16-a de septembro: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→Mortoj: Diego de Almagro la Juna |
→Eventoj: Haitio iĝis usona protektorato |
||
Linio 9:
[[Dosiero:Plymouth Mayflower II.jpg|thumb|left|140px|[[1620]]: Rekonstruita ''[[Mayflower]]'']]
* [[1400]]: [[Owain Glyndŵr]] iĝis la lasta [[princo de Kimrujo]]
* [[1410]]: Reĝo de Aragono kaj Sicilio [[Fernando la 1-a (Aragono)|Fernando la 1-a]] rekonkeris de [[araboj]] la urbon [[Antequera]]
* [[1497]]: [[Pollando]]: [[Darłowo]] estis [[inundo|inundita]] pro [[cunamo]], kaŭzita de eksplodo de [[metano]] liberigita de marfundo
* [[1620]]: El [[Plymouth]] ([[Anglujo]]) foriris sur la ''[[Mayflower]]'' la t.n. „[[puritanismo|Pilgrimpatroj]]“ transigante [[Atlantiko]]n al la „[[Nova Mondo]]“ en [[Ameriko]].
Linio 24:
* [[1877]]: [[Pollando]]: en Gietrzwałd ([[distrikto Olsztyn]]) estis la lasta [[revelacio]] de [[Dipatrino]]
* [[1882]]: Granda [[inundo]] en [[Verono]]
* [[1908]]: '''Usona aŭtomobila fabrikfirmao [[General Motors]] fondiĝis en [[Flint]]'''
* [[Unua mondmilito]]:
* [[1918]]: Sovetunia parlamento fondis [[Ordeno de Ruĝa Standardo (Sovetunio)|Ordenon de Ruĝa Standardo]]▼
** [[1915]]: [[Haitio]] sub [[milito|milita]] premo iĝis usona [[protektorato]]
▲** [[1918]]: Sovetunia parlamento fondis [[Ordeno de Ruĝa Standardo (Sovetunio)|Ordenon de Ruĝa Standardo]]
* [[1919]]: En [[Vladivostoko]] kreiĝis Pola Sav-Komitato de [[Infano]]j en [[Fora Oriento]], fondita de [[Siberio|siberiaj]] [[ekziligo|ekziligitoj]]
* [[1930]]:
* [[1931]]: En koncentrejo Suluk (proksime al [[Bengazi]]) oni ekzekutis komandanton de kontraŭitala ribelo [[Omar Muĥtar]], [[nacia heroo|nacian heroon]] de [[Libio]]
* [[1939]]: '''Fino de [[Batalo de Halhin Gol]]''' - venkis soveta-mongola armeoj kontraŭ la japana en la [[batalo]] daŭranta de la 11-a de majo
* [[Dua mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
** [[1939]]: [[invado en Pollandon|La 16-a tago de germana-pola milito]] (pli da evenoj): '''rezulte de [[bombo|bombado]] ĉesis disaŭdigi [[Pola Radio]] en [[Vilno]] kaj [[Baranaviĉi|Baranowicze]]'''; germana armeo eniris [[Kutno]]n, [[Łowicz]] kaj [[Zamość]]; germanaj [[aviadilo]]j malsuprenĵetis super [[Varsovio]] [[flugfolio]]jn postulantaj submetiĝon dum 12 horoj - generalo Juliusz Rómmel rifuzis [[kapitulaco]]n, pro kio tuj komenciĝis ŝtorma artileria bombardo ligita kun bombaj aeratakoj; germanaj soldatoj pafmortigis 48 civilulojn en 5 lokoj kaj polico pafmortigis en [[Łuków]] 20 judojn kaj en [[Przemyśl]] arestis ĉ. 100 inter juda intelektularo (pafmortigitaj de [[Einsatzgruppen]] dum venontaj tagoj kune kun pluaj centoj da [[judoj]]); germanoj bruligis [[sinagogo]]n en [[Kcynia]]; komisaro en [[Poznań]] enkondukis en subigitaj al si
** Batalo de [[Atlantiko]]: '''unua en la [[milito]] atako de germana [[submarŝipo]] al ŝipa [[karavano]] de [[Aliancanoj]]''', naviganta de [[Liverpool]] ĝis [[Nordameriko]]
** [[1940]]: En [[Vilno]] novan akademian jaron komencis [[jezuitoj|jezuita]] [[teologio|teologia]] studumo; [[Varsovio]]: el [[taglibro]] de Adam Czerniaków: ([[Janusz Korczak]]) ''petis Wedel pri vendo de 50 kilogramoj da [[grajno]]. Respondon de W., ke al [[judoj|judo]] oni ne povas vendi, li redire reĵetis, ke estas la eliro, oni povas donaci''.
