Mongola lingvo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Ref 1
eNeniu resumo de redakto
Linio 15:
|SIL=
}}
La '''mongola lingvo''' estas [[aglutina lingvo]] kaj apartenas al la [[mongola lingvaro|mongola]] kaj [[altaja lingvaro]]j. Ĝenerale, la mongolan lingvon oni dividas en du grandajn partojn: nordan kaj sudan, kaj multajn dialektojn. [[Mongoloj]] en Mongolio, [[Interna Mongolio|internaj-mongoloj]] en Ĉinio, [[burjatoj]] en [[Burjatio|Burjata Respubliko]] de Rusia Federacio, [[kalmukoj]] en [[Kalmukio|Kalmuka Respubliko]] de Rusia Federacio, kaj mogoloj en [[Afganio]] kiuj parolas nordan mongolan, sed [[dauroj]], dunsjanoj, [[tuoj]] kaj baoanoj en Ĉinio parolas sudan mongolan. Naciaj malplimultoj: [[kazaĥoj]], [[urjanĥoj]] kaj [[Ĥotono|ĥotonoj]] parolas [[Tjurka lingvaro|tjurkan lingvon]].
 
Dum sia historio, mongoloj verkis kaj uzis ĉ. 10 skribojn ([[Alfabeto|alfabetojn]]). El ili estas uzata malnova mongola skribo dum ĉ. 1300 jaroj. Alivorte, la malnovan mongolan skribon, skribatan de supre malsupren, oni ekuzis ekde [[8-a jarcento]] pere de [[Sogda lingvo|sogdoj]] (kiuj loĝis sur la [[Silka Vojo]] en la nunaj teritorioj de [[Taĝikio]] kaj [[Uzbekio]] kaj estis internacie agantaj komercistoj). La skribo permesis ke en la 12a jct okazis intensaj interŝanĝoj de ideoj kaj inventoj inter Okcidento kaj Oriento<ref>(franca) "[https://lu-cieandco.blogspot.be/2017/02/cent-auteurs-au-passa-porta-festival.html Soviétistan, un voyage en Asie centrale]" (Sovjetlando, vojaĝo en centra Azio), Erika Fatland (tradukita el la norvega fare de Alex Fouillet, Gaïa, 512 paĝoj, 2016. ''Sovjetlando-vojaĝo en centra Azio :'' [https://norla.no/en/books/530 alilingvaj rajtoj] : Danio (Informations Forlag), Estonio (Tänapäev), Finnlando (Siltala Publishers), Francio ([http://www.youscribe.com/BookReader/Index/2697578/?documentId=2862416 Gaïa Editions]), Germanio (Suhrkamp Verlag), Barato (hindia kaj bengala lingvoj, Sampark),Italio (Marsilio), Nederlando (De Geus), Polando (Foksal), Rusio (Ripol Classic Publishing Group), Svedio (Leopard Förlag)</ref>. La malnova mongola skribo estas devige instruata en mezaj kaj altaj klasoj de mezlernejoj, ankaŭ en kolegioj kaj universitatoj. Nuntempe (ekde 1940-aj jaroj) oni uzas la [[Cirila alfabeto|cirilan]] <nowiki/>skribon por oficialaj aferoj.
 
Alivorte, la malnovan mongolan skribon, skribatan de supre malsupren, oni ekuzis ekde la 8-a jarcento pere de [[Sogda lingvo|Sogdoj]] (kiuj loĝis inter meza kaj centra Azio). Kvankam nun (ekde la 1940-aj jaroj) oni uzas [[Cirila alfabeto|cirilan]] skribon por oficialaj aferoj, la malnova mongola skribo devige instruatas en mezaj kaj altaj klasoj de mezlernejoj, ankaŭ en kolegioj kaj universitatoj.