Vikipedio

Konstantin Kristoforidhi: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Vivkuro kaj referencoj
e Aldona legado
Linio 1:
{{Informkesto homo}}
'''Konstantin Kristoforidhi''' (ankaŭ '''Konstandin Kristoforidhi'''; griechisch Κωνσταντίνος Χριστοφορίδης ''Konstandínos Kristoforídhis)'', naskiĝis en [[Elbasan]], aktuala [[Albanio]], en [[1827]], mortis en [[1895]]. Li estis albana naciiisto, tradukisto kaj sciencisto. Li estas pleje konata pro havigo al la albana de la [[Nova Testamento]] unuafoje en la [[Geg-albana lingvo|gega varianto de la albana]] en la jaro 1872. Li provizis ankaŭ tradukon en la [[Tosk-albana lingvo|toska lingvovarianto]] en 1879, tiel plibonigante la toskan version el la jaro 1823 de [[Vangjel Meksi]]. Provizante tradukon en ambaŭ variantoj, li havas la meriton ke li kreis la bazon por unueciĝo de ambaŭ variantoj al tutnacia lingvo<ref name=":0">(angla) [https://www.scribd.com/doc/86997/Albanian-literature-in-Greek-script- Albanian literature in Greek script], la 20-an de oktobro 2013 ĉe [https://web.archive.org/web/20131020053434/http://www.scribd.com/doc/86997/Albanian-literature-in-Greek-script- Wayback Machine].</ref>.
 
== Vivkuro ==
Linio 7:
Li iris al Istanbul en [[1857]], kaj skizis ''Memorandumon por la albana lingvo.'' Li restadis en [[Malto]] ĝis [[1860]] en protestanta seminario, finigante la tradukon de la [[Nova Testamento]] en la toska kaj gega lingvovariantoj (vidu kategorion : albana lingvaro). Li estis helpita de Nikolla Serreqi el [[Shkodër]] kun la gega versio de la Nova Testamento. Nikolla Serreqi estis same instiganto por uzado de la latina alfabeto, kiu estis jam uzata de pli fruaj verkistoj de la albana literaturo kaj Kristoforidhi ĉirkaŭbrakis la ideon de la latina alfabeto<ref>(angla) ''Lloshi, Xhevat (2008). Rreth Alfabetit te Shqipes. (Pri alfabeto de la albana), Logos,'' pp.14-15</ref>.
 
Li iris al [[Tunizo|Tunis]], kie li laboris kiel instruisto ĝis 1865, kiam reprezentanto de Britabrita kaj FremdaInternacia Biblia Asocio kontraktis linkun labori por la kompanioli por produktifari Bibliajnbibliajn tradukojn al la Albanaalbana. Li publikigis en 1866 la unuan Gegangegan tradukon de kvar Evangelioj kaj Aktojn de Apostuloj; post multaj jaroj, li daŭrigis  lian laboron, publikigante en la Toskatoska kaj Gegagega dialektojalbana lingvaro : ''La Psalmoj'' (1868, 1869); ''Nova Testamento'' (1879, 1869), ''Genezo kaj Eksodo'' (Tosketoske, 1880); ''Deuteronomio'' (Tosketoske, 1882); ''La Proverboj'' kaj la ''Libro de'' ''Isaio'' (Tosketoske, 1884).
 
== Poligloto ==
Lia plej grava verko, La Vortaro de la Albana Lingvo (Greke: Λεξικόν της Αλβανικής Γλώσσης) – (Albane: ''Fjalori i Gjuhës Shqipe''), estis publikigita en Ateno, Grekio, en 1904, 25 jarojn post kiam ĝi estis skizita de Kristoforidhi kaj post lia morto. Ĝi estis skribita en la Greka.<sup>[5]</sup>
Konstantin Kristoforidhi scipovis la albanan (toskan kaj gegan variantojn), la grekan, la latinan, la hebrean, la anglan, la italan, la turkan, la bulgaran, la araban, la francan kaj la germanan. (fonto ?)
 
Li ĉefe okupiĝis pri la disvastigo de la albana lingvo en lernejoj.
Li scipovis la Albanan (Toskan kaj Gegan dialektojn), la Grekan, la Latinan, la Hebrean, la Anglan, la Italan, la Turkan, la Bulgaran, la Araban, la Francan, la Germanan.
 
LiLia ĉefeplej okupiĝisgrava priverko, la''La disvastigovortaro de la albana lingvo''<ref enname=":0" lernejoj./> Li(greke: estasΛεξικόν konataτης porΑλβανικής estiΓλώσσης)-(albane: la''Fjalori unuai modernaGjuhës aŭtoroShqipe''), deestis librojpublikigita prien la[[Ateno]], '[[Geg-albana lingvo|gegiskaGrekio]]' t.e. regiona varianto de la albana lingvo. La unua libro, en tiu lingvo[[1904]], kiun25 lijarojn publikigispost enkiam 1867ĝi estis publikigitaskizita postede en la [[Tosk-albana lingvo|toskalbana]] varianto unu jaron posteKristoforidhi. La plejPost gravalia verkomorto de Kristoforidhisĝi estis "''Vortaroverkita deen la albana lingvo''"greka<ref>Lloshi, Xhevat name=":0">(angla2008) [https://www.scribd.com/doc/86997/Albanian-literature-in-Greek-script- AlbanianRreth literatureAlfabetit inte GreekShqipes. script],(pri la 20-analfabeto de oktobrola 2013albana), ĉeLogos, [https://webp.archive.org/web/20131020053434/http://www.scribd.com/doc/86997/Albanian-literature-in-Greek-script- Wayback Machine]9.</ref>. Li estis defendanto de la teorio, ke la albana lingvo havas [[Pelasgoj|pelasgan]] originon.
 
== Verkaro ==
Linio 36 ⟶ 37:
 
Gawrych, George W.: ''The Crescent and the Eagle: Ottoman Rule, Islam and the Albanians, 1874–1913'', New York 2006.
 
== Aldona legado ==
[http://shqiptarortodoks.com/bibla/Kristoforidhi_gegerisht.html La Nova Testamento de Kristoforidhi] (1872 publikaĵo en la [[Geg-albana lingvo|geg-albana]])
 
[http://shqiptarortodoks.com/bibla/dhiata_e_re.html La Nova Testamento de Kristoforidhi] (1872 publikaĵo en la [[Tosk-albana lingvo|tosk-albana]])
 
[http://shqiptarortodoks.com/bibla/Te-berete.html Geneso, traduko de Kristoforidhi] (1889 publikaĵo en la [[Tosk-albana lingvo|tosk-albana]])
 
== Vidu ankaŭ ==
Linio 55 ⟶ 63:
[[Kategorio:Albana lingvaro]]
[[Kategorio:Lingva turismo]]
[[Kategorio:Poliglotoj]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Konstantin_Kristoforidhi"