Bronzepoko: Malsamoj inter versioj

 

=== Bronzepoko en Ameriko ===

En Ameriko ŝajne la metalurgio ne havis soci-ekonomiajn kondiĉojn, eble nur teknikajn, kaj ankaŭ ties datado estas ligita al polemikoj. Kelkaj esploristoj asertas, ke dum la tuta daŭro de la Meza Horizonto en [[Andoj]] oni uzis kupron [[arseno|arsenan]] kaj ke en la civilizacio Tiahuanako jam oni uzis amplekse (ĉirkaŭ la jaro 600 p.K.) aojon de kupro, arseno kaj [[nikelo]], konsiderata de tiuj fakuloj kiel bronzo, kiu estis anstataŭita je ties finaj fazoj per la aŭtenta bronzo (ĉirkaŭ la jaro 800 p.K.).<ref>[http://www.lablaa.org/blaavirtual/publicacionesbanrep/bolmuseo/1996/jldi41/jldi01a.htm El bronce y el horizonte medio] {{Wayback|url=http://www.lablaa.org/blaavirtual/publicacionesbanrep/bolmuseo/1996/jldi41/jldi01a.htm |date=20090417064326 }}</ref> Aliaj fakuloj male antaŭenigas ĝis la epoko de la civilizacio Ĉimua (el la jaro 900 p.K.) la uzadon de la arsenkupro, kaj tiel por ili estos la [[Inkaa imperio|Inkaoj]] kiuj ĝeneraligis en sia imperio la uzadon de bronzo.<ref> Eiroa, 1996, p. 12. </ref> La posta apero de limigita produktado metalurgia de bronzo sur la okcidento de [[Meksiko]] sugestus la ekziston kontaktoj kun la regionoj de Andoj aŭ malfrua malkovro de tiaj teknikoj.