Soleco (romano): Malsamoj inter versioj

 

Granda parto de ĝia sukceso devenas el ĝia unikeco. La kritikistoj interkonsentis pri ĝia sublimeco sed ne pri ĝiaj estetikaj karakterizaĵoj. Ili ja scias, ke ĝi ne povas esti komparita kun neniu el la grandaj romanoj de ŝiaj samtempuloj: ''[[La punyalada]]'' (La ponardo) de [[Joaquim Vayreda]], ''[[Els sots feréstecs]]'' (La krutaj sulkoj) de [[Raimon Caselles]] aŭ ''[[Pilar Prim]]'' de [[Narcís Oller]]. La kvalifikoj realisma aŭ psikologia aŭ eĉ kampara, kiuj estis utilaj por la cititaj verkoj, eĉ kun la nedetermineco de la kvalifiko kampara, ne taŭgis por klarigi la allogon magian de ''Soleco''. La solvo estas konsideri la rakontadon ne kiel romanon, sed kiel grandan prozan poemon. Kaj, precize ĉar ĝi estas granda proza poemo, dedukteblas ke la roluloj ne estas personoj, sed simboloj. Pri kio ne estas dubo, kaj kion la kritikistoj devis trovi, estas la klasifika traktado de la aliaj roluloj, krom Mila, traktado pli karakteriza de la novelo ol de la romano, kiu ne serĉas la ambiguecon de la konkreta persono, sed la esenco de la homa skemo.