko farita de Goldingen, en 1567. Kaj, ankaŭ aperas en la komedio ''La revo el somera nokto'' (Akto V, sceno I), rolita de duopo da kamparanoj.
 
 
 
 
•En la franca lingvo,Théophile de Viau verkis tragedion pri ĉi-afero, Les Amours tragiques de Pyrame et Thisbé (1621), tre estimita dum ĝia tempo.
 
[[Kategorio:Romia mitologio]]