Varmo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e image ---> dosiero; thumb ---> eta; traduko de referenco
Linio 1:
''Vidu ankaŭ artikolon [[Varmo (Italio)]] pri [[komunumo]] en [[Italio]].''
----
[[ImageDosiero:171879main LimbFlareJan12 lg.jpg|300px|thumbeta|rightdekstre|'''Varmo''' el [[suno]] estas origino de [[vivo]] en la [[Tero]]. La [[scienco]] de varmo kaj ĝia rilato kun [[Laboro (fiziko)|laboro]] estas [[termodinamiko]]. [[Transdonado de varmo]] estas kreita multmaniero.]]
 
'''Varmo''' (mallongigo ''[[Q]]'') estas la movado de [[energio]] inter du korpoj de malsamaj [[temperaturo]]j.<ref name="Schroeder">
Linio 9:
| year=2000
| publisher=[[Addison-Wesley]]
| location=[[San Francisco-Francisko]], California[[Kalifornio]]
| isbn=0-321-27779-1
| quote=''Heat'' is defined as any spontaneous flow of energy from one object to another, caused by a difference in temperature between the objects" (''Varmo'' estas difinita kiel ajna spontanea fluo de energio de unu objekto al alia, kaŭzita de diferenco de temperaturo inter la objektoj".
| page=p. 18
}}
Linio 20:
En [[termodinamiko]] la kvanto ''TdS'' prezentas mezuron de [[malekzakta diferencialo]] de varmo ''δQ'', kiu estas la [[absoluta temperaturo]] de iu objekto multiplikite per diferenciala kvanto de [[entropio]] en sistemo, mezurita ĉe la [[Bordero (termodinamiko)|bordero]] de objekto. Laŭ la [[unua leĝo de termodinamiko]], adicio inter la malekzakta diferencialo de varmo kaj la malekzakta diferencialo de [[laboro (fiziko)|laboro]] ''δW'' estas la [[diferencialo]] de interna energio ''dU''. (Oni povas kompreni la vorto "diferencialo" pli malpli kiel ŝanĝiĝado, do la ŝanĝiĝado de varmo plus la ŝanĝiĝado de laboro egalas la ŝanĝiĝado de interna energio.)
 
Varmo eblas transdoni inter objektoj per [[radiado]], [[Konduktado de varmo|konduktadovarmokondukto]] kaj [[konvektadokonvekto]]. [[Temperaturo]] estas uzita kiel bazo por mezuro de interna energio aŭ [[entalpio]], kiu estas nivelo de elementa movado ekigante varm-transdonon. Varm-transdono eblas okazi nur inter objektoj aŭ [[areo]]j kun malsamaj temperaturoj (laŭ la [[Nula Leĝo de Termodinamiko]]), kaj tiu transdono okazas spontanee nur laŭ la [[direkto]] de pli malvarma [[korpo]] (kiel asertas la [[Dua Leĝo de Termodinamiko]]). La transdono de varmo el unu objekto al alia kun temperaturo egala aŭ pli alta ol sia nur eblas per [[varmopumpilo]].
 
== Antaŭparolo ==
Linio 29:
Transdonado de varmo estas [[funkcio de vojo]] ([[proceda kvanto]]), male ol [[funkcio de punkto]] ([[stata kvanto]]). Varmo fluas inter sistemoj, kiuj ne estas en termika ekvilibro unu al alia; ĝi fluas spontanee el lokoj je altaj ĝis lokoj je malaltaj [[temperaturo]]j. Kiam du korpoj de malsamaj temperaturoj ekkontaktas termike, ili interŝanĝos internan energion ĝis iliaj temperaturoj egaliĝu; t.e., ĝis termika ekvilibro estu atingita. La [[adjektivo]] ''varma'' estas relativa termino por kompari la temperaturon de unu objekto al de ĉirkaŭaĵoj aŭ de aliaj objektoj. La terminon ''varmon'' oni uzas por priskribi la fluon de energion. Forestante laborajn interagojn, la varmo transdonita ĝis objekto estas stokita kiel interna energio.
 
[[ImageDosiero:Hot metalwork.jpg|thumbeta|rightdekstre|225px|Ruĝ-varma fervergo el kiu varm-transdonado ĝis la ĉirkaŭa medio estas principale per [[radiado]].]]
 
[[Specifa varmo]] estas difinita kiel la kiomo da energio, kiu devas esti transdonita al aŭ el unu unuo de [[maso]] aŭ [[materikvanto]] ([[molo]]) de iu [[substanco]] por ŝanĝi ĝian temperaturon je unu [[grado celsia|grado]]. Specifa varmo estas kvalito, t.e., ĝi dependas de substanco konsiderata kaj ties stato, specifigita per ties kvalitoj. [[Brulaĵo]]j, kiam brulataj, ellasas multe da energio stokita en [[kemia ligo|kemiaj ligoj]] de siaj molekuloj. Ŝanĝiĝante el unu [[fazo de materio|fazo]] al alia, [[pura substanco]] ellasas aŭ [[sorbado|sorbas]] varmon sen ŝanĝi sian temperaturon. La kiomo da varm-transdonado dum [[faza ŝanĝo|faz-ŝanĝiĝo]] nomiĝas [[latenta varmo]] kaj dependas unue de substanco kaj ties stato.