** '''[[Usono]] enkondukis devigan [[militservo]]n'''
** [[1941]]: [[Hermann Göring]] ordonis de Orienta [[Galicio]] senprokrastan liveron de [[viando]] por germanaj [[armitaj fortoj]] en [[Sovetunio]]
** Sub premo de [[Britio]] kaj [[Sovetunio]] [[ŝaho]] de Persio [[Reza Ŝaho Pahlavi]] abdikis favore al sia filo [[Mohamed Reza Pahlavi]]; unu tagon antaŭ la dua datreveno de la soveta [[invado]] en Pollandon [[ambasadoro]] de [[Sovetunio]] proponas diplomatiajn rilatojn; "Gazeta Polska" (Pola Gazeto) en [[Jerusalemo]] publikigas komunikaton de la Help-Komitato por polaj [[rifuĝinto]]j ĉe Pola [[Ruĝa Kruco]] pri la komenco en [[Palestino]] de "monkolekto favore al helpo por polaj rifuĝintoj en Rusio"
** [[1942]]: Germanaj ĝendarmoj pafmorigis en Borowa ĉ. 40 judojn kaj polico murdis en Budy Mszczonowskie (proksime al [[Żyrardów]]) 14 personojn pro membreco al [[Pola Enlanda Armeo]]
** [[1943]]: [[Ordnungspolizei|Germana polico]] pafmortigis en Wronów 6 personojn de ĉirkaŭaĵoj de [[Ryki]]; [[Intelligenzaktion|intelektul-kampanjo]]: [[gestapo]] arestis en [[Vilno]] nokte de la 15-a ĝis la 16-a de septembro ĉ. 150 virojn, en plimulto reprezentantojn de loka intelektularo; Ĉefa Komandejo de [[Pola Enlanda Armeo]] ordonis "kontraŭbatali ekstermantajn nian popolon [[rabo]]bandojn"
** [[1944]]: [[Ribelo de Varsovio]] (pli da eventoj): germana bombado de [[Śródmieście|Mezurbo]] - pereis 100 germanaj [[militkaptito]]j en kinejo "Holywood"; sovetaj avidiloj malsuprenĵetas helpon super tri kvartaloj; kapitano Eugeniusz Romański mortfalis, trifoje distingita per Batal-Kruco kaj postmorte per [[Virtuti Militari]]; ĉ. 300 soldatoj transiris [[Vistulo]]n por helpi al la ribelantoj
** [[Laŭzano]]: "Gazette de Lausane" en artikolo ''Heroa kaj martira Pollando'' skribis: ''Ĉu vere Varsovio estos liberigita kaj iĝos plene libera, ĉu estos devigita al la alia fremda [[okupado]]? Ĉiuj timoj estas motivigitaj rilate al [[Homo sovieticus|sovetunianoj]], kiam oni konstatos, ke post longa haltiĝo de rusaj [[armeo]]j ili decidis lastminute veni kun helpo al batalantaj [[poloj]]. Ĉu ne okazos tia situacio, ke liberigo de Varsovio, la urbo, kiu estas simbolo de heroa rezisto, ne finiĝos per nova, duobla [[tragedio]]?''
** [[1945]]: La lastaj japanaj [[militisto|militistaj]] unuoj kapitulacis en [[Honkongo]]
Linio 45 ⟶ 47:
* [[1950]]: En [[Vjetnamujo]] Viet-Minh-grupoj atakis la francajn militbazojn de [[Dong Khe]] kaj [[Lao Kay]].
* [[1962]]: [[Kariba krizo]]: usona [[spionado|spiona]] aviadilo fotis en [[Kubo]] sovetajn [[raketo]]jn de meza pafdistanco
* [[1963]]: '''Ekesto de [[Malajzio]]
* [[1975]]: '''[[Papuo-Nov-Gvineo]] fariĝis sendependa de [[Aŭstralio]]
* [[1975]]: [[Mozambiko]], [[Kaboverdo]] kaj [[Sao-Tomeo kaj Principeo]] aniĝis al [[UN]]
* [[1977]]: [[Hungario]] kaj [[Ĉeĥoslovakio]] subskribis en [[Budapeŝto]] interkonsenton pri konstruo sur [[Danubo]] de diskuta [[akvobaraĵo]] [[Gabčíkovo]]-[[Nagymaros]]
Linio 52 ⟶ 54:
* [[1980]]: [[Sankta Vincento kaj Grenadinoj]] aniĝis al [[Unuiĝintaj Nacioj]]
* [[1980]]: [[Solidareco (Pollando)|''Solidareco'']] fondis Interkonsentan Komitaton de [[kreopovo|Kreaj]] kaj [[scienco|Sciencaj]] Asocioj, gvidita de [[Klemens Szaniawski]], kiu okazigis Sendependan [[Kongreso]]n de Pola [[Kulturo]] en 1981
* [[1982]]: '''[[Masakro de Sabra kaj Ŝatila]] komenciĝis''' - [[Libano|libana]]-[[maronitoj|maronita]] [[Libana Socialdemokrata Partio|"kristana milico"]] amasmurdis 800 maljunulojn, virinojn kaj infanojn en la [[palestino|palestinaj]] [[rifuĝinto|rifuĝejo]]j en [[Bejruto]]; la ĉefan rolon ekludis [[Ariel Ŝaron]]
* [[1983]]: Devenanta de Aŭstrio aktoro [[Arnold Schwarzenegger]] airis civitanecon de [[Usono]], kio permesis al li – 20 jarojn poste – pretendi pri ofico de guberniestro de [[subŝtato]] [[Kalifornio]]
* [[1985]]: '''En [[Kenjo]] oni trovis skeleton de [[Homo erectus]]'''
* [[1992]]: Rezulte de spekulacia atako [[brita pundo]] estis [[devaluto|devalutita]] kaj devigita forlasi [[Eŭropa Valutoŝanĝa Mekanismo II|Eŭropan Valutoŝanĝan Mekanismon II]]
* [[1993]]: Lasta taĉmento de [[Ruĝa Armeo]] forlasis [[Pollando]]n.
| |||