Niĝerkonga lingvaro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
eNeniu resumo de redakto
Linio 17:
FULBOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] afuli, fulani, pjol; [f] Foulbe, Peuls; [r] fulbe
* Popolo en [[Niĝerio]], [[Gvineo]], [[Senegalo]], [[Malio]], [[Niĝero]], [[Kameruno]], [[Burkino]], [[Benino]], [[Gvineo-Bisauo]]k.a. Entute 22,7 mln (1992), inter ili en [[Niĝerio]] 14 mln
* '''Lingvo:''' [[Fula lingvo|fula]]; uzas ankaŭ la francan.
* Plejparto apartenas al negra raso.
* '''Kredantoj:''' precipe muzulmanoj-sunaistoj.
 
VOLOFOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Oulofs; [r] volof, uolof
* Popolo en [[Senegalo]] (4,1 mln). Loĝas ankaŭ en [[Maŭritanio]], [[Gambio]], [[Malio]] k.a. Totala kvanto: 4,36 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Volofa lingvo|volofa]].
* '''Kredantoj:''' precipe muzulmanoj-sunaistoj.
 
SEREROJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Serer
* Popolo en [[Senegalo]] (1,32 mln, 1992) kaj [[Gambio]] (pli ol 10 mil).
* '''Lingvo:''' serera. Konservas tradiciajn konfesojn.
 
Linio 40:
BAMBAROJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Bambaras; [r] bambara, bamana
* Popolo de grupo mandingo en [[Malio]] (2,7 mln), [[Ebur-Bordo]], [[Gvineo]], [[Gambio]] k.a. Totala kvanto: 3,49 mln (1992).
* '''Lingvo:''' bamana.
* Laŭ religio precipe muzulmanoj-sunaistoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.
 
MALINKOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Malinke; [r] malinke
* Popolo [[Niĝero]] de Kordofana lingvofamilio en Okcidenta Afriko. Loĝas en [[Gvineo]] 37%, [[Malio]] 18%, [[Ebur-Bordo]] 15%, [[Senegalo]] 14%, [[Gambio]] 8%. Totala kvanto: 3,270 mil.
 
MENDEOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Mende; [r] mende
* Popolo en oriento de [[Siera-Leono]] (ĉ. 1, 32 mln, 1987) kaj ĉelimaj regionoj de [[Liberio]] (pli ol 10 mil).
* '''Lingvo:''' de mandea grupo.
* Plimulto estas de tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj protestantoj.
 
SUSUOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] soso; [f] Soussou; [r] susu
* Popolo de mandinga grupo en [[Gvineo]], [[Siera-Leono]]; ĉ. 1,16 mln (1992).
* '''Lingvo:''' susua.
* '''Kredantoj:''' muzulmanoj-sunaistoj.
 
Linio 68:
MOREOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] mossi; [f] Mossis; [r] mosi
* Popolo en [[Burkino]] (4,9 mln, 1992), [[Ganao]] (2,5 mln) kaj [[Ebur-Bordo]] (150 mil). Totala kvanto: 7,6 mln
* '''Lingvo:''' de gura subfamilio.
* Plimulto estas de tradiciaj konfesoj, parto - muzulmanoj-sunaistoj.
 
SENUFOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Senoufos; [r] senufo
* Popolo en [[Malio]], [[Burkino]] kaj [[Ebur-Bordo]]; 3,8 mln (1992).
* '''Lingvo:''' senufa.
* Konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj.
 
Linio 84:
AKANOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Akans; [r] akani - Grupo de popoloj, ĉefloĝantoj de [[Ganao]]. Dividiĝas je multaj subgrupoj. Totala kvanto: 7,580 mil, inter ili en [[Ganao]] 76%, [[Ebur-Bordo]] 22%.
* Lingvoj: de [[akanaj lingvoj|akana subgrupo]] de Kongo-Kordofana familio.
* Apartenas al negra branĉo de negroida raso.
 
EVEOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] evegbe; [f] Eves; [r] eve
* Popolo en [[Ganao]] (1,9 mln, 1992), [[TogoloTogolando]] (1,71 mln) kaj [[Niĝerio]] (50 mil).
* '''Lingvo:''' [[evea]]. Proksima estas la [[Adja-gbe (lingvo)|Adja-gbe]].
* Tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj kaj muzulmanoj-sunaistoj.
 
IBOOJ
 
* '''Nomo:''' [m] ibo; [f] Ibos; [r] igbo
* Popolo en [[Niĝerio]], konsistas el dekoj de subetnaj grupoj. Totala kvanto: 21,6 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[iboa]].
* '''Kredantoj:''' kristanoj (protestantoj kaj katolikoj), parto de tradiciaj konfesoj.
 
