Kiel registrite je 18:29, 11 feb. 2018 redakti Franeg (diskuto \| kontribuoj) 44 redaktoj e →‎Vireco: Korektis mi mistajpaĵon. ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 18:41, 11 feb. 2018 redakti malfari Franeg (diskuto \| kontribuoj) 44 redaktoj Kelkaj gravaj ŝanĝoj. Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[Dosiero:Pioneer plaque line-drawing of a human male.svg\|eta\|dekstra\|150px\|Vira anatomio laŭ la desegno de [[Pioneer 11]], la sondo sendita [[Kosmo\|kosmen]] por montri al eventualaj [[eksterterulo]]j pruvon de [[Homo\|homa]] ekzisto]] [[Dosiero:Michelangelo Buonarroti 017-corrected.jpg\|eta\|230px\|Fresko reprezentanta nudan viron (''La kreo de [[Adamo]]'', de la renesanca pentristo [[Michelangelo Buonarroti]]).]] '''Viro''' estas [[plenkreskulo\|plenkreskinta]] [[homo]] de la [[vira sekso]], kontraste al [[virino]] kaj al [[knabo]] ([[adoleskulo]], [[junulo]]); tamen foje la vorto ''viro'' estas uzata pli amplekse kiel malo de virino kaj pro tio sen konsidero al la aĝo, tio estas inkludante ankaŭ infanojn aŭ eĉ virbestojn, kiaj [[virkoko]], [[virbovo]] ktp. La vorto ''viro'' uziĝas por distingi la [[biologio\|biologian]] sekson, la [[kulturo\|kulturan]] rolon aŭ ambaŭ. Viroj laŭhistorie dediĉis sin en plej granda nombro de kulturoj al apartaj laboroj, taskoj kaj profesioj, diference de virinoj~~, ekzemple viroj estas kiuj militas, male al virinoj kiuj plej ofte ne militas~~. Kiel ĉe plej aliaj masklaj [[mamulo]]j, la vira [[genomo]] tipe heredas [[kromosomo]]n X (ikso) el sia patrino kaj [[kromosomo]]n Y (ipsilono) el sia patro. La maskla [[feto]] produktas pli grandajn kvantojn de [[androgeno]]j kaj pli malgrandajn kvantojn de [[oestrogeno]]j ol feto de [[ino]]. Tiu diferenco en la relativaj kvantoj de tiuj seksaj [[steroido]]j estas ege responsa de la [[fiziologio\|fiziologiaj]] diferencoj kiuj distingas virojn el virinoj. Dum la pubereco, [[hormono]]j kiuj stimulas androgenaj produktadon rezultas en la disvolvigo de [[duarangaj seksaj karakteroj]], tiele montrante pli grandajn diferencojn inter ambaŭ seksoj. Tamen, estas esceptoj ĉe kelkaj [[Intersekseco\|interseksaj]] kaj [[Transgenrulo\|transgenraj]] viroj. Linio 23: * Tono de [[voĉo]] basa kaj forta. * Alteco, forto kaj muskolaro ĝenerale supraj al tiu de la [[virino]]j. * Kresko de hararo sur la vizaĝo ([[barbo]] kaj [[lipharoj]]) kaj ĝenerale pli dense kaj longe ol virinoj ankaŭ ĉe aliaj partoj de la korpo (brakoj, kruroj, [[brusto]], [[abdomeno]], [[akselo]], kaj [[Pubvilaro\|pubo]]). * Ampleksaj [[torako]] kaj [[ŝultro]]j kaj mallarĝa [[pelvo]]; triangula formo de la dorso. Linio 30: * Pli granda tendenco al la iompostioma [[vira kalveco\|ofta kalveco]]. * [[Haŭto]] pli dika kaj pli malhela. * ~~Averaĝa~~Averaĝe pli malgranda [[talio]]. * Pli peza [[skeleto]]. * Averaĝe pli grandaj [[piedo]]j, [[mano]]j kaj [[nazo]]. Linio 36: == Socia rolo == [[Dosiero:Blue Mars symbol.svg\|eta\|120px\|Vira simbolo.]] En la plejmulto de la [[socio]]j, la viroj dominas la [[politiko\|politikan]] vivon, kaj en [[familio]]j, la viroj pli ofte enspezas la [[mono]]n bezonatan por vivteni la familion. Tamen, ekde la komenco de la [[20-a jarcento]], la [[feminismo\|feminisma]] movado ~~provas~~penas kontraŭi tion, kaj jam havis multajn sukcesojn, precipe en la [[okcidenta civilizo\|okcidenta]] mondo. ===Vireco=== Linio 51: Ekzistas ampleksa debato ĉirkaŭ kiel infanoj evoluigas [[Seksa identeco\|sociajn seksojn]]. En multaj kulturoj elmontri karakterizaĵojn ne tipajn al ~~onies~~onia sekso povas ~~iĝi~~kaŭzi ~~socia~~sociajn ~~problemo~~problemojn por la individuo. Inter viroj, la ekspozicio de virineca konduto povas esti ~~konsiderita~~konsiderata signo de [[samseksemo]], dum latio ~~sama~~samo estas por ~~virino~~virinoj ~~kiu~~kiuj elmontras viran konduton. Ene de sociologio tia etikedado kaj prepariteco estas konataj kiel sekso-supozoj kaj estas parto de socianiĝo al pli bona kogruigo de la moroj ĉe kulturo. La ekvivalenta socia kondamno de troa vireco povas esti esprimita en esprimoj kiel ekzemple "maĉismo" aŭ "testosteronveneniĝo." La relativa graveco de la roloj de socianiĝo kaj genetiko en la evoluo de vireco daŭre estas diskutita. Dum socia prepariteco evidente ludas rolon, povas ankaŭ esti observite ke certaj aspektoj de la vira identeco ekzistas en preskaŭ ĉiuj homaj kulturoj. Linio 59: == Kelkaj buntaj viroj == <gallery> Dosiero:Child tongue.jpg\|[[Sudameriko\|Sudamerika]] ~~vireto~~knabo. Dosiero:Usain Bolt smiling Berlin 2009.JPG\|[[Usain Bolt]], jamajka kuristo Dosiero:Sabaa_Nissan_Militiaman.jpg\|iraka viro ~~en 2003~~ Dosiero:Alan Moore (2).jpg\|[[Alan Moore~~]], [[Britio\|brita]] aŭtoro kun tre densa [[Haro\|hararo~~]]. Dosiero:Ronnie Coleman 8 x Mr Olympia - 2009 - 5.png\|[[Korpokulturado\|Korpokulturisto]] Ronnie Coleman Dosiero:Lama_in_the_Gandan_Monastery_in_Ulan_Bator,_Mongolia,_1981.jpg\|[[mongolio\|mongolia]] [[lamao]] en 1981. Dosiero:PalmercarpenterA.jpg\|Laboranta [[Ĉarpentisto]] ~~laboras~~ Dosiero:Grape worker.jpg\|Laboristo de [[vinbero]]j el [[Meksiko]]. </gallery>

Viro: Malsamoj inter versioj