Alpoj: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Rdelre (diskuto | kontribuoj) |
Rdelre (diskuto | kontribuoj) |
||
Linio 182:
[[Dosiero:Aletschgletscher mit Pinus cembra1.jpg|eta|dekstra|La [[Aleĉ-Glaĉero]] kun pinoj kreskantaj sur la montetoj (2007, la surfaco estas 180 m pli malalta ol antaŭ 150 jaroj).]]
La akra vetero en la Alpoj estis studita ekde la 18a jarcento; partikulare la veteraj modeloj kiaj la sezona [[Feno|fen-vento]]. Nombraj veter-stacioj estis starigitaj en la montoj el la komenco de la 20a jarcento, havigante kontinuajn datumojn por klimatologoj.<ref name="Ceben 22–24">Ceben (1998), 22–24</ref> Kelkaj el la valoj estas
La areoj kiuj ne estas aridaj kaj ricevas altajn precipitaĵojn suferas periodajn [[inundo]]jn pro rapida [[neĝofandado]] kaj granda akvelverŝado.<ref name="Ceben 1998, 31"/
== Pluvo kaj neĝo ==
La ĉefaj precipitaĵoj en la Alpoj povas atingi 3600 mm jare; en la valoj ili estas kutime ĉirkaŭ 1000 mm jare. Ĝenerale, ili estas pli abundaj ol en la proksimaj ebenaĵoj.
{| class="wikitable"
! lando
! loko
! precipitaĵoj
! plej pluvriĉa<br>monato
! loko
! precipitaĵoj
! plej pluvriĉa<br>monato
! loko
! precipitaĵoj
! plej pluvriĉa<br>monato
|-
| [[Francio]]
| [[Gap]]
| 868 mm
| novembro
| [[Chambéry]]
| 1221 mm
| oktobro
| [[Chamonix]]
| 1261nbsp;mm
| marto
|-
| [[Svisio]]
| [[Zermatt]]
| 612 mm
| majo
| [[Lucerno]]
| 1173 mm
| junio
| [[Sankta Maŭrico]]
| 897 mm
| julio
|-
| [[Italio]]
| [[Domodossola]]
| 1479nbsp;mm
| oktobro
| [[Trento]]
| 1002nbsp;mm
| oktobro
| [[Tarvisio]]
| 1417nbsp;mm
| junio
|-
| [[Austrio]]
| [[Innsbruck]]
| 856nbsp;mm
| julio
| [[Lienz]]
| 915nbsp;mm
| julio
| [[Graz]]
| 819nbsp;mm
| julio
|}
Je altaĵoj inter 1,000 kaj 3,000, neĝofalo ekas en Novembro kaj akumuliĝas ĝis Aprilo aŭ Majo kiam la neĝo fandiĝas. La [[neĝolinio]] varias el 2,400 al 3,000 m, super kio la neĝo estas permanenta kaj la temperaturoj ĉirkaŭas la frostopunkto eĉ en Julio kaj Aŭgusto. Altaj avkoniveloj en rojoj kaj riveroj pintas en Junio kaj Julio kiam la neĝo estas ankoraŭ fandanta je plej altaj altitudoj.<ref>Ceben (1998), 34–36</ref>
== Klimataj zonoj ==
La Alpoj povas esti dividitaj en kvin klimataj zonoj, el kiuj ĉiu havas diferencan vegetaĵaron. La klimato, plantovivo kaj bestovivo varias inter diferencaj sekcioj aŭ zonoj de montoj. La plej malalta zono estas la zono de montetoj, kiu ekzistas inter 500 kaj 1000 m, depende de la loko. La zono de [[Montano (ekologio)|montano]] etendas el 800 al 1,700 m, sekve de sub-Alpa zono el 1,600 al 2,400 m. La Alpa zono, etende el la [[arbolinio]] al la neĝolinio, estas sekvata de la glacia zono, kiu kovras la glaciigitajn areojn de la monto. Klimataj kondiĉoj montras variantojn ene de samaj zonoj; por ekzemplo, veterkondiĉoj ĉe la pinto de montovalo, etende rekte el la pintoj, estas pli malvarmaj kaj pli akraj ol tiuj de la enirejo de valo kiu tendencas esti malpli akra kaj ricevas malpli neĝofalo.<ref>Viazzo (1980), 17</ref>
| |||