Latina alfabeto: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
Franeg (diskuto | kontribuoj)
e Aldonis mankintan pluralon.
Linio 2:
La '''latina alfabeto''' prenis siajn signojn el la [[greka alfabeto|greka]] kaj [[etruska alfabeto|etruska]] alfabetoj. Post la disfalo de la [[Romia Imperio]] ĝin heredis la ĉefaj eŭropaj lingvoj, kaj pere de sekvantaj eŭropaj [[imperiismo]] kaj [[kristanigo|misiado]] tiu alfabeto disvastiĝis al la tuta mondo, iĝante la plej grava skribo de la homaro. Origine, la latina alfabeto posedis nur [[majusklo]]jn — la [[minusklo]]j aperis en la [[Karolida minuskla skribo]] uzita ĉe la franca kortego dum mezepoko. Ankaŭ mankis la literoj tramonde konataj per la [[angla lingvo]] ''[[K]], k'', ''[[J]], j'', ''[[U]], u'', ''[[W]], w'', ''[[Z]], z'' kaj ''[[Y]], y''. Ilin devis aldoni postaj lingvoj, ĉu prenante ilin el la [[greka alfabeto]] ([[K]], [[U]], [[Y]], [[Z]]), ĉu inventante ilin el jam ekzistantaj literoj ([[J]], [[W]]). Plenan liston da literoj kutime uzataj vikipedie vidu ĉe [[Esperanta alfabeto]].
 
La '''latina alfabeto''', aŭ '''latina skribmaniero''', estas la aro de grafikagrafikaj signoj bazitaj sur la literoj de la klasika latina alfabeto, nome formo de la [[Kumo|kumgreka]] versio de la [[greka alfabeto]]. Ĝi estis uzata kiel normiga metodo skribi en plej okcidentaj kaj centraj eŭropaj lingvoj, same kiel multaj lingvoj el aliaj partoj de la mondo. La latina skribmaniero estas la bazo por la plej granda nombro de alfabetoj de ajnaj [[skribsistemo]]j<ref>Haarmann, Harald (2004), Geschichte der Schrift [Historio de Skribado] (germane) (2a eld.), München: C. H. Beck, ISBN 3-406-47998-7, p. 96.</ref> kaj estas la plej amplekse adoptita skribsistemo en la mondo (komune uzata de ĉirkaŭ 70% el la monda loĝantaro). Ĝi estas ankaŭ la bazo de la [[Internacia Fonetika Alfabeto]]. La 26 plej disvastigitaj literoj estas la literoj enhavataj en la [[Internacia Organizaĵo por Normigado|ISO-baza latina alfabeto]].
 
== La alfabeto ==