San-Marino: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
786r (diskuto | kontribuoj) →Historio: mi ne trovas fonto pri tian kalendaro. ankaŭ, tio pri konstitucio eble malpravas (enwp donas konfuzigan informon), kaj ankaŭ la morto de marino en tiu artikolo. ankaŭ la citaĵo.. |
786r (diskuto | kontribuoj) mi tute ne scias kiu un konstitucio estas, sed ĉiuokaze. de History of San Marino k Constitution of San Marino, enwp, krom fonto. ergo ŝajne estis "rego" erare. ank de enwp:Saint Marinus. (ĉ. 1300 k ses volumoj ŝajne pravas laŭ enwp, sed la detlojn.) |
||
Linio 22:
| ŝtatestro = 2 kapitanoj regantaj:[[Valeria Ciavatta]] kaj [[Luca Beccari]]
| ĉefministro = [[Fiorenzo Stolfi]]
| nacia tago = 3-a de septembro – tago de la fondiĝo de respubliko (
| sendependeco = laŭlegende 3-a de septembro 301
}}'''San-Marino''' ([[itala lingvo|itale]] ''San Marino'') estas malnova lando en la [[Apeninoj|apenina]] duoninsulo.
Linio 29:
Laŭ legendo San-Marino estis fondita la [[3-a de septembro|3-an de septembro]] [[301]] de dalmatia ŝton-laboristo [[Marino (diakono)|Marino]], kiu forlasis sian familion por vivi kiel [[kristanismo|kristana]] ermito sur monto [[Titano (monto)|Titano]]. La veran fondiĝo (aŭ minime la ebla vivdato de Marino) ŝajne okazis pli malfrue.<ref>http://www.sanmarinosite.com/en/history/origins-of-san-marino/ (januaro 2018)</ref> Ĉar San-Marino neniam havis dinastiajn aŭ perfortajn regantojn, ĝi nomas sin la plej malnova respubliko de la mondo.
Post Marino aliaj kristanoj laŭ la legendo rifuĝis sur la monto por trovi protekton de la persekuto de imperiestro [[Diokleciano]]. Post la edikto de tolero kaj la laŭleĝigo de kristanismo fare de [[Konstantino la 1-a]] Marino estis igita [[diakono]]. La roma [[patricio]] ''Donna Felicissima'' («Feliĉega Virino») donacis al li la monton Titano; strato en la ĉefurbo nun honoras ŝian nomon. Kiam Marino laŭ la legendo mortis en 366, li onidire
La unuaj evidencoj de komunaro sur Titano estas dokumentoj skribita de la monaĥo Eugippio, kiu pli frue en la jaro 511 mencias ke alian monaĥo tiam loĝis tie.
{{mankas fonton|La plej nova skriba leĝo de San-Marino estas el la jaro 1295. Ĝis 1600 ĝi kreskis al ses-voluma verko kun 314 sekcioj. La leĝojn deklaris asembleo de la familiestroj, nomata ''arengo''. En 1243 oni enkondukis|la detalojn, kiel la jaroj}} ŝtatestran duopon, la «regantajn kapitanojn» (''capitani reggenti''), kiuj oficas dum ses monatoj. Tiu tradicio estas aktiva ĝis nun. En 1848 [[Giuseppe Garibaldi]], estro de la unuiĝa movado de Italio, devis rifuĝi en San-Marino, ricevis azilon kaj en 1861 eĉ la civitanecon. San-Marino restis ekster la unuiĝa movado kaj, eble pro la bonaj rilatoj al Garibaldi, sukcesis resti aŭtonoma, kiam la resto de Italio unuiĝis. Kontrakto inter la du landoj de 1862 certigas al San-Marino la juran sendependecon, kvankam ĝia enklava situo fakte tre dependigas ĝin de Italio.
En 1906 la parlamenta sistemo estis ŝanĝita de dumviva aneco al ĝeneralaj elektoj. En 1923 la [[faŝismo|faŝisma]] partio sukcesis gajni absolutan plimulton, tamen gardis distancon al la faŝisma registaro de Italio kaj dum la [[Dua mondmilito]] konservis neŭtralecon. Post refortiĝo de nefaŝismaj fortoj en 1941 kaj la eksigo de [[Benito Mussolini]] kiel itala ŝtatestro en 1943 San-Marino akceptis ĉ. 100
Kvankam la lando estis neŭtrala kaj markita per grandaj blankaj krucoj, la Brita Reĝa Aer-Armeo je la [[26-a de junio]] [[1944]] bombadis San-Marinon, mortigante 60 homojn. La kialo ĝis nun ne estas klara. Britio poste pardonpetis, sed eraro ŝajnas preskaŭ neebla, ĉar la situo de San-Marino estas karakterize unika.
Linio 43 ⟶ 45:
En 1992 la lando aniĝis en [[Unuiĝintaj Nacioj]].
Ĝi ne estas membro de [[Eŭropa Unio]], sed ja partoprenas en la Eŭropa Valuta Unio kaj stampigas (en Italio) proprajn [[eŭro]]-monerojn, kiuj tamen ne cirkulas, sed estas vendataj al kolektantoj. Simile grava enspezofonto estas poŝtmarkoj por kolektantoj.
[[Dosiero:Kaart San Marino.png|thumb|Mapo de San-Marino]]
Elmigrintoj kaj iliaj idoj konservas ne nur la ŝtatanecon, sed ankaŭ la elektorajton. Tial san-marinaj partioj dum la balotoj invitas eksterlandajn sanmarinanojn, esperante ke ili voĉdonos por la invitintoj.
Linio 75 ⟶ 78:
[[Dosiero:San Marino.png|thumb|left|250px|La municipoj]]
<br clear=all \br>
== Leĝaro ==
{{projektoj}}▼
San-Marino ne havas veran konstitucion,<ref>https://books.google.se/books?id=CgVDprXjkIYC&pg=PA211&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false ({{en}}, januaro 2018)</ref> sed la leĝaro – ''Statuta Decreta ac Ordinamenta Illustris Reipublicae ac Perpetuae Libertatis Terrae Sancti Marini'', latine – kiu estas la bazo de ĉiuj leĝoj en la lando, estis aprobita jam en [[8-a de oktobro]] [[1600]]. Tiel, la San-Marina leĝbazo povas esti la plej malnova en la mondo.
== Fontoj ==
<references/>
== Vidu ankaŭ ==
Linio 84 ⟶ 89:
== Eksteraj ligiloj ==
▲{{projektoj}}
*
* http://www.visitsanmarino.com Turisma retejo kvinlingva
* http://www.museidistato.sm/ Ŝtataj muzeoj de San-Marino
* http://home.planet.nl/~jschoone/sm.html La nacia himno
* [http://www.sanmarinokey.com Ĝeneralaj informoj]
{{Ŝtatoj en Eŭropo}}
[[Kategorio:San-Marino| ]]
| |||