Hans Christian Andersen: Malsamoj inter versioj

'''Hans Christian ANDERSEN''' {{Aŭdio|Da-Hans_Christian_Andersen.ogg|aŭdu}}, esperante '''Johano Kristiano ANDERSENO''' (naskiĝis la {{daton|2|aprilo|1805}} en [[Odense]] — mortis la {{daton|4|aŭgusto|1875}} en [[Kopenhago]]) estis [[Danio|dana]] [[verkisto]], kiu verkis teatraĵojn, veturlibrojnvojaĝpriskribojn, romanojn kaj poeziaĵojn, sed famiĝis ĉefe pro la verkado de [[fabelo]]j. La populareco de Andersen ne limiĝas al infanoj; liaj rakontoj, nome ''eventyr'' en la [[dana lingvo]], pritraktas temojn kiuj superas aĝajn kaj naciecajn limojn. Tiuj rakontoj estas tradukitaj al pli ol 125 lingvoj,<ref> Wenande, Christian (13a de Decembro 2012). "Unknown Hans Christian Andersen fairy tale discovered". The Copenhagen Post. Arkivita el la originalo la 14an de Decembro 2012. [https://web.archive.org/web/20121214223413/http://cphpost.dk//news/international/unknown-hans-christian-andersen-fairy-tale-discovered] Alirita la 15an de Decembro 2012.</ref> kaj influis diversajn [[teatraĵo]]jn, [[filmo]]jn, [[baleto]]jn kaj aliajn artaĵojn.<ref> Bredsdorff 1975.</ref> Liaj tekstoj iĝis kulture enmetitaj en la kolektiva memkonscio de la Okcidento, facile legeblaj de infanoj, sed ankaŭ prezentanteprezentantaj leciojnlecionojn de virto kaj klopodoklopodoj antaŭ lakontraŭ malfacilaĵojnmalfacilaĵoj por maturaj legantoj.<ref> Wullschläger 2002.</ref>

Hans Christian Andersen naskiĝis en malriĉa kvartalo de [[Odense]], sur insulo [[Fyn]], kielestante ununurala filosola gefilo de ŝufaristo Hans Andersen (1782–1816) kaj Anne Maria Andersdatter (ĉ. 1775–1833). Interese, sed ne nekutime, la patronomoj de ambaŭ gepatroj signifas "Anders-ido" (Anders-filo resp. Anders-filino). La patro de Andersen, ankaŭ nomita Hans, konsideris sin rilata al nobelaro. Lia patroflanka avino diris al sia patro ke ties familio en la pasinteco apartenis al pli alta socia klaso,<ref name="Rossel 1996 6"> Rossel 1996, p. 6</ref> sed esplorado montris tiujn historiojn senfundamentaj.<ref name="Rossel 1996 6"/><ref>{{cite web |last=Askgaard |first=Ejnar Stig |title=The Lineage of Hans Christian Andersen |publisher=Odense City Museums |url=http://museum.odense.dk/knowledge/knowledge-hans-christian-andersen/publications-on-hca-/the-lineage-of-hca.aspx |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120504132508/http://www.museum.odense.dk/knowledge/knowledge-hans-christian-andersen/publications-on-hca-/the-lineage-of-hca.aspx |archivedate=4a de Majo 2012}}</ref> Populara teorio sugestis ke Andersen estis fakte eksterleĝa filo de la reĝo [[Kristiano la 8-a (Danio)|Kristiano la 8-a]],<ref name="Rossel 1996 6"/> sed tiu versio estis kritikita.

La patro de Andersen, kiu estis ricevinta bazlernejan edukadon, enkondukis Andersen al la [[literaturo]], legante al li ''[[Mil kaj unu noktoj]]''.<ref name=Rossel> Rossel 1996, p. 7</ref> La patrino de Andersen, Anne Marie Andersdatter, estis needukita kaj laboris kiel lavistino post la morto de lia patro en 1816. Kvankam lia patro estis pli juna ol la patrino, li mortis kiam Hans havis ĉ. 11 jarojn. La patrino reedziniĝis en 1818.<ref name=Rossel /> Andersen estis sendita al loka lernejo por malriĉaj infanoj kie li ricevis bazlernejan edukadon kaj estis devigita subteni sin, laborante kiel [[metilernanto]] por teksisto kaj, poste, por tajloro. KiamIĝinte 14-jara, Hans iris al [[Kopenhago]] kaj provis iĝi teatra [[aktoro]] aŭ kantisto. Ĉar li havis eksterordinaran voĉon de [[soprano]], li estis akceptita en la [[Reĝa Dana Teatro]], sed lia voĉo tuj ŝanĝiĝis. Kolego el la teatro diris al li ke li konsideris Andersen [[poeto]]. Akceptante tiun sugeston serioze, Andersen fokusiĝis jepri verkado.

Andersen plurfoje vojaĝis al [[Anglio]], [[Germanio]], [[Hispanio]], [[Italio]] kaj la [[Otomana Imperio]]. La itala pejzaĝo inspiris lin al la rakonto pri "la virineto de maromarvirineto", kies praformoj tiam ekestis. Entute li faris 30 iom vastajn vojaĝojn, kiuj 32-foje gvidis lin al [[Dresdeno]] kaj 15-foje al apuda [[Müglitztal (komunumo)|Maxen]], loĝloko de liaj amikoj kaj mecenatoj Friederike Serre kaj Friedrich Anton Serre. Li renkontis en la dana reĝa kortumo horloĝfariston Houriet el [[Le Locle]], [[Svislando]]. Houriet invitis Andersen plurfoje al sia domo. Pro tio la urbo Le Locle havas straton Hans-Christian Andersen. En la horloĝmuzeo 'Château des Monts' oni povas aŭskulti rakonton pri la restado de Andersen en tiu urbo en [[Ĵuraso]], [[Svisio]].

===VeturlibrojVojaĝpriskriboj===

En 1851 li publikigis vaste laŭditan ''En Svedio'', volumon de veturajvojaĝaj skizoj. LaEstante entuziasma veturantovojaĝanto, Andersen publikigis kelkajn longajn [[veturliteraturo|veturlibrojnvojaĝpriskribojn]]: ''Ombraj bildoj de veturo al [[Harco]], [[Saksa Svisio]], ktp. ktp. en la somero de 1831'', ''Bazaro de poeto'', ''En Hispanio'' kaj ''Vizito al Portugalio en 1866'' (La lasta priskribas lian viziton kun [[Portugaloj|portugalaj]] amikoj Jorge kaj Jose O'Neill, kiuj estis liaj kolegoj en la mezomeze de la 1820-aj jaroj dum ili loĝis en Kopenhago.) En siaj veturlibrojvojaĝpriskriboj, Andersen sekvis kelkajn el la tiutempaj konvencioj pride veturliteraturoprivojaĝa literaturo, sed ĉiam disvolvis la ĝenron konvene al siaj celoj. Ĉiuj liaj veturlibrojvojaĝpriskriboj kombinas dokumentajn kaj priskribajn rakontojn de la lokoj kiujn li vidis kun pli filozofiaj fragmentoj pri diversaj temoj: verkista metio, senmorteco, kaj la naturo de fikcio en la literatura veturinformaro. Kelkaj el liaj veturlibrojvojaĝpriskriboj, ekzemple ''En Svedio'', eĉ enhavas fabelojn.