Bestoj: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 72:
Plej vivantaj (ne [[formortinta]]j) animalaj specioj estas klasitaj en [[Duflankulo]]j, nome [[klado]] kies membroj havas duflankan simetrian korpoplanon. La Duflankuloj aŭ ''Bilateria'' inkludas la [[Prabuŝulo]]jn — en kiuj troviĝas multaj grupoj de [[senvertebrulo]]j, kiaj [[nematodo]]j, [[artropodoj]], kaj [[moluskoj]] — kaj la [[Novbuŝulo]]j, al kiuj apartenas [[ekinodermo]]j kaj [[ĥorduloj]] (inter kiuj estas la [[vertebruloj]]). Vivoformoj konsideritaj kiel pra-animaloj estis jam en la [[Ediakara-faŭno]] de la fino de [[Antaŭkambrio]]. Plej modernaj animalaj filumoj iĝis klare establitaj en la fosilia registro kiel maraj specioj dum la [[Kambrio|Kambria eksplodo]] antaŭ ĉirkaŭ 542 milionoj da jaroj.
[[Aristotelo]] dividis bestojn en tiuj kiuj havas [[sango]]n kaj tiuj kiuj ne havas sangon. [[Carl Linnaeus]] kreis la unuan hierarkian biologian klasigon por animaloj en 1758 per sia ''[[Systema Naturae]]'', kiun [[Jean-Baptiste Lamarck]] etendis al 14 filumoj ĉirkaŭ [[1809]]. Fine de la 1800-aj jaroj, [[Ernst Haeckel]] dividis la animalan regnon en la multĉelaj ''Metazooj'' (nune [[Sinonimo (taksonomio)|sinonima]] kun ''Animalia'') kaj la [[Protozoo]]j, unu-ĉelaj organismoj ne plu konsideritaj animaloj. En moderna epoko, la biologia klasigo de animaloj fidas en antaŭenirintaj teknikoj, kiaj la [[molekula filogenetiko]], kiu estas efika por demonstri la evolucian rilataron inter animalaj [[taksono]]j.
Laŭ [[Jean-Baptiste Lamarck]], bestoj "estas vivantaj organizitaj korpoj, provizitaj per partoj ĉiam iriteblaj, preskaŭ ĉiuj digestas la nutraĵojn, per kiuj ili sin nutras, kaj moviĝas, unuj per la sekvo de volo ĉu libera, ĉu dependa, la aliaj per tiuj de ilia ekscitita iriteblo." Tiel ili diferenciĝas de la [[plantoj]]. Ekzemploj de bestoj estas [[hundo]], [[hamstro]], [[abelo]], [[baleno]], [[salmo]], [[mevo]] ktp. Laŭ diversaj difinoj de "besto" kaj "animalo" povas [[homo]] esti aŭ ne esti konsiderata besto, vidu [[#Lingva noto|lingvan noton]].▼
▲Laŭ [[Jean-Baptiste Lamarck]], bestoj "estas vivantaj organizitaj korpoj, provizitaj per partoj ĉiam iriteblaj, preskaŭ ĉiuj digestas la nutraĵojn, per kiuj ili sin nutras, kaj moviĝas, unuj per la sekvo de volo ĉu libera, ĉu dependa, la aliaj per tiuj de ilia ekscitita
== Lingva noto ==
| |||