Lingva kuntiriĝo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kuntiriĝoj en la esperanta lingvo; ĝermo pri lingvoj
Linio 1:
'''Kuntiriĝo''' estas mallongigita versio de la skriba kaj parola formoj de [[vorto]], [[silabo]], aŭ vortogrupo, kreita per forigo de internaj literoj][[litero]j.<ref name=harts>{{cite book|title= New Hart's Rules: The handbook of style for writers and editors|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=0-19-861041-6|year=2005|author = Roberts R et al.|language = angle}} p. 167</ref>
En [[gramatiko]], kuntiriĝo povas indiki la formadon de nova [[vorto]] el unu vorto aŭ grupo de vortoj, ekzemple, per [[elizio]]. Tio ofte okazas per transformo de komuna sekvenco de vortoj, aŭ kiel en [[Franca lingvo|franca]], per reteno de fluanta [[sono]].
 
En strikta analizo, kuntiriĝoj ne estu konfuzata kun [[mallongigo]]j aŭ [[akronimo]]j (inklude komencismon), kun kiuj ĝi kunhavas kelkajn funkciojn el [[semantiko]] kaj [[fonetiko]], kvankam ĉiuj tri estas rilataj al la termino "mallongigo" en nepreciza parolmaniero.<ref name=harts/> Kuntiriĝo distingiĝu ankaŭ el [[mallongigo]], kie ĉu komencoj ĉu finaĵoj estas forigitaj.
 
== En angla ==
La [[Angla lingvo|Anglaangla]] havas nombron de kuntiriĝoj, ĉefe rilate al forigo de vokalo (kiu estas anstataŭata de [[apostrofo]] en skribo), kiel ĉe ''I'm'' por "I am", kaj foje ĉe aliaj ŝanĝoj, kiaj ''won't'' por "will not". Tiuj kuntiriĝoj estas komune uzataj en parolo kaj en neformala skribo, kvankam tendencas esti evitataj en pli formala skribo.
 
Ĉefaj kuntiriĝoj estas listataj en la jena tabelo.
Linio 86:
 
== En ĉina ==
 
==En franca==
== En esperanta ==
La [[Franca lingvo]] havas varion de kuntiriĝoj, similaj al la anglaj devigoj, kiel ĉe ''C'est la vie'' ("Tio estras la vivo"), kie ''c'est'' egalas al ''ce'' + ''est'' ("tio estas"). La formado de tiuj kuntiriĝoj estas nomata [[elizio]].
La [[esperanta lingvo]] abunde uzas kuntiriĝojn. Oni povas konsideri tiujn, kiuj uzas la apostrofon; ekzemple per anstataŭigo de vokalo: ''dank' al'' por "danke al", ''temp'raturo'' por "temperaturo". Tiuj formoj de [[elizio]]j rilatas al la komuna [[parola lingvo]]. Alia formo kuntiriĝo estas la kunfandiĝo de la fina vokalo de vorto aŭ [[prefikso]] kun la komenca vokalo de sekvanta vorto aŭ [[sufikso]] en unu [[silabo]]n; ekzemple ''kuntiriĝo'' por "kuntira iĝo", ''marakvo'' por "mara akvo". Tiaj kuntiriĝoj estas [[neologismo|neologisme]] nomataj "[[krazo]]" (Vd en [[NPIV]]) kaj troviĝas ofte en la [[helena lingvo|helena]] kaj [[latinida lingvaro|latina]] lingvoj.
 
== En franca ==
La [[Francafranca lingvo]] havas variondiversaijn de kuntiriĝojkuntiriĝojn, similajsimilajn al la anglaj devigoj, kiel ĉepri ''C'est la vie'' ("Tio estrasestas la vivo"), kie ''c'est'' egalas al ''ce'' + ''est'' ("tio estas"). La formado de tiuj kuntiriĝoj estas nomata [[elizio]].
 
== En itala ==
En itala, prepozicioj kuntiriĝas kun artikoloj[[artikolo]]j laŭ antaŭviditaj vojoj. La prepozicioj ''a'', ''da'', ''di'', ''in'', ''su'', ''con'' kaj ''per'' kombiniĝas kun variaj formoj de artikolo, nome ''il'', ''lo'', ''la'', ''l','' ''i'', ''gli'', ''gl','' kaj ''le''.
 
{| class="wikitable" width="500px"
Linio 135 ⟶ 139:
|d'água
|el malmulta vortakombino, kio la plena formo estas malofte
|-
|de ele, de ela
|dele, dela
|}
 
== En germana ==
== En norvega ==
== En latina ==
== En japana ==
 
Linio 151 ⟶ 158:
* [http://www.zoomastronomy.com/grammar/contractions/list.shtml ZoomAstronomy.com], Kuntiriĝoj de komuna angla.
 
{{ĝermo|lingvoj}}
{{DEFAULTSORT:Contraction (Grammar)}}
 
{{DEFAULTSORT:Contractionkuntiriĝo, (Grammar)lingva}}
[[Kategorio:Mallongigoj]]
[[Kategorio:Tipoj de vortoj]]
[[Kategorio:Gramatiko laŭ lingvoj]]