Angla lingvo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Klarigetoj
e Facileco ---> lernebleco
Linio 33:
La angla estas la internacia lingvo de [[scienco]], [[komputiko]], [[komerco]], [[popmuziko]] kaj [[aviado]], inter aliaj. Ĝi estas [[laborlingvo]] de [[UN]] kaj [[ASEAN]] kaj, praktike, la ĉefa laborlingvo de [[EU]]: kvankam multaj dokumentoj de [[EU]] estas haveblaj en la [[franca]] kaj la [[germana]] kaj, iafoje, aliaj el la 20 [[oficiala lingvo|oficialaj lingvoj]], nur en la angla estas ''ĉiuj dokumentoj'' haveblaj. La angla ankaŭ estas la ĉefa laborlingvo de multaj [[transnaciaj entreprenoj]].
 
== FacilecoLernebleco ==
Unuflanke, la angla estas relative facile lernebla, ĉar ĝi havas malmulte da gramatikaj [[finaĵo]]j, sed uzas [[vortordo]]n por montri la rilatojn inter vortoj. Pro tio, tamen, vortordo estas malpli libera, ol en lingvoj kun pli da finaĵoj. Ne estas simpla afero, ŝanĝi vortordon por emfazo sen ŝanĝi la signifon de la [[frazo]].
 
Linio 210:
La angla uzas la [[latina alfabeto|latinan alfabeton]] sen aldono, escepte en la vortoj rekte prenitaj el aliaj lingvoj kun diferencaj alfabetoj. Tamen historie la [[anglosaksa lingvo|antikva angla]] estis uzinta specialajn signojn por kelkaj el ties sonoj: < Ā, Æ, Ǣ, Ǽ, Ċ, Ð, Ē, Ġ, Ī, Ō, Ū, Ƿ, Ȳ. Þ, Ȝ > kaj la respondajn [[minusklo]]jn < ā, æ, ǣ, ǽ, ċ, ð, ē, ġ, ī, ō, ū, ƿ, ȳ, þ, ȝ >.
 
Aliaj karakteroj de la moderna ortografio de la angla estas la ekzistado de granda kvanto da krazoj ([[lingva kuntiriĝo|lingvaj kuntiriĝoj]]):
:''They're'', kuntiriĝo de ''They are'' = Ili estas.
:''She isn't'' aŭ ''She's not'', kuntiriĝo de ''She is not'' = Ŝi ne estas.
Linio 229:
Spite la ekziston de aliaj internaciaj lingoj (kiaj la franca, germana, rusa, ĉina, araba, hispana ktp.) kaj de internaciaj [[planlingvo]]j, kiaj [[Esperanto]] aŭ malpli grave [[interlingua]] kiuj estas neŭtralaj frankalingvaoj kvankam kun malpli da parolantoj, la angla konstituas nuntempe la ĉefan lingvon por internacia komunikado. Tio rilatas al la hegemonio de la dominanta [[civilizacio]], kiu ĝenerale ne ŝatas adopti alian lingvon, sed male, trudas la anglan kun la koncernaj [[privilegio]]j, kiujn ĝuas parolantoj de la angla kiel gepatra kaj eĉ ties landoj, kontraŭ la 96 % de la tutmonda loĝantaro en la aktualo, kiu ne havas la anglan kiel gepatra. Pro simila tialo en multaj eŭropaj landoj oni parolas lingvojn derivatajn el la [[latino]], kiu estis la oficiala (aŭ ĉefa) lingvo de la [[Romia Imperio]]. Kaj pro tiaj tendencoj, ĉefe la intelektaj [[elito]]j pasis de la latino al la franca, poste al la angla post la [[dua mondmilito]] kaj oni antaŭvidas, ke la angla suferos malpliigon en la venontaj jardekoj kontraŭ aliaj lingvoj de forta hegemonio ĉu loĝantara ĉu ekonomia ĉu milit-politika kiaj la hispana, la araba aŭ la mandarena, inter aliaj.<ref> Kinnock, Neil. [http://englishagenda.britishcouncil.org/sites/ec/files/books-english-next.pdf «Prólogo.» En Graddol, David, ''English Next''. British Council, 2006.] [[British Council]]. Konsultita la 10an de novembro 2016.</ref>
 
Aktuale ekzistas milionoj da personoj, kiuj ankaŭ uzas kiel alternativo neŭtralan [[internacia helplingvo|internacian helplingvon]], simplan laŭ desegno kaj nekondiĉatan al ŝanĝoj de la [[mondpotenco|mondaj potencoj]]. Tamen, laŭ la [[Raporto Grin]], kiu konkludas ke la uzado de [[Esperanto]] estus la plej bona solvo je meza kaj longa tempolimo por la [[Eŭropa Unio]] kaj ties civitanoj, estas certe ke je mallonga tempolimo tio necesigus grandan investon aŭ koston en informaj kampanjoj por akiri lingvajnlingvan kapablojnesperantan kapablon en komerco kaj en ŝanĝoj de la procezo por instruado kaj lernado de fremdaj lingvoj.
<ref>[http://www.ladocumentationfrancaise.fr/var/storage/rapports-publics/054000678.pdf ''Chapitre 7: Quelles stratégies ?'' (Kiuj strategioj?)] (en franca)</ref>