Adolf Hitler: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kozyra (diskuto | kontribuoj) |
Kozyra (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 61:
== Hitler junaĝe ==
La homo, kiu gvidis vicon da malhelaj tagoj al [[Germanio]] kaj ankaŭ al granda parto de [[Eŭropo]] kaj pri kiu en teruro tremis la tuta mondo, estiĝis el malgajaj rilatoj. Li naskiĝis la [[20-a de aprilo|20-an de aprilo]] de [[1889]] en [[Aŭstrio Supra|supraaŭstria]] [[Braunau am Inn]], malgraŭ ke li konsideris sian ĝustan hejmo-urbon ĉiam [[Linz|Lincon]], kie li pli malfrue elkreskis. Lia patro estis malpli supera oficisto
En la jaro [[1913]] Hitler transloĝiĝis al [[Munkeno]], eble por ke li en [[Aŭstrio-Hungario]] evitu rekrutiĝon. En la jaro [[1914]] li tamen devis reveni kaj subiĝi al esploro ĉe armea kuracisto, kiu konstatis lin kiel maltaŭga por la deĵoro. Spite al tio post eksplodo de la [[unua mondmilito]] Hitler propravole aniĝis al la 16-a rezervista regimento de Bavario [[infanterio]].
La [[militservo]] faris el la nesignifa junulo fanatikan militariston kaj naciiston. Hitler militservis kiel mesaĝisto, li avancis je kaporalo kaj li estis kvarfoje ordenita, lastfoje la [[4-a de aŭgusto|4-an de aŭgusto]] de [[1918]] per
== Hitler en politiko ==
La postmilita periodo estis en [[Germanio]] tempo de ĥaosoj kaj krizo. [[traktato de Versajlo|Versajla Kontrakto]] estis al [[germanoj]] nekompatema kaj la lando pleje ankoraŭ ne rekonsciiĝis pro malsukcesa provo de movado de [[Spartacus|spartakanoj]] pri [[bolŝevismo|bolŝevika]] renverso. Hitler vetis ĝuste je tiuj ĥaosoj, kiam li en [[aŭgusto]] de [[1920]] alikreis sian politikan formacion en Nacie socialisman laboristan partion de Germanio ([[NSDAP]]), mallongigite nazian partion. Kun helpo de staba oficiro [[Ernst Röhm]] li mem estis en
== Malliberigita ==
Linio 87:
En [[oktobro]] de [[1936]] li fermis pakton kun [[Italio]] de [[Benito Mussolini]] (la t.n. „[[Akso Berlino – Romo]]“). Post tio, kiam li en [[marto]] de [[1938]] aneksis [[Aŭstrio]]n, li komencis evoluigi kampanjon kontraŭ [[Ĉeĥoslovakio]], en kiu li postulis limregionajn [[Sudetoj]]n, en kiu loĝis nombra germana minoritato.
Vid-al-vide al la minaco de konflikto la du plej fortaj armeaj grandpotencoj de la okcidenta [[Eŭropo]] kapablis nur al politiko de malkuraĝaj cedoj kaj repacigo de la agresoro. [[Britio (lando)|Britio]], kiu jam en la jaro [[1935]] alpaŝis al surmara interkonsento kun [[Germanio]], eĉ ties interkonsenta aliancano [[Francio]] donis al Hitler per [[munkena interkonsento]] el la [[29-a de septembro|29-a]] ĝis [[30-a de septembro]] de [[1938]] liberan manon dum parceligo de [[Ĉeĥoslovakio]]. Ili konjektis, ke la agresoro postulos nenion plu. Sed Hitler post duona jaro konkeris ankaŭ la reston de [[Protektorato Bohemio kaj Moravio|Ĉeĥaj landoj]] kaj en [[marto]] de [[1939]] li eldevigis por si de [[
== Hitler kaj la dua mondmilito ==
[[Dosiero:Bundesarchiv Bild 101I-808-1238-05, Berlin, Reichstagssitzung, Rede Adolf Hitler.jpg|dekstra|eta|300px|Hitler en 1941]]
Tiel komenciĝis la [[1-a de septembro|1-an de septembro]] de [[1939]] la [[dua mondmilito]]. Post fulmorapida sukceso en [[Pollando]] sekvis en la jaro [[1940]] militiro okcidenten. La [[9-a de aprilo|9-an de aprilo]] naziaj armeoj elŝipiĝis en [[Danio]] kaj [[Norvegio]], unu monato post tio ili ekbatis tra [[Nederlando]] kaj [[Belgio]] kontraŭ [[Francio]]. Por okcidentaj demokratioj, kiuj antaŭ naive cedis, venis la polaj ekkonoj malfrue. Francio ruiniĝis tre rapide – la [[14-a de junio|14-an de junio]] [[germanoj]] enpaŝis ĝis [[Parizo]]. Rezistis jam nur [[Britio (lando)|Britio]]. Sed Hitler anstataŭ masiva invado provis akiri superforton en aero. [[Luftwaffe]] kaj [[RAF]] inter [[julio]] kaj [[aŭgusto]] de [[1940]] gvidis [[
Sed similaj venkoj de okcidentaj aliancanoj estis raraj. Hitleraj armeoj priregis teritoriojn ekde norda [[Afriko]] ĝis polusa rondo kaj ekde [[Pireneoj]] ĝis [[Vistulo]]. En [[aprilo]] de [[1941]] ili invadis ĝis [[Balkana Duoninsulo]] kaj ili konkeris [[Jugoslavio]]n kaj [[Grekio]]n. Kaj poste venis la [[22-a de junio|22-an de junio]], kiam Hitler unuflanke rompis la sovetan-germanan pakton kaj li komencis [[Operaco Barbaroso|Operacon Barbaroson]], militiron orienten. Liaj divizioj atingis eĉ en vastaj orientaj ebenejoj unu venkon post la alia, ĝis kiam – simile kiel foje [[Napoléon Bonaparte|Napoleonon]] – haltigis ilin rusa vintro kaj furioza rezisto de loĝantaro kaj armeoj de defendantoj: en [[decembro]] de [[1941]] sub [[Moskvo]] kaj vintre de [[1942]] – [[1943]] ĉe [[Stalingrado]]. Grandega premo, sub kiu la germanaj armeoj troviĝis, rapide elĉerpis militajn rezervojn.. En la mala duonglobo dume okazis japana atako al [[Pearl Harbor]] (la [[7-a de decembro|7-an de decembro]] de [[1941]]) kaj [[Usono]] proklamis militon al [[Japanio]] kaj al [[Germanio]], kio estis eventualaĵo, kun kiu Hitler ne kalkulis.
|