Aŭstrio: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 27:
| esperanto-asocio = [[Aŭstria Esperanto-Federacio]]
}}
'''Aŭstrio''' aŭ '''Aŭstrujo''' (
La origino de la nuntempa Aŭstrio radikas en la tempo de la [[Habsburgoj|Habsburga dinastio]], kiam ĝia plejparto apartenis al la [[Sankta Romia Imperio]]. El la [[Reformacio|reformacia]] epoko, multaj nordgermanaj princoj, malkontentaj pri la aŭtoritato de la imperiestro, uzis [[protestantismo]]n kiel la flagon de ribelo. La [[Tridekjara milito]], la influo de la [[Reĝlando Svedio]] kaj la [[Reĝlando Francio]], la elstarigo de la [[Reĝlando de Prusio]], kaj la [[Napoleonaj Militoj|Napoleonaj invadoj]] malfortigis la imperiestran povon en la nordo de Germanio, sed en la sudo, kaj en ne-germanaj areoj de la imperio, la imperiestro kaj katolikismo plu tenis kontrolon. Dum la [[17-a jarcento|17-a]] kaj [[18-a jarcento]]j, Aŭstrio retenis sian lokon kiel unu el la [[potenco]]j de Eŭropo<ref>Market Liberalism: A Paradigm for the 21st Century, page 247, David Boaz, Edward H. Crane, Cato Institute, Washington D.C. 1993, {{ISBN|978-0-932790-98-9}}</ref><ref>The Transformation of European Politics, 1763–1848, Oxford History of Modern Europe, paĝo 209, Paul W. Schroeder, Oxford University Press, 1996, {{ISBN|978-0-19-820654-5}}</ref> kaj, responde al la kronigo de [[Napoleono]] kiel la [[Imperiestro de la Francoj]], en 1804 estis oficiale proklamita la [[Aŭstria imperio]]. Post la malvenko de Napoleono, Prusio elstaris kiel ĉefa rivalo de Aŭstrio pri la regado en la germanaj teritorioj. La malvenko de Aŭstrio en la [[Batalo de Königgrätz]] kontraŭ Prusio dum la [[Aŭstri-Prusia milito]] de 1866, ebligis al Prusio plifortigi sian kontrolon super la cetero de Germanio. En 1867, la Aŭstra imperio estis [[Aŭstra-hungara interkonsento|transformita]] en [[Aŭstri-Hungario]]. Post la malvenko de Francio en la [[Franci-Prusia milito]] de 1870-1871, Aŭstrio estis ekskludita el la nova [[Germana imperio]], kvankam en la venontaj jardekoj, ties politiko, kaj speciale tiu eksterlanda, pli ka pli konverĝis kun tiu de la Prusi-regata Imperio. Dum la Julia Krizo de 1914 kiu sekvis la murdon de la [[Franz Ferdinand de Aŭstrio-Este|Arkiduko Franz Ferdinand de Aŭstrio]] la 28-an de junio, Aŭstri-Hungario, kuraĝigita pro la plendo kun germania subteno, la 28-an de julio deklaris militon kontraŭ Serbio, kiu ne tute plenumis la koncernan [[ultimato]]n. Aŭstrio estis tiele la unua lando kiu iris al la milito en la Julia Krizo, kiu eventuale rezultis en la [[Unua Mondmilito]].
|