IĜOJ
 
* '''Nomo:''' [m] iĝau; [f] Idjo; [r] iĝo
* Popolo en [[Niĝerio]] (2,15 mln). Totala kvanto: 2,17 mln (1992).
* '''Lingvo:''' el la [[kvaa lingvaro]].
* '''Kredantoj:''' precipe kristanoj (protestantoj, parto - katolikoj).
 
JORUBOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Yorubas; [r] ioruba
* Popolo [[Niĝerio]] (25,5 mln, 1992). Loĝas ankaŭ en [[Benino]], [[Ganao]], [[TogoloTogolando]] kaj aliaj afrikaj landoj. Ekzistas multaj subetnaj grupoj, parolantaj en diversaj lingvoj de Niĝera-Konga lingvogrupo. Totala kvanto: 26,2 mln (1992). Literatura
* '''Lingvo:''' [[joruba]] (surbaze de ojoa dialekto).
* '''Raso''': negroida.
* Laŭ religio kristanoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj adeptoj de tradiciaj konfesoj.
 
Linio 121:
AZANDEOJ
 
* '''Nomo:''' [m] azande; [f] Azande; [r] zande
* Popolo en [[Kongo (Kinŝasa)]] kaj ĉelimaj regionoj de [[Centrafrika Respubliko]] kaj [[Sudano]]; 3,52 mln (1992), inter ili 2,5 mln en [[Kongo (Kinŝasa)]].
* '''Lingvo:''' [[:Kategorio:Azandea lingvaro|azandea]].
* Konservas tradiciajn konfesojn.
 
BANDOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Bandas; [r] banda
* Popolo en [[Centrafrika Respubliko]] (950 mil) kaj [[Kongo (Kinŝasa)]] (600 mil, 1992).
* '''Lingvo:''' [[:Kategorio:Banda lingvaro|banda]].
* Konservas tradiciajn konfesojn.
 
== [[:Kategorio:Benuekonga lingvaro|Benuekonga subgrupo]] ==
 
KONGOJ
 
* '''Nomo:''' [m] bakongo; [f] Congos; [r] kongo
* Popolo de Bantua grupo, en [[Kongo (Kinŝasa)]] (6,6 mln) kaj najbaraj regionoj de [[Kongo (Brazavila)]] (1,23 mln) kaj [[Angolo]] (1,3 mln). Loĝas ankaŭ en [[Ugando]], [[Gabono]] k.a. Totala kvanto: 9,2 mln (1987).
* '''Lingvo:''' [[Konga lingvo|konga]].
* '''Kredantoj:''' precipe kristanoj (katolikoj, parto - protestantoj), estas ankaŭ adeptoj de tradiciaj kaj sinkretismaj kultoj.
 
LUBOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] baluba; [f] Louba; [r] luba
* Popolo en [[Kongo (Kinŝasa)]] (7,1 mln). Loĝas ankaŭ en nordo de [[Zambio]], en [[Tanzanio]] kaj [[Ruando]]. Totala kvanto: 7,15 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Luba lingvo|luba]].
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj adeptoj de tradiciaj konfesoj.
 
RUANDANOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] njaruanda, banjaruanda; [f] Nyaruanda; [r] ruanda
* Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de [[Ruando]] (7,1 mln). Loĝas ankaŭ en [[Kongo (Kinŝasa)]] (pli ol 3,9 mln), [[Ugando]] (1,1 mln) k.a. Totala kvanto: 12,35 mln (1992).
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj, parto de tradiciaj konfesoj.
 
KIKUJOJ
 
* '''Nomo:''' [m] gikuju, agikuju; [f] Kikuyus; [r] kikuju
* Popolo de Bantua grupo en [[Kenjo]], 6 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Kikuja lingvo|kikuja]].
* Plimulto estas de tradiciaj konfesoj, parto - katolikoj kaj adeptoj de sinkretismaj kultoj.
 
ZULUOJ, Zulusoj
 
* '''Nomo:''' [m] amazulu; [f] Zoulous; [r] zulu, zulusi
* Popolo en [[Sud-Afriko]]. Loĝas ankaŭ en [[Lesoto]], [[Mozambiko]] kaj [[Svazilando]]; 8,22 mln, inter ili en [[Sud-Afriko]] 7,9 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Zulua lingvo|zulua]].
* '''Kredantoj:''' tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ adeptoj de sinkretismaj kultoj.
 
