Rubo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
'''Rubo''', aŭ '''rubaĵo''', estas ne plu bezonataj kaj ne dezirataj restaĵoj (aŭ ankaŭ malutilaj aĵoj) en solida stato, kiu eble povas enfermi gasojn kaj likvojn. Tiu restaĵoj povas havi la plej diversajn devenojn: el hejma vivo, el [[industrio]], [[agrikulturo]], [[sansistemo]], [[fiŝkaptado]], [[konstruado]] ktp. La traktado de ĉiu tipo de rubo postulas tre diversajn procedurojn. Ekzemple en industrio, diversasj sektoroj bezonas tre specifan traktadon de atomrubaĵoj, venenaj toksaĵoj, poluitaj akvoj ktp. Tradicie en pasintaj jarcentoj la forĵetado de rubaĵoj apenaŭ okazigis problemojn, simple oni forĵetis tion ekster la domoj, aŭ ekster la vilaĝoj ktp. El la [[Industria Revolucio]], kaj ĉefe laŭlonge de la [[20-a jarcento]], kiam pli evoluiĝinta industrio forĵetis pli danĝerajn restaĵojn, la problemo kolekti, formeti kaj konservi rubaĵojn iĝis pli kaj pli danĝeriga.
'''Rubo''', aŭ '''rubaĵo''', estas ne plu bezonataj kaj ne dezirataj restaĵoj (aŭ ankaŭ malutilaj aĵoj) en solida stato, kiu eble povas enfermi gasojn kaj likvojn.
 
Ankaŭ tradicie jam ekis la reuzado aŭ klopodo profiti la forĵetaĵojn: organika rubo kiel [[sterko|sterkado]], metala rubo por [[fandado|refandado]] ktp. Denove laŭlonge de la [[20-a jarcento]] la kvanto de rubo devena el [[grandurbo]]j aŭ industriaj zonoj devigis kaj samtempe ebligis la industrian traktadon de rubo por eltiri profiton. Grandaj sektoroj de diversaj socioj vivtenas sin aktuale el la reuzado de diversaj tipoj de ruboj kaj ankaŭ laŭ tre diversaj laborniveloj, el simpla kolektado en malsanigaj rubejegoj, tra transportado al altnivela [[teknologio]] informadika.
 
Laŭ [[Francisko Azorín]] '''rubo''' estas ''Rompitaĵoj el ruinigita, detruita konstruaĵo. Balaaĵo.''<ref>[[Francisko Azorín]], arkitekto, [[Universala Terminologio de la Arkitekturo]] (arkeologio, arto, konstruo k. metio), Presejo Chulilla y Ángel, Madrido, 1932, paĝo 179.</ref> Li indikas [[etimologio]]n el la greka ''rupos'' (malpuraĵo) kaj de tie la latina ''rudera''. Kaj li aldonas la terminojn ''rubejo'', por loko por meti la rubojn; kaj ''rubi'', por formeti rubon.<ref>Azorín, samloke.</ref>
 
== Ekzemploj ==
Linio 6 ⟶ 10:
* uzita [[pakaĵmaterialo]]
* organikaj restaĵoj de [[buĉejo]]
* konstruaĵakonstruaĵaj ruboj
* [[atomrubo]]
* ĥemia, danĝera rubo
* [[marrubo]]
 
==Bildaro==
<gallery>
Dosiero:Vuilnis.JPG|Forĵet(ind)aj rubaĵoj en [[rubujo]].
Dosiero:Vuilnis.JPG|<!-- thumb|left|180px|en:Waste inside a [[rubbish bin]] en->eo:(Rubo, Malŝpari, Disipi, Elĵetaĵo, forĵet(ind)aĵo) (ena, ene) (a, _) [[rubo _bin_]] he:פח אשפה ציבורי גדול es:Basura en un [[cubo de basura|contenedor]] es->eo:Rubo _en_ _un_ [[_cubo_ _de_ rubo|_contenedor_]] ja:廃棄物の画像 nl:Container met vuilnis nl->eo:Kontenero _met_ _vuilnis_ pt:Um contentor de lixo. pt->eo:Unu _contentor_ _de_ rubo. de:Gut gefüllter Abfallcontainer da:<small>Affald her fortsat i rollen som netop "affald".</small> da->eo:<_small_>Rubo _her_ _fortsat_ i _rollen_ _som_ _netop_ "rubo".</_small_> fr:Poubelle -->
Dosiero:Aterro Sanitario.jpg|<!-- thumb|left|180px|pt:Um aterro sanitárioRubejo. pt->eo:Unu _aterro_ _sanitário_. -->
Dosiero:Vuilnis bij Essent Milieu.jpg|<!-- thumb|left|180px|nl:Afval bij [[Essent]] Milieu, locatie [[Wijster]] -->Rubejo.
Dosiero:Garbage in Bamako 12th February 2005.jpg|<!--Rubejo thumb|left|180px|fr:Déchets à côté de la rue, Bamako, Mali fr->eo:_Déchets_ _à_ _côté_ _de_ _la_ _rue_,en Bamako, [[Malio -->]].
</gallery>
<br clear=all>
Linio 35 ⟶ 40:
* [[rubotekniko]]
 
== Notoj ==
<br clear=all>
{{referencoj}}
 
== Eksteraj ligiloj ==
* [http://www.freeweb.hu/eventoj/steb/industrio/rubaĵo/rubaĵo.htm Rubaĵsendanĝerigaj metodoj por medioprotektado], far Francisko MOLNÁR.
* http://develop.consumerium.org
* http://develop.consumerium.org/wiki/index.php?title=Waste&action=history <!-- en:history en->eo:historio id:sejarah id->eo:historio -->.
* http://develop.consumerium.org/wiki/index.php/Waste <!-- en:original article en->eo:originala (artikolo, artiklo, afiŝo) id:artikel asalnya -->.
* http://dataservice.eea.eu.int/atlas/viewdata/viewpub.asp?id=392 Totala generado de ruboj laŭ sektoroj 1992-1997.
* http://dataservice.eea.eu.int/atlas/viewdata/viewpub.asp?id=392 <!-- en:Total waste generation by sector - EEA Countries 1992-1997 en->eo:Tuteca (rubo, malŝpari, disipi, elĵetaĵo, forĵet(ind)aĵo) (generacio, generado) (by, pera, ĉe, de, fare de, per, preter) _sector_ - _EEA_ Landoj 1992-1997 id:Sektor-sektor yang menghasilkan sampah ? Negara-negara EEA 1992-1997 id->eo:_Sektor_-_sektor_ _yang_ _menghasilkan_ rubo ? _Negara_-_negara_ _EEA_ 1992-1997 -->
 
[[Kategorio:Mediprotektado]]