Linio 173:
IBIBIOJ
 
* '''Nomo:''' [m] agbiŝera; [f] Ibibios; [r] ibibio
* Popolo en sudoriento de [[Niĝerio]] (6,75 mln). Totala kvanto: 6,77 mln (1992).
* '''Lingvo:''' ibibia.
* Laŭ religio - kristanoj, estas ankaŭ adeptoj de tradiciaj konfesoj.
 
TIVOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] munŝi; [f] Tiv; [r] tiv
* Popolo en [[Niĝerio]] (2,7 mln, 1992) kaj [[Kameruno]] (300 mil).
* '''Lingvo:''' tiva.
* Plimulto konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ kristanoj kaj muzulmanoj-sunaistoj.
 
== Kameruna subgrupo ==
 
Linio 195:
BANTUOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Bantous; [r] bantu - grupo de negraj gentoj de Centra kaj Suda Afriko ([[Ruando]]j, makuoj, ŝonoj, kongoj, malavoj, rundoj, zuluoj, kosoj k.a.), ĉ. 200 mln (1992).
* Lingvoj: bantuaj.
* Vaste dislokiĝis (de la 1 jarmilo a.K. ĝis XIX jc.), asimilantaj aborigenajn loĝantojn (pigmeoj, portantoj de koisanaj lingvoj).
 
BEMBOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Bembas; [r] bembe
* Popolo de Bantua grupo en [[Zambio]], loĝas ankaŭ en [[Kongo (Kinŝasa)]]. Totala kvanto: 2,350 mil.
* '''Lingvo:''' ĉibemba (kibemba).
 
CONGOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] batsonga; [f] Tsongas; [r] tsonga
* Popolo de Bantua grupo en la sudo de [[Mozambiko]] (3,5 mln, 1992), en najbaraj regionoj de [[Sud-Afriko]] (1,4 mln) k.a. Totala kvanto: 5,3 mln
* '''Lingvo:''' conga.
* Parto - katolikoj, parto de tradiciaj konfesoj.
 
CVANOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] tsvana, ĉuana; [f] Tswanas; [r] tsvana, beĉuani
* Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de [[Bocvano]], 1 mln (1992). Loĝas ankaŭ en najbaraj regionoj de [[Sud-Afriko]] (ĉ. 3,7 mln), en [[Zimbabvo]] kaj [[Namibio]].
* '''Lingvo:''' cvana.
* Plimulto konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ kristanoj.
 
DUALOJ
 
* '''Nomo:''' [m] divala, duela; [f] Doualas; [r] duala
* Popolo de Bantua grupo en [[Kameruno]]; 1,4 mln (1992).
* Konservas tradiciajn konfesojn, parto - katolikoj.
 
NJAMVEZOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] vanjamvezi; [f] Nyamwezi; [r] njamcezi
* Popolo en [[Tanzanio]]. Kvanto: kun parencaj sukumoj kaj njaturoj 4,5 mln (1992).
* '''Kredantoj:''' tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj kristanoj (precipe katolikoj).
 
GANDOJ
 
* '''Nomo:''' [m] baganda; [f] Ganda; [r] ganda
* Popolo de Bantua grupo, en [[Ugando]] (3,25 mln, 1992). Loĝas ankaŭ en [[Tanzanio]].
* Laŭ religio precipe kristanoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.
 
FANGOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] pangve, pahuin; [f] Fangs; [r] fangi - grupo de bantuaj popoloj (mem fangoj, jaundoj, mveloj k.a.) en [[Kameruno]] (2,53 mln), [[Gabono]] kaj [[Ekvatora Gvineo]]. Totala kvanto: 3,25 mln (1992).
* Precipe adeptoj de tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj.
 
HEREROJ
 
* '''Nomo:''' [m] ovagerero; [f] Herero; [r] gerero
* Popolo de Bantua grupo en [[Namibio]] (200 mil), [[Angolo]], [[Bocvano]] kaj [[Sud-Afriko]]. Totala kvanto: 270 mil (1992).
* Laŭ religio parto - protestantoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.
 
KOSAOJ
 
* '''Nomo:''' [m] amakosa; [f] Xosa, Kossa; [r] kosa, sudaj zuluoj, kofri
* Popolo de Bantua grupo en [[Sud-Afriko]]; 7,39 mln (1992).
* '''Lingvo:''' kosaa.
* '''Kredantoj:''' kristanoj.
 
MAKUOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] vamakua; [f] Makoua; [r] makua
* Popolo de Bantua grupo en [[Mozambiko]] (pli ol 6,9 mln, 1992), najbaraj regionoj de [[Malavio]] (pli ol 1,3 mln) kaj [[Tanzanio]] (300 mil).
* '''Lingvo:''' makua.
* Konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj kristanoj (precipe katolikoj).
 
MALAVOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Malawi; [r] malavi - grupo de bantuaj popoloj, ĉefloĝantoj de [[Malavio]] (pli ol 6 mln). Loĝas ankaŭ en [[Mozambiko]], [[Zambio]] k.a. Totala kvanto: 9,35 mln (1992).
* '''Lingvo:''' malava.
* '''Kredantoj:''' tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj, muzulmanoj-sunaistoj kaj adeptoj de sinkretismaj kultoj.
 
OVAMBOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] ambo; [f] Owambo; [r] ovambo
* Popolo de Bantua grupo en [[Namibio]] (750 mil, 1992) kaj [[Angolo]] (240 mil).
* '''Kredantoj:''' kristanoj (precipe luteranoj).
 
OVIMBUNDOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] mbundu; [f] Ovimboundous; [r] ovimbundu
* Popolo de Bantua grupo en [[Angolo]]; 3,7 mln (1992).
* '''Kredantoj:''' katolikoj kaj protestantoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.
 
PEDIOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] bapedi; [f] Pedli; [r] pedi, nordaj sutoj
* Popolo de Bantua grupo en [[Sud-Afriko]] kaj najbaraj regionoj de [[Zimbabvo]] kaj [[Bocvano]]. Kvanto: 2,85 mln (1987), inter ili en [[Sud-Afriko]] ĉ. 2,76 mln
* '''Kredantoj:''' tradiciaj konfesoj, parto - kristanoj (protestantoj).
 
RUNDOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] barundi; [f] Rundi; [r] rundi
* Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de Burundio (4,5 mln). Loĝas ankaŭ en [[Kongo (Kinŝasa)]], [[Ugando]] kaj [[Ruando]]. Totala kvanto: 8 mln (1992).
* Parto konservas tradiciajn konfesojn, parto - kristanoj (precipe katolikoj).
 
SUTOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] basuto; [f] Southos; [r] suto
* Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de [[Lesoto]] kaj najbaraj regionoj de [[Sud-Afriko]]. Kvanto: pli ol 4 mln (1992), inter ili en [[Sud-Afriko]] 2,44 mln, [[Lesoto]] 1,6 mln Loĝas ankaŭ en [[Bocvano]].
* '''Lingvo:''' suta.
* '''Kredantoj:''' kristanoj, parto de tradiciaj konfesoj.
 
SVAHILOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] basuahila; [f] Souahelis; [r] suaĥili
* Popolo de Bantua grupo en [[Tanzanio]] (2,06 mln), [[Mozambiko]], [[Kongo (Kinŝasa)]] k.a. Totala kvanto: 2,4 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Svahila lingvo|svahila]].
* '''Kredantoj:''' muzulmanoj-sunaistoj.
 
SVAZIOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] ama-svazi, ama-ngvane; [f] Swazi; [r] svazi
* Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de [[Svazilando]] (660 mil) kaj najbaraj regionoj de [[Sud-Afriko]] (1,2 mln). Loĝas ankaŭ en [[Mozambiko]]. Totala kvanto: 1,87 mln (1992).
* '''Lingvo:''' svazia.
* Konservas tradiciajn konfesojn, parto - baptistoj.
 
ŜONOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] maŝona; [f] Chona; [r] ŝona
* Popolo de Bantua grupo en [[Zimbabvo]] (7,5 mln), [[Mozambiko]] (ĉ. 1 mln), [[Bocvano]] kaj [[Sud-Afriko]]. Totala kvanto: 8,68 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Ŝona lingvo|ŝona]].
* '''Kredantoj:''' tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj.
 
TEMNOJ
 
* '''Nomoj:''' [m] atemne; [f] Temne, Kissi; [r] temne
* Popolo en [[Siera-Leono]]; 1,55 mln (1992).
* '''Lingvo:''' de Niĝero-kongola branĉo.
* Plimulto estas de tradiciaj konfesoj.
 
TONGOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Tongas; [r] tonga
* Popolo de Bantua grupo en [[Zambio]] kaj [[Zimbabvo]]; 1,65 mln (1992).
* Plimulto de kredantoj konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ kristanoj kaj muzulmanoj-sunaistoj.
 
VENDOJ
 
* '''Nomo:''' [m] bavenda; [f] Wenda; [r] venda
* Popolo de Bantua grupo en [[Sud-Afriko]] (910 mil) kaj [[Zimbabvo]] (320 mil, 1992).
* '''Kredantoj:''' precipe protestantoj, estas ankaŭ adeptoj de tradiciaj konfesoj.